Θάνος Ανδρίτσος
Η ιστορία είναι ένα πεδίο αναμέτρησης. Και η ίδια η πραγματικότητα είναι ένα πεδίο αναμέτρησης. Ένας πολιτικός – ταξικός πόλεμος στο παρόν που θα καθορίσει το μέλλον αλλά και τη θύμηση του παρελθόντος.
Ως πεδίο αντιπαράθεσης, η πραγματικότητα θέτει το καθήκον της ορθότερης, πληρέστερης και αντικειμενικότερης παρουσίασής της. Τι «πραγματικά» συμβαίνει στην Κούβα; Ποιος ήταν «πραγματικά» ο Φιντέλ; Δε θα δοθεί ποτέ μια συναινετική απάντηση. Γιατί ακόμα και αν η αλήθεια έχει στοιχεία μοναδικότητας, η επιλογή των ιεραρχήσεων και του τρόπου παράθεσης των στοιχείων συνδέονται με τον προσανατολισμό και τα συμφέροντα που υπερασπίζεται αυτός ή αυτή που τη δίνει.
Δε μειώνει βέβαια αυτό την κρισιμότητα της μάχης για τη διάσωση της αλήθειας πίσω από το τεράστιο βουνό ψεμάτων και συκοφαντιών των κραταιών συστημάτων ενημέρωσης και καταγραφής της ιστορίας. Όμως, νομίζω, ότι καμιά φορά για να κατανοήσουμε την «πραγματική» πραγματικότητα κάποιων γεγονότων και συμβόλων, δεν αρκεί η «απλή» πραγματικότητα. Η παράθεση των στοιχείων, οι αριθμοί. Χρειάζεται κάτι παραπάνω. Ο «μύθος»
Ανέτρεξα στο πρώτο διαδικτυακό λεξικό για τη λέξη.
Λέξη: μύθος, Πλήρες Ερμήνευμα:
- πλαστή, ψευδής ή ανακριβής, ιστορία, άποψη κτλ.
- οποιαδήποτε ψεύτικη ή φανταστική άποψη στην οποία πιστεύουν πολλοί
- θρύλος που μεταδίδεται προφορικά από γενιά σε γενιά και αναφέρεται ιδίως σε θεούς και ήρωες ή στη δημιουργία του κόσμου
- το κεντρικό ή κύριο μέρος αφηγήματος, κινηματογραφικού ή θεατρικού έργου
- ιστορίες με αλληγορικό περιεχόμενο και ηθικό δίδαγμα (φιλολ.)
- για κάτι ή κάποιον που το περιβάλλει μεγάλη αίγλη
Δεν ικανοποιήθηκα. Άνοιξα τον Μπαμπινιώτη:
µύθος (ο) 1. η αφήγηση που αποτελεί τµήµα ευρύτερης µυθικής παράδοσης και η οποία συνδέει µε τρόπο σχηµατικό πραγµατικά ή φανταστικά γεγονότα ή και τα δύο, προκειµένου να ερµηνεύσει ένα φυσικό φαινόµενο, µια θρησκευτική ή κοινωνική πρακτική 2. (ειδικότ.) η αφήγηση που αναφέρεται µε τρόπο αλληγορικό, ανάλογο µε τις διδακτικές της προθέσεις, σε φυτά και ζώα: αισώπειοι ~ 3. (κατ’ επέκτ.) η διήγηση που αποτελεί πλάσµα της ανθρώπινης φαντασίας και δεν αναφέρεται σε πραγµατικά γεγονότα: αυτοί δεν αποτελούν µύθους, αποτελούν ιστορία || – και πραγµατικότητα 4. τρόπος σκέψης που χαρακτηρίζεται από την πίστη σε µυθολογικές παραδόσεις και υπερφυσικές δυνάµεις: η µετάβαση από τον ~ στον λόγο ΑΝΤ. ιστορία • 5. η υπόθεση λογοτεχνικού έργου: ο ~ µυθιστορήµατος | δράµατος || η εξέλιξη τού ~ 6. πρόσωπο που περιβάλλεται µε φήµη, που είναι πολύ πέρα από τα ανθρώπινα µέτρα: η Γκρέτα Γκάρµπο υπήρξε ένας ~ τού κινηµατογράφου
Είναι πράγματι πολλές οι φορές που χρησιμοποιείται η λέξη «μύθος» σε κείμενα για σημαντικές στιγμές της ανθρωπότητας. Και τις περισσότερες με μια από τις παραπάνω ερμηνείες. «Μύθος και Πραγματικότητα» για τον τάδε πόλεμο, τη δείνα επανάσταση. Ένα δίπολο: Από τη μια μεριά ο μύθος ως το ψέμα, η φαντασία, η ανακρίβεια και από την άλλη η πραγματικότητα που τον καταρρίπτει.
Δε μου πολυαρέσει. Δε μου αρκεί αυτή η χρήση της λέξης.
Υπάρχει και η ερμηνεία η σχετική με το θρύλο, τον ηρωισμό και την αίγλη που θα μπορούσε κάπως να ταιριάζει με μύθους σαν την Κούβα, αλλά κι αυτή δε μου φαίνεται έγκυρη. Γιατί αναφέρεται σε κάτι συνήθως ψεύτικο και – κυρίως- μη ανθρώπινο. Ενώ εμένα, στην Κούβα, όλα μου φαίνονται εντελώς ανθρώπινα.
Είναι πάντοτε ο μύθος, το αντίθετο της πραγματικότητας; Κι αν το γεγονός ότι κάτι είναι πραγματικό και όχι φανταστικό, το καθιστά μυθικό;
Βρήκα λοιπόν μια ερμηνεία που μου ταιριάζει περισσότερο. Στο φιλοσοφικό λεξικό του Cambridge. Στο λήμμα μυθοπλασία.
Συνέχεια →
Μου αρέσει αυτό:
Μου αρέσει! Φόρτωση...
απέραντο γαλάζιο 