Επιλεγμένα αποσπάσματα από το έργο του Γιόσεφ Σουμπέτερ “Καπιταλισμός, Σοσιαλισμός και Δημοκρατία”

Η θέση που θα προσπαθήσω να αποδείξω ισχυρίζεται ότι η πραγματική και η μελλοντική επίδοση του καπιταλιστικού συστήματος διαψεύδει την ιδέα περί κατάρρευσης του υπό το βάρος της οικονομικής αποτυχίας ‘ απεναντίας, ακριβώς λόγω της επιτυχίας του το καπιταλιστικό σύστημα υπονομεύει τους κοινωνικούς θεσμούς που το προστατεύουν, δημιουργώντας “αναπόφευκτα” τις συνθήκες εξαιτίας των οποίων θα εξαφανιστεί και οι οποίες αναδεικνύουν ως μοναδικό του κληρονόμο το σοσιαλισμό…

…Αλλά εάν το μοναστήρι γέννησε το διανοούμενο του μεσαιωνικού κόσμου, ο καπιταλισμός ήταν εκείνος που τον απελευθέρωσε και του έκανε το δώρο του τυπογραφικού πιεστηρίου. Η αργή εξέλιξη του κοσμικού διανοούμενου ήταν πολύ απλά μια πτυχή της καπιταλιστικής διαδικασίας ‘ η ταυτόχρονη εμφάνιση ουμανισμού και καπιταλισμού είναι δηλωτική. Οι ουμανιστές ήταν καταρχήν φιλόλογοι που όμως – απηχώντας θαυμάσια την άποψη που παραθέσαμε προ ολίγου – σύντομα στράφηκαν σε θέματα που αφορούσαν την καλότροπη συμπεριφορά, την πολιτική, τη θρησκεία και τη φιλοσοφία. Τούτο δεν οφειλόταν μονάχα στο περιεχόμενο των κλασικών έργων, το οποίο ερμήνευαν παράλληλα με τη γραμματική του – η απόσταση ανάμεσα στην κριτική ενός κειμένου και την κριτική μιας κοινωνίας είναι μικρότερη από όση δείχνει. Παρ’ όλα αυτά, ο τυπικός διανοούμενος δεν διασκέδαζε με την ιδέα της πυράς που περίμενε ακόμη τους αιρετικούς. Κατά κανόνα του ταίριαζαν πολύ περισσότερο οι δάφνες και οι ανέσεις… 

Ο εξελικτικός χαρακτήρας της καπιταλιστικής διαδικασίας

  Το σημαντικό στοιχείο που πρέπει να συγκρατήσει όποιος ασχολείται με τον καπιταλισμό είναι ότι πρόκειται για μια εξελικτική διαδικασία. Φαίνεται περίεργο το ότι ορισμένοι αποτυγχάνουν να δουν ένα τόσο προφανές γεγονός το οποίο, επίσης, είχε εδώ και καιρό τονίσει ο Καρλ Μαρξ. Η αποσπασματική ανάλυση που κυριαρχεί στο πλήθος των υποθέσεων μας για τη λειτουργία του σύγχρονου καπιταλισμού εξακολουθεί να το αγνοεί. Ας διευκρινίσουμε το σημείο αυτό και ας δούμε τον τρόπο με τον οποίο επιδρά στο πρόβλημα μας.

Μακρο-κύματα Kondratiev

Στη δεκαετία του 1920, ο σοβιετικός οικονομολόγος Nikolai Kondratiev παρατήρησε ότι ορισμένοι οικονομικοί δείκτες εμφάνιζαν μια περιοδικότητα, με φάσεις ανόδου και καθόδου, και περίοδο (δηλ., χρόνο που απαιτείται για ένα πλήρη κύκλο) ίση με περίπου μισό αιώνα. Παρόμοιες παρατηρήσεις είχαν προηγηθεί και από τον ολλανδό J. Van Gelderen ήδη από το 1913, αλλά δεν είχαν τραβήξει την προσοχή.

Το φαινόμενο και η ακόλουθη θεωρία ονομάστηκαν «μακροκύματα Kondratiev» (από τον Schumpeter) και «θεωρία των μακροκυμάτων», αντίστοιχα. Η θεωρία δεν έγινε, φυσικά, αποδεχτή, από όλους, ιδεολογικούς συνοδοιπόρους και αντιπάλους (και ο άτυχος οικονομολόγος, συνελήφθηκε το 1930 από την Λαϊκή Αστυνομία Εσωτερικής Ασφαλείας (NKVD) και εκτελέστηκε το 1938).

Αν ισχύει η θεωρία, έχουμε το παρακάτω διάγραμμα (τα στοιχεία τα πήρα από το άρθρο των Korotayev AV και Tsirel SV (2010) «Spectral Analysis of World GDP Dynamics: Kondratieff Waves, Kuznets Swings, Juglar and Kitchin Cycles in Global Economic Development, and the 2008–2009 Economic Crisis», και είναι οι μέσοι όροι από τα δεδομένα του Kondratiev και άλλων ερευνητών που συνέχισαν το έργο του):

 Το δεύτερο διάγραμμα δείχνει το κύμα που βρισκόμαστε τώρα.

Περί το 1987, με την είσοδο της πληροφορικής και τις τηλεπικοινωνίες στην παραγωγή, αρχίζει ή άνοδος (χαμηλός πληθωρισμός και επιτόκια, συνεχείς επενδύσεις και παραγωγή με χαμηλή ανεργία). Η ανάπτυξη ορθώθηκε το 2000 και έφτασε στη κορυφή της φάσης το 2007. Στη συνέχεια άρχισε η βύθιση της κρίσης μέχρι το τέλος του 2010. Ακολουθεί μια μικρή φάση ανάπτυξης μέχρι το 2016, για να συνεχίσει η βύθιση της κρίσης ως το 2023 και στο βυθό το 2030.Και φτού από την αρχή.

Πηγή. http://proletariates.blogspot.gr/search/label/%CE%9F%CE%B9%CE%BA%CE%BF%CE%BD%CE%BF%CE%BC%CE%AF%CE%B1