άγαλμα του Μπετόβεν σε πάρκο της Βιέννης
Η μουσική, όπως και κάθε μορφή καλλιτεχνικής έκφρασης, μπορεί να έχει πολιτικές εκφάνσεις, είτε από συνειδητή πρόθεση του δημιουργού είτε υποσυνείδητα. Ακόμη και η πιο αποπολιτικοποιημένη καλλιτεχνική δημιουργία μπορεί να υποδηλώνει – εμμέσως – μια πολιτική θέση, ακόμη κι αν αυτή δεν διαθέτει πολιτικό περιεχόμενο. Και αυτό γιατί πάντα μπορούμε να εντοπίζουμε πολιτικές αποχρώσεις, σε κάθε δημιούργημα του ανθρώπου, αφού αυτός, σύμφωνα και με τον Αριστοτέλη, είναι «από τη φύση του ον πολιτικό». Η περίπτωση του Ludwig van Beethoven και της μουσικής του δημιουργίας, αποτελεί χαρακτηριστικό παράδειγμα, μιας και οι μελωδικές του συνθέσεις χρησιμοποιήθηκαν από τους θιασώτες του ναζισμού, ως ιδεολογικά ταυτόσημες με αυτούς, χωρίς όμως η πρόθεση του συνθέτη ούτε και το περιεχόμενο των έργων του να έχουν την οποιαδήποτε σχέση μ’ αυτούς (σε αντίθεση, για παράδειγμα, με τον Richard Wagner, του οποίου το καλλιτεχνικό έργο είχε σαφές ιδεολογικό περιεχόμενο). Η μουσική του Beethoven ενσωμάτωνε κύρια στοιχεία του ρομαντισμού, όπως η πρόκληση ενός ισχυρού συγκινησιακού αισθήματος και γενικά η κυριαρχία του συναισθήματος έναντι της λογικής. Ο περίφημος συνθέτης, σε αντίθεση με την πλειονότητα των ομότεχνών του, δεν ανήκε στην αυλή κάποιου ηγεμόνα ούτε και εργάστηκε για την εκκλησία, αλλά ακολούθησε μιαν ανεξάρτητη πορεία. Διατηρώντας την άμεση επαφή με το λαϊκό στοιχείο, κατόρθωσε έτσι να περάσει τις καινοτόμες ιδέες του, αποφεύγοντας την αυτολογοκρισία. Στο ογκώδες έργο του, πολλοί είναι οι μελετητές που υπερτονίζουν το πολιτικό περιεχόμενο, φανερώνοντας στοιχεία που παραπέμπουν στο πνεύμα του Διαφωτισμού και της Γαλλικής Επανάστασης. Παρότι ο ίδιος ο συνθέτης δεν δημοσίευσε ποτέ κάποιο μανιφέστο που να απηχεί τις πολιτικές του ιδέες, αλλά περιορίστηκε στο να εκφραστεί μέσω των μουσικών του συνθέσεων. Είναι παγκοίνως γνωστό ότι ο Beethoven είχε ως αρχική πρόθεση να αφιερώσει την 3η Συμφωνία του στον Ναπολέοντα Βοναπάρτη, αλλά τελικά, μετά την αυτοκρατορική στέψη του, άλλαξε γνώμη, στέλνοντας με τον τρόπο αυτό το δικό του μήνυμα.