Στις Πλαταιές, πρόσφυγες και Έλληνες καλλιεργούν, μαζεύουν τους καρπούς τους και εν τέλει τρώνε τα προϊόντα που έχουν παραγάγει οι ίδιοι.
Οι Πλαταιές είναι ένα μικρό, αγροτικό και ελαφρώς καταθλιπτικό χωριό του δήμου Θηβαίων στους πρόποδες του Κιθαιρώνα, ξακουστό κυρίως για τις ένδοξες μέρες κατά την αρχαιότητα. Τη νηνεμία της σύγχρονης εποχής διατάραξε -με την καλή έννοια- μια πολυεθνική παρέα περαστικών και θαμώνων, καθώς τους τελευταίους μήνες έχουν βρεθεί εδώ Γερμανοί γιατροί, Άγγλοι καλλιτέχνες, Αμερικανίδες φοιτήτριες και κάμποσα διεθνή τηλεοπτικά δίκτυα. Όλοι, για να παρακολουθήσουν και να συνδράμουν ένα πρωτόγνωρο πείραμα αλληλεγγύης και παραγωγικής αυτοοργάνωσης που παίρνει σάρκα και οστά 60 χιλιόμετρα μακριά από την Αθήνα.
Ήρθαμε για πρώτη φορά πριν από περίπου εννέα μήνες, τον Μάρτιο του 2017, με τον «Κάστρο», έναν Σύρο πρόσφυγα παλιότερης γενιάς που ζει μόνιμα στην Ελλάδα. Μας έδειξε ένα κάπως παρατημένο κτήμα με μια μικρή αποθήκη και μας παρουσίασε ένα φιλόδοξο όραμα για την επισιτιστική αυτάρκεια και την παραγωγική απασχόληση των προσφύγων και των ακτιβιστών που ζουν στην κατάληψη στέγης του 5ου Λυκείου της Αθήνας. Για την Ελλάδα των hot spot της ντροπής, έμοιαζε περισσότερο με το ρομαντικό παραλήρημα ενός αφελούς. Λίγες μέρες μετά, έδωσε τα χέρια με τον ιδιοκτήτη και η υπογραφή του επισφράγισε την αρχή υλοποίησης του πλάνου. Με αδιαπραγμάτευτη αξία το «Ζούμε μαζί, παράγουμε μαζί», πρόσφυγες και Έλληνες ξεκίνησαν να καθαρίζουν, να σκάβουν, να φυτεύουν, να καλλιεργούν, να μαζεύουν τους καρπούς τους και εν τέλει να τρώνε τα προϊόντα που έχουν παραγάγει οι ίδιοι, με κόπο και μεράκι. Σταδιακά, τα χωράφια πολλαπλασιάστηκαν, νοικιάστηκαν μισογκρεμισμένα σπίτια που μεταμορφώθηκαν σε λειτουργικά καταλύματα, ακτιβιστές από διάφορα σημεία του πλανήτη έτρεξαν να βοηθήσουν, ήρθαν νέοι πρόσφυγες και αποχαιρέτισαν μ’ ένα μείγμα στεναχώριας και ανακούφισης όσοι πήραν το χαρτί της μετεγκατάστασης. Σχεδόν καθημερινά, τσουβάλια με πατάτες και κρεμμύδια φορτώνονται σε αυτοκίνητα και διανέμονται σε κάποιες από τις προσφυγικές καταλήψεις. Εσχάτως, στην πολύχρωμη συντροφιά τους προστέθηκαν 84 κότες και εννέα πρόβατα. Είναι το πρόπλασμα ενός χωριού πολυπολιτισμικότητας και αυτοδιαχείρισης.
Της Sarah Aziza (μετάφραση: Βίλυ Μυλωνά-Γιώργος Καρατέγος)
Στις 6 Δεκεμβρίου, μέσα στον χριστουγεννιάτικα στολισμένο Λευκό Οίκο, ο Donald Trump, πλαισιωμένος από τον Mike Pence, ανακοίνωσε την αναγνώριση από τις Η.Π.Α. της Ιερουσαλήμ ως πρωτεύουσας του κράτους του Ισραήλ. Η κίνηση αυτή προκάλεσε την οργή σε ολόκληρο τον μουσουλμανικό και αραβικό κόσμο, καθώς και σε όλους εκείνους που φοβόντουσαν ότι μία τέτοια απόφαση θα κατέστρεφε την ήδη χτυπημένη «ειρηνευτική διαδικασία». Στη Δυτική Όχθη, τη Γάζα και την Ανατολική Ιερουσαλήμ, εκατοντάδες παλαιστίνιοι διαδηλωτές βγήκαν στους δρόμους και ήρθαν αντιμέτωποι με τα ισραηλινά στρατεύματα, τα οποία απάντησαν με δακρυγόνα και πλαστικές σφαίρες.
Μετά και από αυτά τα γεγονότα, εκείνο που απομένει να δούμε είναι το κατά πόσο αυτή η έκρηξη οργής θα μπορέσει να μετατραπεί σε μια διαρκή αντίσταση. Την ίδια στιγμή που η πλειοψηφία των πολιτικών ηγετών αποκηρύσσει την κίνηση Trump, οι παλαιστίνιοι μάχονται ώστε να δώσουν μια συνολική απάντηση, εν μέσω πολλαπλών πολιτικών απογοητεύσεων. Σε κάθε περίπτωση, τα γεγονότα αυτής της εβδομάδας θυμίζουν μια άλλη στιγμή αναμέτρησης στα κατεχόμενα εδάφη, ακριβώς 30 χρόνια πριν.
Πριν από τριάντα χρόνια, σε μια στιγμή επαναστατικής ενότητας, εξαπλώθηκε η μαζική εξέγερση σε όλα τα κατεχόμενα εδάφη.
Στις 8 Δεκεμβρίου 1987, ένα ισραηλινό στρατιωτικό φορτηγό συγκρούεται με αυτοκίνητα που μετέφεραν παλαιστίνιους εργάτες στην προσφυγική περιοχή Jabalya, στη Γάζα. Τέσσερις Παλαιστίνιοι έχασαν τη ζωή τους, ενώ άλλοι 10 τραυματίστηκαν. Μέσα σε λίγες ώρες, οι Παλαιστίνιοι ξεχύθηκαν στους δρόμους της Γάζας, σε μια αυθόρμητη εκδήλωση αγανάκτησης μετά από δύο δεκαετίες κατοχής. Την επόμενη μέρα, Ισραηλινοί στρατιώτες σκότωσαν έναν Παλαιστίνιο διαδηλωτή, προκαλώντας την πρώτη Ιντιφάντα, μια μαζική, μη βίαιη εξέγερση που εξαπλώθηκε γρήγορα σε όλα τα κατεχόμενα εδάφη.
Ήταν μια σημαντική στιγμή ενότητας για το επαναστατικό κίνημα. Μεταξύ των πρώτων και πιο δυναμικών μελών του κινήματος ήταν και η Naila Ayash, μία νέα γυναίκα, κάτοικος της Γάζας και πολιτική ακτιβίστρια η οποία προσέλκυσε χιλιάδες γυναίκες στον απελευθερωτικό αγώνα. Τριάντα χρόνια αργότερα, η ιστορία της Naila παρουσιάζεται μέσα από τη νέα ταινία της Julia Bach, NailaandtheUprising. Πρόκειται για ένα ντοκιμαντέρ όπου εξιστορούνται κάποιες λιγότερο γνωστές πτυχές του ρόλου των γυναικών της Ιντιφάντα και της δυναμικής του παλαιστινιακού λαού εκείνη την περίοδο.
Όπως και στις προηγούμενες βραβευμένες ταινίες της (Budrus, My neighborhood), η Bacha μέσα από τις αφηγήσεις της, προσκαλεί το θεατή να γνωρίσει μέσα από τις προσωπικές εμπειρίες μερικών ατόμων, μια μεγαλύτερη ιστορία. Η ταινία ανοίγει με τη Naila να κάθεται δίπλα στο γιο της, Majd, ξεφυλλίζοντας ένα οικογενειακό άλμπουμ φωτογραφιών. Οι δυο στέκονται σε μια φωτογραφία του Majd στα πρώτα του γενέθλια, στις 22 Φεβρουαρίου 1989. «Μια ζωή πριν», λέει η Naila, θαυμάζοντας την εικόνα του χαμογελαστού υιού της, χωρίς να πει τίποτα για τη βαθύτερη πραγματικότητα εκείνης της χρονιάς: την κράτησή της στις φυλακές του Ισραήλ, τον αυξανόμενο αριθμό νεκρών της Ιντιφάντα, την αναγκαστική εξορία του συζύγου της στην Αίγυπτο. Αυτές οι λεπτομέρειες έρχονται αργότερα, όταν πλέον οι παράλληλες αφηγήσεις της οικογένειας Ayash και της Ιντιφάντα αναδεικνύουν την αλληλεπίδραση της πολιτικής δράσης και της προσωπικής ζωής των Παλαιστίνιων κατά τη διάρκεια της κατοχής.
«Για πρώτη φορά, δεν περιμέναμε οδηγίες από την ηγεσία εκτός της Παλαιστίνης.» –Zahira Kamal, ακτιβίστρια
Η Naila είναι η ιδανική πρωταγωνίστρια. Εικόνες αρχείου, δείχνουν τη Naila να κάθεται στο τραπέζι μαζί με μερικούς ακόμα αγωνιστές που πρωτοστάτησαν στο κίνημα και τη γέννηση της Ιντιφάντα στις αρχές του 1988, μεταξύ των οποίων και ο σύζυγός της Jamal. Με τα μέλη της ΟΑΠ (Οργάνωση για την Απελευθέρωση της Παλαιστίνης) στην εξορία, οι μήνες αυτοί καθόρισαν αδιαμφισβήτητα τη φύση και τη δράση της κοινότητας. «Για πρώτη φορά, δεν περιμέναμε οδηγίες από την ηγεσία εκτός της Παλαιστίνης», λέει η Zahira Kamal, μία ακόμα ακτιβίστρια που συμμετείχε σε αυτόν τον πρώιμο συνασπισμό. Τριάντα χρόνια αργότερα, τα μάτια της εξακολουθούν να φωτίζονται στη θύμιση του αγώνα.
Αφηγήσεις άλλων αγωνιστών, υποδηλώνουν μια παρόμοια επαναστατική διάθεση. Εκείνες τις μέρες, όλοι πίστευαν ότι η έκκληση τους για αυτοδιάθεση του παλαιστινιακού λαού, μετά από μια φαινομενικά ατελείωτη 20ετή κατοχή, προορίζονταν να επιτύχει. Οι εβδομάδες έγιναν μήνες και η αντίσταση παρέμενε αδιάσπαστη – στη φρίκη και την αμηχανία του ισραηλινού καθεστώτος, το οποίο τότε κατείχε ολόκληρη τη Δυτική Όχθη και τη Γάζα. Ως απάντηση, τα ισραηλινά στρατεύματα κατέφυγαν σε θανατηφόρα βία και μαζικές συλλήψεις. Τα διεθνή μέσα μαζικής ενημέρωσης μετέδιδαν βίντεο από άοπλους διαδηλωτές που έρχονταν αντιμέτωποι με τις στρατιωτικές δυνάμεις και πυροβολισμούς αμάχων που εξαπατήθηκαν από ισραηλινούς στρατιώτες. Μέχρι το τέλος της Ιντιφάντα θα σκοτωθούν περίπου 1.200 Παλαιστίνιοι, συμπεριλαμβανομένων πάνω από 200 παιδιών, ενώ υπήρξαν 120.000 τραυματίες. Πάνω από μισό εκατομμύριο θα φυλακιστούν. Ωστόσο, οι Παλαιστίνιοι αγωνιστές, όπως η Naila, ακόμα και μετά από αυτά τα γεγονότα, δεν έκαναν πίσω, γιατί ήξεραν ότι ο κόσμος θα καταλάβει σίγουρα το δίκαιο του αγώνα τους. Σύμφωνα με τα λόγια μίας από τις συντρόφισσες της Naila, «ήμασταν στο δρόμο της ελευθερίας».
Για τις γυναίκες, ο αγώνας είχε δύο μέτωπα. Παρ’ όλη τη δραστήρια συμμετοχή τους στην εξέγερση, οι γυναίκες εξακολουθούσαν να αντιμετωπίζουν τρομερά εμπόδια από τους άνδρες συμπατριώτες τους. «Οι γυναίκες έχουν εμπλακεί στον απελευθερωτικό αγώνα για μεγάλο χρονικό διάστημα», λέει η Kamal, «αλλά ο ρόλος τους ήταν περιορισμένος. Οι άντρες δεν ήθελαν τις γυναίκες να συμμετέχουν σε μεικτές ομάδες φύλων”. Οι Παλαιστίνιες αγωνίστριες σχημάτισαν ξεχωριστές επιτροπές αγώνα ως απάντηση σε αυτό τον αποκλεισμό.
Οι επιτροπές που σχηματίστηκαν ανέλαβαν ολοένα και πιο σημαντικό ρόλο, καθώς εκατοντάδες άντρες σύντροφοι είτε είχαν φυλακιστεί είτε είχαν εξοριστεί από τις ισραηλινές αρχές. Στο ντοκιμαντέρ, παρουσιάζονται γυναικείοι συνεταιρισμοί, οι οποίοι παρήγαγαν εναλλακτικά προϊόντα ως προς εκείνα από τα οποία το Ισραήλ τους είχε αποκλείσει. Άλλες δημιούργησαν «αίθουσες διδασκαλίας» σε σπίτια και υπαίθριες εκτάσεις, απορρίπτοντας τα σχολεία που είχαν επιβληθεί από το Ισραήλ. Άλλες δημιούργησαν αυτοοργανωμένα ιατρεία και εργαστήρια επαγγελματικών δεξιοτήτων. «Οι γυναικείες επιτροπές και συνδικάτα αντικατέστησαν τις δομές της κυβέρνησης», υπενθυμίζει μια γυναίκα ακτιβίστρια. «Είχαμε φροντίσει τα πάντα».
Το Ισραηλινό κράτος, αναγνωρίζοντας τη δυναμική των γυναικείων επιτροπών, ποινικοποίησε κάθε συμμετοχή σε αυτές, απειλώντας με ποινές φυλάκισης μέχρι και 10 ετών σε περίπτωση συμμετοχής έστω και σε μια συνάντηση. Παρ’ όλη την τρομοκρατία, οι γυναίκες δεν ενέδωσαν στο φόβο. Λίγο μετά τη γέννηση του πρώτου της γιού, η Naila συλλαμβάνεται, αφήνοντας τη φροντίδα του σε συγγενείς (ο σύζυγός της Jamal, είχε ήδη εξοριστεί πριν τη γέννηση του παιδιού τους). Μετά από διαμαρτυρίες των συντρόφων της, οι ισραηλινές αρχές έδωσαν στη Naila δύο επιλογές: να ξανασμίξει με το γιο της παραμένοντας στη φυλακή ή να παραιτηθεί από κάθε πολιτική της δράση. Εκείνη επέλεξε το πρώτο και το 6 μηνών μωρό της θα περάσει περίπου μισό χρόνο με τη μητέρα του στη φυλακή, ως το μοναδικό παιδί στο κέντρο κράτησης γυναικών. Η παρουσία του παιδιού στο κέντρο κράτησης αποτέλεσε μία απροσδόκητη πηγή παρηγοριάς και στις άλλες κρατούμενες, των οποίων τα παιδιά αγνοούνταν. Σε μία από τις πιο συγκινητικές στιγμές της ταινίας, οι πρώην κρατούμενες θυμούνται τον πόνο του αποχωρισμού από τα παιδιά τους, υπενθυμίζοντας ότι πίσω από τους δρόμους του χάους και το πάθος για την επανάσταση, παγιδεύτηκαν χιλιάδες ανθρώπινες ζωές. “Όλες τον νιώθαμε σαν δικό μας παιδί” , αναφέρει μία πρώην κρατούμενη. “Όλες θέλαμε να τον κρατήσουμε στην αγκαλιά μας”.
Εν τω μεταξύ, η αντίσταση συνεχίστηκε και έφτασε να συμπεριλάβει αρκετές στιγμές αξιοσημείωτης συνεργασίας μεταξύ αλληλέγγυων ακτιβίστριων γυναικών από το Ισραήλ και γυναικών από την Παλαιστίνη. “Θέλαμε να απευθύνουμε κάλεσμα σε όλες τις γυναίκες”, υπενθυμίζει η Ισραηλινή δημοσιογράφος Roni Ben Efrat.“Από τη μία γυναίκα στην άλλη, πώς μπορείς να μένεις αδρανής, όταν συμβαίνει κάτι τέτοιο;”. H Naila αντήχησε αυτό το συναίσθημα στα γραπτά της εκείνης της εποχής, καλώντας τις Ισραηλινές γυναίκες να “διπλασιάσουν τις προσπάθειες τους” έτσι ώστε οι γιοι της και οι δικοί τους να μπορούν μία μέρα να ζήσουν “δίπλα-δίπλα”.
Η Naila απελευθερώθηκε λίγο μετά τα πρώτα γενέθλια του Majd και ξεκίνησε τον προσωπικό της αγώνα, για να λάβει άδεια από την Ισραηλινή κυβέρνηση έτσι ώστε να ταξιδέψει στο εξωτερικό και να επανενωθεί με τον Jamal. Ακόμη και όταν οι δύο τους κατάφεραν να συναντήσουν τον Jamal στο Κάιρο, η οικογενειακή επανένωση επισκιάστηκε από την ζοφερή πραγματικότητας της εξορίας τους. “Ήταν μία ατελής χαρά. Θέλαμε να είμαστε ευτυχισμένοι στο σπίτι μας, στη χώρα μας”.
Σκιές άρχισαν να συγκεντρώνονται και πάνω από την αντίσταση, πίσω στο σπίτι. Καθώς η Ιντιφάντα εισήλθε στον τέταρτο χρόνο της, ο αγώνας έγινε ιδιαίτερα περίπλοκος από την παρέμβαση των παγκόσμιων δυνάμεων, κυρίαρχα από τις ΗΠΑ, οι οποίες υποσχέθηκαν να διπλασιάσουν τις προσπάθειες τους για την επίλυση του Παλαιστινιακού, σε αντάλλαγμα για την υποστήριξη των αραβικών χωρών στον πρώτο πόλεμου του Κόλπου. Τοποθετώντας την κυβέρνηση του σαν “ουδέτερο μεσίτη”, ο Πρόεδρος George Bush ο πρεσβύτερος, συνυπέγραψε τη Συνθήκη Ειρήνης της Μαδρίτης το 1991, με τον πρόεδρο της ΕΣΣΔ Mikhail Gorbachev, καλώντας τις αντιπροσωπείες του Ισραήλ, της Αιγύπτου, της Συρίας, καθώς και μία κοινή αντιπροσωπεία Ιορδανίας-Παλαιστίνης, να συναντηθούν στην Ισπανία.
¨Όταν συγκρίνεις το τι προτείναμε, με το τι προέκυψε από το Όσλο, λυπάσαι πραγματικά”- Zahira Kamal
Για τη Naila και τους συναδέλφους της, αυτές οι συνομιλίες, οι οποίες έλαβαν τόπο μακριά από το κέντρο της αντίστασης, υποβάθμισαν το ρόλο του Παλαιστινιακού λαού. Καθώς η προσοχή του κόσμου στράφηκε στις διεθνείς συνομιλίες, οι τοπικοί παλαιστίνιοι ηγέτες, έκαναν μία γενναία προσπάθεια να ακουστεί η φωνή τους-συμπεριλαμβανομένων και κάποιων γυναικών, κυρίως της Dr. Hanan Ashrawi- εντός των συνομιλιών. Ωστόσο, οι Συμφωνίες του Όσλο τον Σεπτέμβριο του 1993, ο καρπός των μυστικών συνομιλιών που ακόμη μία φορά απέκλεισαν τον Παλαιστινιακό λαό, επιβεβαίωσαν μία νέα, οριστική πραγματικότητα: Την αναζωπύρωση του PLO(Μέτωπο για την Απελευθέρωση της Παλαιστίνης), πρόθυμο να αποκτήσει πολιτική νομιμοποίηση, ακόμη και με το τίμημα μία πραγματικά δημοκρατικής διαδικασίας.
Η πορεία της ταινίας περιστρέφεται γύρω από τέτοιες στιγμές,εκείνες στις οποίες οι νεότεροι, ποιο αισιόδοξοι πρωταγωνιστές έρχονται αντιμέτωποι με τις πολιτικές εξελίξεις οι οποίες θα ανατρέψουν τελικά τις καλύτερες προθέσεις τους και θα εδραιώσουν περαιτέρω την κατοχή. Η Kamal, από απόσταση 25 ετών, μιλά με απογοήτευση: “Όταν συγκρίνεις το τι προτείναμε, με το τι προέκυψε από το Όσλο, λυπάσαι πραγματικά… Το Όσλο μας έφερε πολύ λιγότερα από ότι βρισκόταν στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων”. (Θα έφερνε στην πραγματικότητα, ένα προπέτασμα ειρήνης, το οποίο θα τερμάτιζε οριστικά την Ιντιφάντα, επιτρέποντας ταυτόχρονα τη συνέχιση της κατοχής και την επέκταση των εποικισμών).
Για ακόμη μία φορά, οι γυναίκες θα αντιμετώπιζαν πίεση σε δύο μέτωπα. Μετά το Όσλο, πολλοί εξόριστοι άνδρες ηγέτες επέστρεψαν στις περιοχές τους γα να ιδρύσουν την Παλαιστινιακή Αρχή- και με αυτό τον τρόπο, ανέτρεψαν μεγάλο μέρος της κοινωνικής προόδου που είχε κερδηθεί από τις γυναίκες κατά τη διάρκεια της Ιντιφάντα. “Οι γυναίκες είχαν πάρει πολλά, αλλά η υπόθεση ήταν ότι οι άνδρες θα επέστρεφαν και θα συνέχιζαν από τις θέσεις τους και οι γυναίκες θα έπρεπε να κάνουν στην άκρη” θυμάται η Kamal. “Βασικά μας είπαν, (γυναίκες) ο ρόλος σας τελείωσε”, αναφέρει μία άλλη γυναίκα ακτιβίστρια. “Πολλές από εμάς επέλεξαν να κάνουν στην άκρη επειδή είδαμε ότι αυτό που συνέβαινε (με την Παλαιστινιακή Αρχή) δεν άνηκε σε εμάς”.
Η Naila και οι συντρόφισσες της προσπάθησαν να οργανωθούν και να αντισταθούν σε αυτό τον σφετερισμό, με ελάχιστο όφελος. Στις τελευταίες στιγμές της ταινίας, διεισδύει μία αίσθηση χαμένης ευκαιρίας. “Οι διαπραγματεύσεις ήταν μία νίκη για το Ισραήλ” σημειώνει μία από της συντρόφισσες της Naila. “Δεν έπρεπε να τερματίσουμε την Ιντιφάντα, μέχρι τα αιτήματα μας να ικανοποιηθούν”. Άλλες μιλούν με έντονη αισιοδοξία. “Δεν θα είμαστε σιωπηλοί”, λέει η Αλί. “Είμαστε ένας λαός που θα περάσει το λάβαρο του αγώνα από τη μία γενιά στην επόμενη μέχρι να κατακτήσουμε τα δικαιώματα μας”. Στο κλείσιμο, η Naila εμφανίζεται σε ένα αρχειακό πλάνο από τις πρώτες μέρες της αντίστασης, πάνω στο βήμα, με το χαρακτηριστικό κοντό της κούρεμα και καλεί για άλλη μία φορά για μία Παλαιστίνη απαλλαγμένη τόσο από την κατοχή, όσο και από τις διακρίσεις λόγω φύλου.
Σήμερα, οι Παλαιστίνιοι, των οποίων τα παράπονα βαθαίνουν εδώ και τρεις δεκαετίες, συνεχίζουν να περιμένουν για την υλοποίηση αυτών των ιδανικών. Οι τελευταίες εξοργιστικές ενέργειες του Τραμπ, έφεραν ένα οριστικό τέλος στη προσποιητή εμφάνιση των ΗΠΑ ως “ουδέτερου μεσίτη”. Εν τω μεταξύ, χρόνια αδράνειας, διαφθοράς και συνενοχής από την Παλαιστινιακή Αρχή έχουν σβήσει την πίστη πολλών Παλαιστίνιων στην κυβέρνηση τους. Οι ιστορίες όπως της Naila μας υπενθυμίζουν έναν τρίτο δρόμο: Αυτόν της μη-βίαιης αντίστασης η οποία οδηγείται από αυτόνομες, δημοκρατικές και ίσες μεταξύ των φύλων κοινότητες. Μπορεί να είναι ο μόνος δρόμος προς τα εμπρός.
Το βάθος και η ένταση της ευγνωμοσύνης μου για τους ανθρώπους που με οποιονδήποτε τρόπο με στήριξαν όλα αυτά τα χρόνια υπερβαίνουν κατά πολύ τη δυνατότητά μου να τις εκφράσω. Συγχρόνως η απαλλαγή μου από όλες τις κατηγορίες είναι γεγονός πολύ μεγαλύτερης σημασίας από μια προσωπική δικαίωση. Είναι μια νίκη του κόσμου του αγώνα απέναντι στην καταστολή. Μια νίκη των από τα κάτω απέναντι στο βαθύ αστυνομικό κράτος. Μια νίκη των κινηματικών και εναλλακτικών μέσων απέναντι στα κυρίαρχα μίντια. Μια νίκη της αντιπληροφόρησης απέναντι στην καθεστωτική προπαγάνδα. Μια νίκη του κινήματος απέναντι στην παρακμή της εξουσίας.
Όπως στο πρωτόδικο έτσι και στο εφετείο, οποιοδήποτε δικαστήριο ερχόταν αντιμέτωπο με μια τόσο ογκώδη δικογραφία, από την οποία όμως έλειπε το παραμικρό στοιχείο, η απόφαση που θα έπαιρνε δεν θα μπορούσε να είναι παρά μόνο πολιτική. Σε αντίθεση όμως με το πρωτόδικο, η πλειοψηφία των μελών της σύνθεσης του Α’ Πενταμελούς Εφετείου Κακουργημάτων είχε την εντιμότητα να παραμείνει συνεπής στις διακηρύξεις της -κατά τ’ άλλα δομικά ταξικής- ποινικής δικαιοσύνης και να μην υποκύψει στις πιέσεις του λόμπι της «αντιτρομοκρατικής» σταυροφορίας, αλλά να αφουγκραστεί το κίνημα αλληλεγγύης απαλλάσσοντάς με τελικά από όλες τις κατηγορίες.
Έτσι λοιπόν η απόφαση αυτή είναι συγχρόνως κι ένα πρώτο όριο στις μεθοδεύσεις της «αντιτρομοκρατικής» και της βιομηχανίας διώξεων που έχουν ως αιχμές τον 187Α (τρομονόμο) και το ψευδοεπιστημονικό στοιχείο του DNA .
Το πεδίο της ποινικής δικαιοσύνης μπορεί και πρέπει να είναι ένα ακόμη πεδίο αγώνα, καθώς οι επί μέρους αποφάσεις των δικαστηρίων αποκρυσταλλώνουν αλλά και καθορίζουν -στα όρια πάντα που επιβάλλει το ταξικό τους πρόσημο- κοινωνικούς και πολιτικούς συσχετισμούς. Αυτός ο αγώνας έχει και επόμενους σταθμούς. Από την αίτηση αποφυλάκισης της Ηριάννας που εκδικάζεται στις 17 Ιούλη μέχρι τη δίκη της υπόθεσης των Σκουριών τον ερχόμενο Σεπτέμβρη, και από την όποια δίωξη διαδηλωτή μέχρι την κάθε τρομοδίκη.
Τις τελευταίες μέρες, παρατηρούμε ότι εμπλουτίζεται το συγγραφικό έργο του Βασίλη Διγαλάκη σε τοπικά μέσα και σε κοινωνικά δίκτυα. Ο υπερδραστήριος συγγραφέας και (μέχρι τον Αύγουστο) πρύτανης του Πολυτεχνείου Κρήτης αναλαμβάνει έτσι το βαρύ φορτίο της εκπροσώπησης πρόθυμων υπερασπιστών ενός «εξευγενισμένου λιμανιού», κοινοποιώντας απεγνωσμένα το βαθύ του πόθο «να νοικοκυρέψει επιτέλους» τα ιδιοκτησιακά του Πολυτεχνείου.
Ποιοι είναι όμως αυτοί;
Μια κάστα μηχανικοί, δικηγόροι καθηγητάδες, αρχιτέκτονες, ξαδέρφια και λοιποί, μαθημένοι στα μαλακά τους πούπουλα και καλοσπουδαγμένοι στο εξωτερικό, που σήμερα κατέχουν και τον παχουλό μισθό και την παχουλή βίλλα, δηλώνουν όπου μπορούν την αμέριμνη συμπαράσταση τους στον εκπρόσωπο μιας διαχείρισης της παλιάς πόλης που μονάχα ο Δόγης Βενετίας τους ξεπερνά το 1252[1]. Αφού βάλαν χέρι πριν τριάντα χρόνια στα Ταμπακαριά κι έκαναν «υψηλής αισθητικής» μετατροπή της γειτονιάς των βυρδοδεψών εργατών, γλυκάθηκαν με την κρίση κι είπαν να μας φροντίσουν κι άλλο: έρχονται και μας λένε πως η παλιά πόλη των Χανίων χρειάζεται «αξιοποίηση».
Σήμερα, η Κρήτη βρίσκεται στο επίκεντρο της γενικευμένης επίθεσης ελληνικών και ξένων εταιριών που θέλουν να μετατρέψουν την ομορφιά του Μεσογειακού τοπίου σε γκολφ και σουίτες. Για να γλυκάνουν και εμάς, μας τάζουν εργασία, μας τάζουν τουριστική προβολή και χιλιάδες επισκέπτες, κέρδη μεγάλα και δόξα παγκοσμιοποιημένη.
Όμως, αυτά που δε μας λένε είναι τα κυριότερα: ολόκληρες γειτονιές αλλάζουν μορφή και γίνονται μεγάλα κέντρα διασκέδασης μόνο για πλούσιους τουρίστες και για πλούσιους ντόπιους, αφού το μόνο που θα μπορείς να κάνεις είναι να καταναλώνεις – με τα δικά τους μέτρα και φυσικά με τη δική τους τσέπη.
Λάβαμε το παρακάτω κείμενο στο email μας από εργαζόμενη στη ΜΚΟ Praksis. Μας ζήτησε να μη δημοσιευτεί το όνομά της για ευνόητους λόγους. Με τα όσα περιγράφει δεν πέφτουμε από τα σύννεφα. Για την PRAKSIS αλλά και γενικά για το συνολικό πλαίσιο δράσης των διάφορων ΜΚΟ γύρω από την προσφυγική κρίση, έχουν καταγγελθεί επανειλημμένως ρατσιστικές συμπεριφορές απέναντι σε πρόσφυγες, διαμονή αυτών σε ακατάλληλες συνθήκες και άθλια σίτιση γιατί χρήματα που προοριζόνται για τους πρόσφυγες χρησιμοποιούνται για προσωπικό πλουτισμό λαμογιών εντός – εκτός και πέριξ των ΜΚΟ. Στήνονται παροχές “βιτρίνα” για τα μίντια και τους γραφειοκρατικούς απολογισμούς ενώ στελέχη των ΜΚΟ αγοράζουν αυτοκίνητα και διαμένουν σε πολυτελή ξενοδοχεία Ωστόσο είναι η πρώτη φορά που δίνεται εικόνα «από μέσα».
Τα στοιχεία της εργαζόμενης έχουν διασταυρωθεί και για αυτό προχωράμε στη δημοσίευση της επιστολής.
”Τους τελευταίους μήνες εργάζομαι ως κοινωνικός επιστήμονας στο πρόγραμμα Relocation της ΜΚΟ PRAKSIS, η οποία ως γνωστόν έχει λάβει τη μερίδα του λέοντος από τη χρηματοδότηση της Ύπατης Αρμοστείας για να στεγάσει προσωρινά πρόσφυγες που πρόκειται να μετεγκατασταθούν σε άλλες χώρες της Ε.Ε.
Ωστόσο παρά την υψηλή χρηματοδότηση η κατάσταση έχει ως εξής : οι άνθρωποι στοιβάζονται σαν τα ποντίκια σε σπίτια με μαύρους τοίχους από την υγρασία, σε αρκετά δεν υπάρχουν καν κρεβάτια αλλά στρώματα στο πάτωμα, και σε κανένα δεν υπάρχει θέρμανση παρόλο που η Ύπατη Αρμοστεία παρέχει χρήματα γι’ αυτήν. Συγκεκριμένα από τα 1.200 σπίτια που η PRAKSIS ενοικιάζει, δόθηκαν θερμοπομποί σε 200 σπίτια, οι οποίοι όμως χάλασαν την πρώτη εβδομάδα λειτουργίας τους. Να επισημανθεί εδώ ότι το πρόγραμμα είναι για ευάλωτες περιπτώσεις οπότε έχουμε νεογέννητα και ανθρώπους με σοβαρές παθήσεις να ζουν χωρίς θέρμανση σε πολύ χαμηλές θερμοκρασίες, με ό,τι αυτό συνεπάγεται. Το πιο εξωφρενικό είναι ότι οι άνθρωποι αναγκάζονται να αγοράσουν σόμπες με τα κουπόνια των 45 ευρώ ανά άτομο για 15 μέρες που τους παρέχονται αυστηρά μόνο για σίτιση, με αποτέλεσμα να επιπλήττονται από τους κοινωνικούς επιστήμονες που είναι υπεύθυνοι για τα διαμερίσματα και οι οποίοι λειτουργούν σα μπάτσοι , ελέγχοντας τις αποδείξεις από τα σούπερ μάρκετ. Επίσης ελέγχουν τα σπίτια για ζημιές που ενδεχομένως έχουν προκαλέσει οι πρόσφυγες απειλώντας τους ότι θα τις πληρώσουν οι ίδιοι ή θα μείνουν στο δρόμο αν δε συμμορφωθούν. Δεν είναι τυχαίο ότι πρόσφυγες έχουν καταγγείλει στην Ύπατη Αρμοστεία πολυάριθμες ρατσιστικές συμπεριφορές εργαζομένων της εν λόγω ΜΚΟ. Οι πρόσφυγες χαρακτηρίζονται βρωμιάρηδες, επικίνδυνοι, κακοί γονείς ενώ συχνά αποκαλούνται «ζώα».
Είναι αλήθεια ότι δύσκολακάποιος μπορεί να ανακαλύψει ή πόσο μάλλον να πέσουν στα χέρια του ταινίες που προσπαθούν να εξιστορήσουν άλλοτε με επιτυχία και άλλοτε όχι, τους ταξικούς αγώνες των εργατών, των συνδικάτων και τις πράξεις αλληλεγγύης που προκύπτουν από τέτοιους αγώνες. Τα αστικά ΜΜΕ και η αστική κουλτούρα αγνοούν τις απεργίες και οι περισσότερες ταινίες σχεδόν σπάνια δείχνουν τους αγώνες των εργαζομένων και αρέσκονται να τους παρουσιάζουν μόνο ως αδέκαστους, αποτυχημένους και μίζερους.
Παρόλα αυτά υπάρχει μια κινηματογραφική ιστορία από ταινίες που απεικονίζουν τους αγώνες των εργαζομένων. Αρχίζοντας από την επανάσταση του Sergei Eisenstein (1925)
Sergei Eisenstein’s Strike (1925)
μέχρι και την ταινία La Commune (Paris, 1871) (2000) αλλά και την Made in Dagenham το 1968για την απεργία της Ford. Για παράδειγμα το Salt of the Earth (1954) δημιουργήθηκε από μια ομάδα σεναριογράφων και σκηνοθετών οι οποίοι ήταν στη μαύρη λίστα κάτω από τον αντι-κουμμουνιστικό κυνήγι των μαγισσών του McCarthyite. Η ταινία ήταν εμπνευσμένη από μία πραγματική απεργία από τους μεταλλωρύχους της εταιρίας Empire Zinc. Η διανομή των ρόλων έγινε από πραγματικούς μεταλλωρύχους που έλαβαν μέρος στην απεργία. Ο αντι-ρατσισμός και ο αντι-σεξισμός της ταινίας και η ταξική της διάσταση ήταν τόσο ισχυρή που τα ΜΜΕ του μεγιστάνα Howard Hughes προσπάθησαν να σταματήσουν την διείσδυσή της στην εργατική κουλτούρα με αποτέλεσμα η μεξικοαμερικάνα ηθοποιός Rosaura Revueltas
Rosaura Revueltas, Salt of the Earth (1954)
ν‘ απολυθεί. Μετά την καταχώρησή της στην μαύρη λίστα των ηθοποιών του Χόλυγουντ ως κομμουνίστρια η ίδια αρνείται επίσης να ξαναδουλέψει σε αμερικάνικη ταινία. Στον ίδιο άξονα κινείται και η ταινία του Ken Loach, Bread and Roses (2000),
“Είμαστε σύζυγοι, εργάτριες, επιχειρηματίες, άνεργες, ακτιβίστριες, καλλιτέχνες, μητέρες και κόρες, υπηρέτριες… που βλέπεις στο δρόμο, αυτές στη γειτονιά σου… αυτές που περπατούν μόνες ή ασυνόδευτες, αυτές που αποφασίζουν να προβούν σε έκτρωση ή όχι…, αυτές που αποφασίζουν πώς και με ποιον την σεξουαλικότητά τους. Είμαστε πολλές και φωνάζουμε δυνατά μαζί: Ούτε μία λιγότερη! Θέλουμε να είμαστε ζωντανές!”
Αυτό που προκάλεσε την παραπάνω αντίδραση ήταν ένα κύμα δολοφονιών γυναικών που ξέσπασε στην Αργεντινή, του οποίου η κορύφωση ήταν η απαγωγή, ο βιασμός και η δολοφονία της 16χρονης Lucia Perez στην πόλη Mare del Plata. Η απαγωγή έγινε την ίδια στιγμή που η αστυνομία κατέστειλε τις διαδηλώσεις για την αποποινικοποίηση της έκτρωσης. Η φρικαλεότητα της επίθεσης ήταν τέτοια που η Pérez υπέστη καρδιακή προσβολή, σύμφωνα με την εισαγγελέα María Isabel Sánchez, που το περιέγραψε ως « μια δράση απάνθρωπης σεξουαλικής επιθετικότητας”. Μετά την επίθεση, οι δράστες έπλυναν τη 16χρονη σε μια προσπάθεια να εξαφανίσουν αποδεικτικά στοιχεία και τη μετέφεραν σε κοντινό νοσοκομείο, όπου πέθανε υποκύπτοντας στα τραύματα του βιασμού.
«Ο άνθρωπος που δεν είναι ικανός να αντλεί διαρκώς από μέσα του νέους πόθους, μαζί κι έναν καινούργιο εαυτό, να γυρίζει ως επιβεβαίωση την πλάτη στο παρωχημένο και σαπισμένο, αυτός δεν είναι άνθρωπος: είναι ένας μπουρζουάς, ένας φαρμακοτρίφτης, ένας ουτιδανός.» Αμεντέο Μοντιλιάνι (http://www.modigliani-foundation.org)
Ο κόσμος σε 360 μοίρες. Το μοναδικό '0% Lies & Errors Free' website. Στιγμές και όψεις της ελληνικής (και όχι μόνο) δημόσιας πραγματικότητας από ένα ιστολόγιο που αγαπάει την έρευνα. Επειδή η αλήθεια είναι μεταδοτική.
απέραντο γαλάζιο 