Δυο φωτογραφίες, δυο σημαίες, ένας πόλεμος…


—του Γρηγόρη Καραγρηγορίου—

Γέμισε το διαδίκτυο και η τηλεόραση με την εμβληματική φωτογραφία των στρατιωτών του Κόκκινου Στρατού, που σηκώνουν την κόκκινη σημαία με το σφυροδρέπανο στο Ράιχσταγκ. Είναι τα 70 χρόνια από το τέλος του Πολέμου στην Ευρώπη και σωστά όλοι βρήκαν την φωτογραφία του Γιεβγκένι Κχαλντέι την πιο χαρακτηριστική. Μιλάει από μόνη της: Οι ναζί νικήθηκαν, με το αίμα από εκατομμύρια θύματα κλείνει το πιο μαύρο κεφάλαιο του εικοστού αιώνα και ξεκινά μια νεα εποχή. Από τις πιο δυνατές εικόνες, γεμάτη με την ιστορία όλου του εικοστού αιώνα. Πόλεμος, ειρήνη, ναζί, Σοβιετική Ένωση, πόνος, θάνατος, ελπίδα — κι όλα αυτά χωρίς ηγέτες, χωρίς στρατηγούς, μόνο με σύμβολα και με απλούς, ανώνυμους ανθρώπους, που αλλάζουν την ιστορία. Η ιστορία αυτής της καταπληκτικής φωτογραφίας όμως ξεκινά από μια άλλη φωτογραφία, μιας άλλης σημαίας, δυόμιση μήνες νωρίτερα.

23 Φεβρουαρίου 1945, Ειρηνικός Ωκεανός, στο νησάκι Ιβοτζίμα

Οι 70.000 Αμερικανοί πεζοναύτες κι οι 23.000 Γιαπωνέζοι στρατιώτες βρίσκονται εδώ και 4 μέρες σε μια λυσσασμένη μάχη σώμα με σώμα για μερικά χιλιόμετρα μαύρου ηφαιστειογενούς βράχου στη μέση του ωκεανού. Μεχρι τα τέλη Μαρτίου, που επίσημα θα κυρήξουν το νησάκι «ασφαλές κι υπό πλήρη κατοχή των ΗΠΑ», οι Αμερικανοί θα θρηνούν 26.000 απώλειες — 7.000 νεκρούς και 19.000 βαριά τραυματίες. Κι όσοι επιζήσουν θα τυραννιούνται μια ζωή με την «ενοχή του επιζήσαντα», αυτό που οι ψυχίατροι των στρατιωτικών νοσοκομείων θα ονομάσουν αργότερα «Iwojima Survivors Guilt». Οι Γιαπωνέζοι από την άλλη θα παλέψουν μέχρι θανάτου. Η παράδοση ή κι η σκέψη ακόμη της επιβίωσης είναι βλασφημία κι επιφέρει αιώνια ατίμωση, όπως αναφέρει το Bushido, ο αρχαίος κώδικας τιμής του πολεμιστή που η αυτοκρατορική, ρατσιστική, μιλιταριστική Ιαπωνία έχει επιβάλει στην ψυχή και στο σώμα κάθε Γιαπωνέζου από την γέννησή του. Έτσι, από τους 23.000 υπερασπιστές, 19.000 θα πεθάνουν στη μάχη ή θα αυτοκτονήσουν τελετουργικά, μερικές φορές συνδυάζοντας και τα δυο, αφαιρώντας τη δυνατότητα στους καταγραφείς να ξεδιαλέξουν σε ποια κατηγορία θα τους καταχωρήσουν. Άλλοι 3.700 θα παραμείνουν κρυμμένοι για χρόνια σε σπηλιές, να υπερασπίζονται έναν αυτοκράτορα που έχει ήδη συνθηκολογήσει και πίνει σάκε με τον αμερικανό πρέσβη και επενδυτές από την Οκλαχόμα στο παλάτι του στο Τόκιο. Οι τελευταίοι θα παραδοθούν πολλά χρόνια αργότερα, αφού πρώτα απεσταλμένοι του αυτοκράτορα θα τους πείσουν ότι τα πράγματα άλλαξαν αδιανόητα πολύ. Μόνο 300, τέλος, θα πιαστούν αιχμαλώτοι και θα αναγκάσουν τους Αμερικανούς να τους δέσουν για μέρες χειροπόδαρα γιατί με το παραμικρό προσπαθούν να αυτοκτονήσουν.

Συνέχεια