Η επιστροφή του Πιερ Ασουλίν…

Στην Ιστορία, όπως και στην καλή λογοτεχνία άλλωστε, τα πράγματα δεν είναι ποτέ απλά, ούτε υπάρχουν καθαρά σχήματα ή εύκολες ερμηνείες. Οι «καλοί» και οι «κακοί» των γουέστερν, οι «ήρωες» και οι «προδότες» του εύκολων μπλογκμπάστερ, μπαίνουν σε πολλά εισαγωγικά, εισαγωγικά που χωρούν τις χίλιες δυο διαφορετικές πτυχές των γεγονότων, εισαγωγικά που φωτίζονται από μακροχρόνιες έρευνες. Έτσι αν η ίδια η Ιστορία που οδηγεί σε επίπονες και ενοχλητικές αλήθειες είναι ένα απαιτητικό εγχείρημα, η συγγραφή ενός ιστορικού μυθιστορήματος είναι μια διαρκής άσκηση ισορροπίας σε ένα τεντωμένο σκοινί. Ο Πιέρ Ασουλίν είναι πρωταθλητής σε αυτό το επικίνδυνο σπορ. Στο σύντομο αλλά περιεκτικό μυθιστόρημά του «Ένας πύργος στη Γερμανία – Ζιγκμαρίνγκεν» (εκδ. Πόλις), αφηγείται ένα κομμάτι από την πιο σκοτεινή σελίδα στην ιστορία της Γαλλίας, τη «φυγάδευση» το Φθινόπωρο του 1944 της δωσιλογικής κυβέρνησης του Βισύ -του στρατάρχη Πεταίν, του αντιπροέδρου και πρωθυπουργού Λαβάλ και του υπουργικού συμβουλίου- στον πύργο του Ζιγκμαρίνγκεν της Γερμανίας ύστερα από την απόβαση των συμμαχικών δυνάμεων στη Νορμανδία. Βάζω τη λέξη φυγάδευση σε εισαγωγικά, καθώς οι δωσίλογοι είχαν ουσιαστικά συλληφθεί από τον Χίτλερ και παρέμεναν έγκλειστοι στο χρυσό κλουβί της δυναστείας των Χοέντσολερν.

ΟΙ ΑΝΑΡΧΙΚΕΣ ΙΔΕΕΣ ΚΑΙ Η «ΝΕΑ» ΕΠΑΝΑΣΤΑΤΙΚΗ «ΤAΞΗ ΠΡΑΓΜΑΤΩΝ»…

Στους επαναστατικούς κύκλους είθισται διαχρονικά ο προσδιορισμός της συνέχειας να κατοχυρώνεται με την προβολή των χαρακτηριστικών της ρήξης με το παρελθόν.

Παρ’ όλα αυτά η διάκριση «νέου» και «παλιού» εμπεριέχει είτε με φανερό τρόπο είτε με καλυμμένο την έννοια της διαδοχής, αλλά και της κατοχύρωσης του δικαιώματος στην κληρονομιά μιας «ιδέας», «καταστάσεων και πραγμάτων», εξουσιών, εδαφών κοκ.

Το «νέο» έρχεται να εγκαθιδρυθεί, έχοντας πραγματικές, αλλά και ψευδείς αναφορές σχετικά με την διάθεσή του για την απόλυτη καταστροφή του «παλαιού».

Οι επαναστάτες, οι ανατροπείς των «παλαιών» καθεστώτων εγκαθιδρύοντας, θεμελιώνοντας τον «νέο» κόσμο, επιδίδονται συστηματικά στην επίκληση της ευλογίας του «παλαιού», καλλιεργώντας μια φαινομενική αντίφαση.

Η διαδικασία αυτή αφορά τόσο τις περιόδους επαναστατικής αφύπνισης όσο και τις μεταγενέστερες που αφορούν την «νέα τάξη πραγμάτων».

Οι πάσης φύσεως επικλήσεις της ευλογίας του «παλαιού» δεν αποτελούν ένα παράδοξο, μια αντίφαση ή παρέκκλιση της επαναστατικής διαδικασίας, αλλά εγγενές συστατικό της. Μ’ άλλα λόγια, η σύνδεση «νέου» και «παλιού» δεν αναιρείται από την πολεμική, που αναπτύσσεται εξαιτίας της κατασκευής ή της ανάδειξη πραγματικών αντιθέσεων.

Ισπανική σκηνή…

Οι δύο πρώτοι στις σημερινές ισπανικές εκλογές, οι δεξιοί και οι σοσιαλδημοκράτες, θα αναγκαστούν (;) να κάνουν κυβέρνηση «μεγάλου συνασπισμού». Αλλά υπάρχουν σημαντικά στοιχεία της ισπανικής πολιτικής σκηνής που είναι γενικά άγνωστα στα μέρη μας.
Πρώτα πρώτα η ισπανία είχε επί 40 χρόνια φασιστικό καθεστώς (Φράνκο), το οποίο τέλειωσε όχι επειδή ανατράπηκε αλλά επειδή ψόφησε ο στρατηγός επικεφαλής της. Τα της μετάβασης σε «δημοκρατία» είχε συμφωνηθεί όμως νωρίτερα, υπό την αιγίδα του και, φυσικά, με την εγγύηση των βασιλικών παράσιτων της ισπανίας… Γιατί κι εκεί υπάρχει παλάτι.
Η συμφωνία της μετάβασης προέβλεπε και σοσιαλδημοκρατική διακυβέρνηση εν ευθέτω χρόνο. Προέβλεπε όμως πρώτιστα την επιβολή απόλυτης λήθης για το φρανκικό καθεστώς και τα εγκλήματά του. Οπότε όλο το στελεχικό δυναμικό των φασιστών πέρασε ομαλά στη «δημοκρατική» φάση, κυρίως (φυσικά) στο δεξιό κόμμα· κάποιοι, όμως, και στους σοσιαλδημοκράτες.
Έτσι, σε γενικές γραμμές, απ’ τα τέλη του 1975 που ο θεός της opus dei πήρε τον δικτάτορα μαζί του μέχρι σήμερα κυβερνούν στην ισπανία τα ίδια «πολιτικά σόγια» που ήταν στην αυλή του Φράνκο στα 40 χρόνια της εξουσίας του· με εκείνες τις προσθήκες που είναι αναπόφευκτες με το πέρασμα του καιρού.

Brexit: Ώδινεν όρος και έτεκε μυν…

Προχτές, με τα «Σαββατιάτικα», κάναμε αρκετή πλάκα με το Brexit. Ομολογώ ότι η πλάκα μού βγήκε πολύ φυσιολογικά, προφανώς επειδή δεν μπορώ να δω ο,τιδήποτε σοβαρό στην όλη ιστορία έτσι όπως εξελίχθηκε και όπως συνεχίζει να εξελίσσεται. Σε τελική ανάλυση δε, φοβάμαι ότι η σαββατιάτικη πλάκα ήταν ό,τι πιο σοβαρό θα μπορούσε να ειπωθεί για το θέμα. Δυστυχώς, αυτή η αναμπουμπούλα που επικρατεί και η οποία, βεβαίως, διογκώνεται και τροφοδοτείται δεόντως από τα μέσα ενημέρωσης, σχεδόν με αναγκάζει να επανέλθω, αφήνοντας την πλάκα κατά μέρος.

Κατ’ αρχήν, ας δούμε αν υπάρχουν λόγοι για τους οποίους το συμφέρον τής Μεγάλης Βρεττανίας θα ήταν να παραμείνει στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Η βασίλισσα Ελισσάβετ ζήτησε να της πουν τρεις λόγους αλλά, προσωπικά, δεν βρίσκω ούτε έναν. Κι αυτό επειδή έχω κατά νου αυτό που ξεχνούν όλοι οι βαθυστόχαστοι υπερασπιστές τού Bremain: την πάλαι ποτέ Βρεττανική Κοινοπολιτεία ή, απλώς,Κοινοπολιτεία, όπως λέγεται σήμερα.

Συνέλευση των μελών της Κοινοπολιτείας (2009). Στο μέσον (καθήμενη) η βασίλισσα Ελισσάβετ Β’, άκρη αριστερά στην πρώτη σειρά ο πρόεδρος της Κυπριακής Δημοκρατίας Δημήτρης Χριστόφιας.

Προπαντός, όχι δημοσιογράφους! …

του Ζακ Ντερριντά

 

Τι είναι αυτό που πρέπει να είπε ο Θεός στον Αβραάμ; Τι του σήμανε αναγκαία τη στιγμή που του έδωσε την εντολή να ανέβει στο όρος Μοριά συνοδευόμενος από τον Ισαάκ και τον γάιδαρό του, εν όψει της χειρότερης «θυσίας» (όπως λέμε συνήθως, μεταφράζοντας κατά τρόπο εσφαλμένο τη λέξηκορμπάν); Οι βιβλιοθήκες βρίθουν από φιλολογίες και ερμηνείες για το ανήκουστο αυτό γεγονός, γι’ αυτό που έλαβε χώρα χωρίς να λάβει χώρα σ’ αυτή τη χώρα. Θα αφήσω προσωρινά κατά μέρος, αφελώς, αυτές τις εικασίες. Μπορούμε όμως να ισχυριστούμε με κάθε βεβαιότητα, χωρίς να γνωρίζουμε τίποτε άλλο, ότι θα πρέπει να του σήμανε κάτι που θα συνόψιζα ως εξής: «Προπαντός, όχι δημοσιογράφους!».

Ας μεταφράσουμε: «Αυτό που συμβαίνει εδώ, η κλήση μου, η επιταγή μου και η απάντησή σου, η ευθύνη σου («Ιδού εγώ!»), όλο αυτό πρέπει να μείνει απολύτως μυστικό: μεταξύ μας. Πρέπει να μείνειάνευ όρων ιδιωτικό, εσωτερικό σ’ εμάς τους δυο και απρόσιτο: μην πεις τίποτε σε κανέναν». Ξαναδιαβάστε την αφήγηση: υπογραμμίζει την σχεδόν πλήρη σιωπή του Αβραάμ. Δεν μίλησε σε κανέναν, και κυρίως όχι στη Σάρα, ούτε στην οικογένειά του, σε κανέναν στον οικογενειακό ή τον δημόσιο χώρο. Η σιωπή του κατά έναν τρόπο μοιάζει πιο αποφασιστική από αυτή την τρομερή ιστορία του γιου που τον θανατώνει ο πατέρας του. Λες και η ουσιώδης δοκιμασία παραμένει η δοκιμασία του μυστικού. Είναι αληθές a priori, δεν υπάρχει ανάγκη ερμηνείας επ’ αυτού. Οι ερμηνείες έρχονται μετά. Ο Θεός τού είπε το εξής, αρθρωμένο ή μη: θέλω να δω αν στην πιο ακραία δοκιμασία, δηλαδή στον ενδεχόμενο (απαιτούμενο) θάνατο του αγαπημένου σου γιου, θα είσαι ικανός να κρατήσεις το μυστικό ως προς την απόλυτα αθέατη, απόλυτα ενική, απόλυτα μοναδική σχέση που πρέπει να έχεις μ’ εμένα.