“Λένε πως εάν δεν συμβεί αυτό, η μακριά νύχτα θα είναι οριστική και δεν θα υπάρχει γη για να την πάρουμε πίσω, γη για να την φυλάμε και γη για να την αγαπάμε”.

Από την μεξικάνικη εφημερίδα  «LaJornada» -Λα Χορνάδα-

23 Μαρτίου 2006

Δημόσια Πράξη στο Τούξπαν, Χαλίσκο (Δυτικό Μεξικό)

Σ.τ.μ. 1. Υπάρχει ένα τραγούδι από την μεξικάνικη επανάσταση του 1910 (corrido) που λέει: «Αχ, Χαλίσκο μην λυγίσεις…»

Σ.τ.μ. 2. Αυτό το κείμενο δεν υπογράφεται από τον Marcos διότι αναφέρεται στο Ιερό Βιβλίο των Μάγια, το Popol Buh (Πόπολ Βου), για το πώς πλάστηκαν οι άνθρωποι.Οι άνθρωποι,σύμφωνα με τις δοξασίες των ιθαγενών, πλάστηκαν από τους θεούς, από καλαμπόκι…και περίμεναν την επιστροφή του θεού τους Ήλιου. Γι΄ αυτό λέγεται πως οι απόγονοί τους που είχαν φθάσει στο σημείο ναδίρ τον Πολιτισμό τους, ξεγελάστηκαν με την άφιξη του Κορτές στη γη τους.

 

22 Μαρτίου 2006

Καλησπέρα σας σύντροφοι και συντρόφισσες. Καλησπέρα Τούξπαν, Χαλίσκο.

Μία ξεχωριστή καλησπέρα στους ιθαγενείς συντρόφους και συντρόφισσες.

​Διηγούνται οι πρόγονοί μας, τα άτομα που μας διοικούν, οι μεγαλύτεροί μας, οι πιο παλιοί, οι ηλικιωμένοι∙ ότι οι πρώτοι θεοί, αυτοί που γέννησαν τον κόσμο, τον είχαν κάνει πλήρη∙ μ΄ αυτό θέλησαν να πουν πως τον είχαν ζυγιασμένο, δεν υπήρχε κάποιος από πάνω ή κάποιος από κάτω, η γη δεν είχε ιδιοκτησία, δεν είχε κάποιον να την διατάζει ούτε χαρτί που να την διαιρεί, ούτε λεφτά για να την διαφθείρει.

​Και διηγούνται οι πρόγονοί μας, ότι αυτοί οι πρώτοι θεοί έφτιαξαν επίσης τους πρώτους άνδρες και γυναίκες, τους άνδρες και γυναίκες από καλαμπόκι και ότι από τότε το καλαμπόκι ήταν ιερό γι΄ αυτούς τους άνδρες και τις γυναίκες, τους πρώτους που κατοίκησαν αυτά τα χώματα. Διηγούνται όμως ότι αυτοί οι πρώτοι θεοί κουράστηκαν, έκαναν στην άκρη να ξεκουραστούν γιατί είχαν δουλέψει πολύ για να φτιάξουν τον κόσμο και κυρίως για να τον φτιάξουν πλήρη. Κι άλλαξε ο καιρός και ήρθαν ξανά άλλοι θεοί κι άλλοι, κι άλλοι, καθώς ο κόσμος προχωρούσε περπατώντας, όπως κανείς πρέπει να περπατεί, από κάτω.

​Και διηγούνται επίσης, πως έφθασε μία μέρα, όπου κάποιοι από αυτούς τους θεούς, όχι οι πρώτοι που γέννησαν τον κόσμο, αλλά ναι, ένας από τους πρώτους – πρώτους, μπήκαν σε μεγάλη φασαρία και αναταραχή γιατί κάτι είχαν βρει και κάλεσαν σε μία συγκέντρωση, σε μία συνέλευση τους άντρες και τις γυναίκες από καλαμπόκι. Μόλις συγκεντρώθηκαν τους είπαν: «Υπάρχει ένα πρόβλημα, συναντήσαμε ένα πρόβλημα», αυτό που συμβαίνει είναι ότι οι πρώτοι θεοί, οι πρώτοι πρώτοι, αυτοί που γέννησαν τον κόσμο, αυτοί λησμόνησαν να σας πουν ένα πράγμα∙ λησμόνησαν να σας πούνε ότι θα ΄ρχότανε μία στιγμή, σ΄ αυτό τον κόσμο, όπου θα ΄φθανε η πλάνη να κατοικήσει αυτά τα χώματα. Άρχισαν να εξηγούν εκείνοι οι θεοί, όχι πια οι πρώτοι, αλλά εξ ίσου σημαντικοί, στους άνδρες και στις γυναίκες από καλαμπόκι, ότι θα ΄φθανε μία μέρα το χρήμα και ότι μ΄ αυτό, η εξουσία θα έσπερνε την πλάνη σ΄ όλη τη γη.

«Εκείνη τη μέρα – είπαν αυτοί οι θεοί – η νύχτα θα κρατήσει πολλά χρόνια, πολλούς αιώνες, όταν έρθουν η πλάνη και το χρήμα και κατοικήσουν τη γη, τίποτα δεν θα είναι αυτό που φαίνεται, θα υπάρχει πλάνη και θα μοιάζει με αλήθεια, θα υπάρξουν κάποιοι που θα ονομάζονται ιθαγενείς αυτών των περιοχών και θα πουληθούν στον ισχυρό, θα υπάρξουν αυτοί που θα χρησιμοποιήσουν το τραγούδι μας, τη γλώσσα μας, τις φορεσιές μας, για να φαίνεται ότι σκύβουμε το κεφάλι μπρος στα χρήματα, η νύχτα θα ΄ναι νύχτα και η μέρα επίσης θα ΄ναι νύχτα, αλλά η πλάνη θα μας κάνει να πιστέψουμε ότι αυτό έχει αλλάξει.

«Και η μεγαλύτερη πλάνη που θα σπείρει η δύναμη του χρήματος, θα είναι να μας κάνει να πιστέψουμε, ότι πάντα ήταν έτσι και ότι αυτό δεν θα αλλάξει ποτέ. Και μέσα σ΄ αυτή την πλάνη θα ζήσουν για πολύ καιρό οι άντρες και οι γυναίκες από καλαμπόκι, αυτοί που εμείς ονομάζουμε γηγενείς λαοί σ΄ αυτά τα χώματα- κι έτσι όπως το καλαμπόκι στην οροσειρά των Ουιτσόλες έχει πολλά χρώματα*, έτσι επίσης τα χωριά και το δέρμα των ανθρώπων θα έχει πολλά χρώματα -, όμως αυτή η πλάνη θα τους κυριέψει όλους, και όλοι θα σκεφθούν πως είναι αλήθεια αυτό που είναι ψέμα. Αυτό, θα υπάρχει για πολύ καιρό και μεγάλος θα είναι ο πόνος του κόσμου μας και πολύ θα κλάψουν οι γυναίκες μας, οι άντρες μας, οι μεγαλύτεροί μας και τα μικρά μας».

Σ.τ.μ. * Υπάρχουν πολλά είδη καλαμπόκι. Στο Μεξικό έχει με κίτρινους, μπλε ή κόκκινους σπόρους.

Έμειναν όλοι σιωπηλοί οι άνδρες και οι γυναίκες από καλαμπόκι, περιμένοντας να δουν εάν θα έλεγαν κάτι παραπάνω οι θεοί που έφερναν αυτό το μήνυμα. Οι θεοί έμειναν σιωπηλοί και είπαν πως τίποτα δεν μπορούσαν να κάνουν∙ άρχισε μία μεγάλη αναταραχή, μία μεγάλη ανακατωσούρα στη συνέλευση των αντρών και των γυναικών από καλαμπόκι, πως τώρα τι θα έκαναν, πως με ποιο τρόπο θα ήξεραν το πότε θα έφθανε η μέρα που η πλάνη θα κατοικούσε τη γη και θα άρχιζε ο πόνος και το μαρτύριο για τους άντρες και τις γυναίκες από καλαμπόκι. Οι θεοί είπαν πως δεν γνώριζαν ακριβώς αυτή τη μέρα και ούτε ήξεραν το πώς θα μπορούσαν να ελευθερωθούν από αυτή την κακία που θα έφθανε πάνω στη γη, αλλά ότι κάτι μπορούσαν να κάνουν, «εμείς, είπαν οι θεοί, που κατοίκησαν τον κόσμο, αυτοί που μίλησαν μ΄ αυτούς τους άντρες και τις γυναίκες από καλαμπόκι, έκαναν ένα σχέδιο και μία πρόταση – όταν φθάσει εκείνη η μέρα της πλάνης και η νύχτα γίνει μακριά και η μέρα είναι ένα ψέμα, θα σημαίνει ότι η μέρα έχει κουραστεί, ότι ο ήλιος αποκοιμήθηκε και θα πρέπει να τον ξυπνήσουμε». Για να μπορέσουμε να τον ξυπνήσουμε χρειάζεται το καλό όνειρο, η καλή μνήμη και η αγωνιστική ψυχή.

Εμείς – είπαν οι θεοί -, αυτό που μπορούμε να κάνουμε είναι να σας βοηθήσουμε, για να ξέρετε, όταν έρθει εκείνη η μέρα, τι να κάνετε». Και τότε στη συνέλευση αυτών των αντρών και των γυναικών από καλαμπόκι, οι γηγενείς αυτών των περιοχών, έκαναν συμφωνία ότι θα ήταν οι φρουροί, οι φύλακες, για τη νύχτα που θα ΄ρχόταν.

«Το πρόβλημα δεν είναι η ίδια η νύχτα – είπαν οι θεοί – το πρόβλημα είναι να μην ξεγελαστείτε και να μην πιστέψετε ότι θα είναι αιώνια, ότι ποτέ δεν θα τελειώσει. Γι΄ αυτό χρειάζεται να φυλάξετε το καλό όνειρο, εκεί όπου ο ήλιος θα γεννηθεί ξανά και η μέρα θα μεγαλώσει πάλι, αλλά τώρα στ΄ αληθινά∙ τότε ο κόσμος θα είναι ξανά ζυγιασμένος», είπαν.

«Τι θα κάνουμε τότε; – είπαν οι άντρες και οι γυναίκες από καλαμπόκι. Και οι θεοί τους απάντησαν: «Ας διαλέξουμε ανάμεσά σας, τους πιο σταθερούς, τους πιο γενναίους, τους πιο σοφούς και τότε θα παραδώσουμε σ΄ αυτούς το καλό όνειρο του αύριο, για όταν φθάσει εκείνη η νύχτα».

Αμέσως οι άντρες και οι γυναίκες που ήταν στην συνέλευση είπαν «εγώ», «όχι, εγώ», και άρχισαν να μαλώνουν αναμεταξύ τους, να δουν ποιος ήταν ο πιο θαρραλέος, ο πιο σταθερός και ο πιο σοφός. Οι θεοί τους άφησαν να μαλώσουν για λίγο στη συνέλευση και στο τέλος είπαν: «Εάν μας επιτρέπετε – γιατί εκείνοι οι θεοί ήταν πιο βολικοί – αν μας δώσετε την ευκαιρία, τότε εμείς θα μπορέσουμε να σας πούμε ποιοι είναι οι πιο δυνατοί, οι πιο θαρραλέοι και οι πιο σοφοί ανάμεσά σας». Αφού μεταξύ τους δεν έφθαναν σε καμία συμφωνία στη συνέλευση, είπαν «εντάξει, να πουν οι θεοί ποιοι είναι».

Και τότε, αυτοί οι πρώτοι θεοί, όχι οι πρώτοι – πρώτοι, αλλά κάπως πρώτοι ήταν, διάλεξαν έναν ηλικιωμένο και μια ηλικιωμένη και είπαν, «αυτοί είναι οι πιο δυνατοί, οι πιο σοφοί και οι πιο θαρραλέοι σ΄ αυτή την κοινότητα. Και θα τους φυλάξουμε το όνειρο στο δέρμα τους για να μην ξεχάσουν, όταν φθάσει η μέρα που θα πρέπει να ξυπνήσουν, οι άνδρες και οι γυναίκες από καλαμπόκι, πώς πρέπει να είναι ο κόσμος, όταν έρθει εκείνη η ώρα».

Παρουσιάστηκαν ο ηλικιωμένος και η ηλικιωμένη και προσπάθησαν να βάλουν το καλό όνειρο στο μικρό ταγάρι και δεν χωρούσε, προσπάθησαν να το βάλουν στην τσέπη του παντελονιού ή στην πουκαμίσα της γυναίκας και ούτε εκεί χώραγε∙ προσπάθησαν να το κουβαλήσουν στα χέρια και δεν μπορούσαν και δεν ήξεραν τι να κάνουν για να φυλάξουν το καλό όνειρο που θα έφερνε μαζί του ξανά το ξημέρωμα. Και τότε οι θεοί είπαν πως στο δέρμα τους έπρεπε να το βάλουν και είπαν: «Από τώρα, οι ηλικιωμένοι και οι ηλικιωμένες, θα φέρουν στη μνήμη το καλό όνειρο για τη στιγμή που θα ξημερώσει». Και άρχισαν να τους βάζουν στο δέρμα του προσώπου τους, στο δέρμα των χεριών τους και όλου του κορμιού τους, αυτό το καλό όνειρο για να χωρέσει παντού και για να μην ξέρει κανείς ότι εκεί το είχαν φυλαγμένο εμφανίστηκαν οι ρυτίδες στους γεροντότερους∙ που στην πραγματικότητα, οι ρυτίδες βρίσκονται στο πρόσωπο, στα χέρια και στο σώμα, για να φυλάνε αυτό το καλό όνειρο και να το θυμούνται.

Αφού αναλογίστηκαν αυτά, οι θεοί οι πρώτοι και ο κόσμος της συνέλευσης, είπαν ότι αυτό δεν έφτανε, ότι ήταν απαραίτητο επίσης να ξέρουν πότε έπρεπε να ξυπνήσουν. Οι θεοί προσφέρθηκαν τότε να φυλάει κάποιος την καλή ανάμνηση και ζήτησαν ξανά τον πιο θαρραλέο, τον πιο σοφό και τον πιο δυνατό της συνέλευσης. Άρχισαν να μαλώνουν πάλι οι άντρες για να δουν ποιος ήταν ο καλύτερος, δεν έφθασαν σε καμιά συμφωνία και τότε ρώτησαν τους θεούς, ποιος απ΄ αυτούς ήταν ο καλύτερος, ο πιο θαρραλέος, ο πιο δυνατός και ο πιο σοφός. Και οι θεοί διάλεξαν μία γυναίκα: «αυτή είναι η πιο θαρραλέα, η πιο δυνατή και η πιο σοφή ανάμεσά σας ». Και για να φθάσει το όνειρο της ανάμνησης που πρέπει να ξυπνήσει κάποτε, το έβαλαν στα μαλλιά της∙ από τότε, λένε οι παλιοί, ότι οι γυναίκες και οι άντρες από καλαμπόκι αναγνωρίζουν στις ιθαγενείς γυναίκες τις πιο σοφές ανάμεσα σ΄ αυτές που κάνουν πλεξίδα τα μαλλιά τους, είναι στην πλεξίδα το μέρος όπου φυλάγεται αυτό το όνειρο από όπου πρέπει να ξυπνήσουμε.

Όταν έφτασε η ώρα του αποχωρισμού, οι πρώτοι θεοί, είχαν ήδη αναθέσει στους ηλικιωμένους και στις ιθαγενείς γυναίκες, το κουτί που θα φύλαγαν το καλό όνειρο που θα ξαναγεννούσε τον κόσμο∙ τους διηγήθηκαν την ιστορία του πώς θα ήταν, του πώς θα έφθανε ο ισχυρός, του τι χρώμα θα είχε το δέρμα του, το τι θα έκανε, το πώς θα έσπερνε την πλάνη, το πώς πολλοί από μας, τους ιθαγενείς θα ξεπουλιόνταν, του πώς η πλειοψηφία θα έμενε σταθερή, πώς θα έπρεπε να προσέχουμε τη γη μας, γιατί σ΄ αυτή βρισκόταν το μέλλον και η ζωή του καθενός, πώς θα έφθανε ο ισχυρός να προσφέρει και άλλες πλάνες, πώς θα έφθανε στο σημείο να πει ότι πάντα ήμασταν έτσι, πώς θα μας πούλαγε και όλοι θα αγοράζαμε, το ότι εμείς σαν ιθαγενείς λαοί είμαστε λιγότερο λιγότερο σοφοί, λιγότερο δυνατοί, λιγότερο ικανοί, λιγότερο άνθρωποι, σχεδόν ζώα.

Είπαν πως θα έφθανε εκείνη η μέρα και εκείνη η μέρα έφθασε μαζί με τους Ισπανούς, όταν κατέκτησαν αυτά τα χώματα. Από τότε, αν και είχαμε ανεξαρτησία, αν και είχαμε επανάσταση, εμάς τους ιθαγενείς λαούς εξακολουθούνε να μας μεταχειρίζονται υποτιμητικά, για τη γλώσσα μας, για το δέρμα μας, για το μπόι μας, για το κατά πώς είμαστε∙ και από τότε ορισμένα μέλη των ιθαγενικών χωριών, ξεπουλιούνται στους από πάνω και μαζί τους και μαζί με την ψυχή τους ξεπουλάνε τους χορούς μας, τα χρώματά μας, τις γιορτές μας και τη γλώσσα μας.

Όλον αυτό τον καιρό που έχουμε πορευτεί αυτούς τους δρόμους της πατρίδας μας που είναι το Μεξικό και που έχουμε ανταμώσει με ιθαγενείς, με γηγενείς, έχουμε προσπαθήσει να πούμε και να ακούσουμε αυτή την ιστορία του πόνου και σ΄ όλα τα μέρη έχουμε συναντήσει το ίδιο, την ίδια αγανάκτηση, την ίδια οργή, γιατί τα δικαιώματά μας και ο πολιτισμός μας δεν έχουν τον σεβασμό που τους πρέπει. Όμως τώρα υπάρχει κάτι καινούριο, τώρα αντιμετωπίζουμε την καταστροφή της γης μας, την αρπαγή όσων μας ανήκουν, όσων μας έδωσαν να φυλάμε και να προσέχουμε.

Λένε, σε μερικά μέρη στα βουνά αυτής της χώρας, οι πιο μεγάλοι άντρες και γυναίκες, ότι είναι ανάγκη να τελειώσει αυτή η νύχτα, ότι πρέπει να ξεπλέξουμε τα μαλλιά, ότι πρέπει να ψηλαφίσουμε τις ρυτίδες και ότι πρέπει τώρα να μιλήσουμε για το καλό όνειρο, πως είναι απαραίτητο πια να τελειώσει η νύχτα της πλάνης που μας πούλησαν και να ξημερώσει ξανά και η μέρα να ΄ναι ολάκαιρη, ξύπνιοι όταν πρέπει και κοιμισμένοι όταν πρέπει.

Λένε πως εάν δεν συμβεί αυτό, η μακριά νύχτα θα είναι οριστική και δεν θα υπάρχει γη για να την πάρουμε πίσω, γη για να την φυλάμε και γη για να την αγαπάμε. Λένε πως εάν δεν ξυπνήσουμε από τον εφιάλτη της πλάνης που μας πούλησαν, δεν θα έχουμε για τι να αγωνιστούμε.

Ευχαριστώ, σύντροφοι, ευχαριστώ συντρόφισσες.

Σ.τ.μ. Έτσι ξεκίνησε το Λόγο του ο Σουμπκομαντάντε Μάρκος στη συγκέντρωση εκείνης της ημέρας.

Μετάφραση: Ελένη Ελευθερία Γκολέτσα

Πηγή: olympiada στις 2 Αυγούστου, 2011