Ο Shaxson, ο Κέινς και ο νεοφιλελευθερισμός…

Γράφει ο Θανάσης Μπαντές

Το ότι ο Κέινς έχει γαλουχηθεί με τις αρχές του ελεύθερου εμπορίου είναι αναμφισβήτητο. Ο Shaxson στο βιβλίο του «OFFSHORE, Τα Νησιά των Θησαυρών» είναι απολύτως σαφής: «Για μεγάλο μέρος του 19^ου αιώνα οι υπέρμαχοι του ελεύθερου εμπορίου ασκούσαν μεγάλη επιρροή: πολλοί πίστευαν ότι ήταν αυτονόητο πως το ελεύθερο εμπόριο δημιουργούσε ευημερία και έφερνε ειρήνη, ενισχύοντας την οικονομική εμπλοκή μεταξύ εθνών και δημιουργώντας αλληλεξαρτήσεις που δυσχέραιναν τη διεξαγωγή πολέμων. Αυτό θύμιζε κάπως το αξέχαστο επιχείρημα που είχε διατυπώσει τη δεκαετία του 1990 ο Τόμας Φρίντμαν, σύμφωνα με το οποίο ποτέ δύο χώρες με McDonalds – σύμβολο του ελεύθερου εμπορίου και της “Συναίνεσης της Ουάσινγκτον” – δεν είχαν εμπλακεί σε πόλεμο μεταξύ τους. (Αυτό έπαψε να ισχύει τον Μάρτιο του 1999 όταν οι νατοϊκές δυνάμεις βομβάρδισαν το Βελιγράδι). Ο Κέινς πίστευε ακράδαντα στα παραπάνω – για λίγο. “Μεγάλωσα όπως οι περισσότεροι Άγγλοι μαθαίνοντας να σέβομαι το ελεύθερο εμπόριο” έγραφε 1933 στο Yale Review, “σχεδόν σαν να αποτελούσε τμήμα του ηθικού νόμου. Θεωρούσα κάθε κοινή απόκλιση από αυτό το νόμο ηλιθιότητα και ταυτόχρονα ανοσιούργημα”». (σελ. 105 – 106).

Το ζήτημα είναι ότι μελετώντας κανείς τον τρόπο λειτουργίας του χρηματοπιστωτικού τομέα δεν οδηγείται στα ίδια συμπεράσματα: «… ο Κέινς αντιλήφθηκε ότι στον χρηματοπιστωτικό τομέα ο δανειστής και ο δανειζόμενος διαμορφώνουν μια ιεραρχία.» [… …] «Οι βιομήχανοι καπιταλιστές είναι υποχείρια των χρηματοδοτών καπιταλιστών, και συχνά τα συμφέροντά τους συγκρούονται. Στο χρηματοπιστωτικό κεφάλαιο, λόγου χάρη, αρέσουν τα υψηλά επιτόκια, από τα οποία μπορεί να αποκομίζει σημαντικά κέρδη· όμως οι βιομήχανοι θέλουν χαμηλά επιτόκια, για να περιορίσουν το κόστος τους». (σελ. 106). Είναι η σύγκρουση ανάμεσα στο ραντιέρη (εισοδηματία) καπιταλιστή και τον επιχειρηματία. Όμως το ζήτημα δεν έμεινε μόνο εδώ: «Ο Κέινς … πρόσθεσε μία ακόμη παράμετρο. Οι χρηματοπιστωτικές εμπλοκές μεταξύ χωρών δε διασφαλίζουν απαραίτητα τη διεθνή ειρήνη». (σελ. 106).

Για τον Shaxson το υπεράκτιο σύστημα των αφορολόγητων παραδείσων και της πλήρους εχεμύθειας είναι ίσως η μεγαλύτερη πληγή της σύγχρονης οικονομίας

Ένας τρελός κόσμος: ο καπιταλισμός και η επιδημία ψυχικών ασθενειών…

Του Rod Tweedy (μετάφραση: tvxs.gr)

«Τι γίνεται αν δεν είμαστε εμείς οι ίδιοι άρρωστοι, αλλά ένα σύστημα που βρίσκεται σε αντίθεση με το ποιοι είμαστε ως κοινωνικά όντα;» ρωτάει ο συγγραφέας και ανεξάρτητος εκδότης βιβλίων για την ψυχική υγεία και τη θεραπεία, Rod Tweedy.

Η ψυχική ασθένεια αναγνωρίζεται πλέον ως μία από τις μεγαλύτερες αιτίες ατομικής δυστυχίας στις σύγχρονες κοινωνίες και πόλεις της Δύσης, συγκρίσιμη με τη φτώχεια και την ανεργία. Για παράδειγμα, στο Ηνωμένο Βασίλειο ένας στους τέσσερις ενήλικες έχει διαγνωσθεί με ψυχική ασθένεια και τέσσερα εκατομμύρια άνθρωποι λαμβάνουν αντικαταθλιπτικά κάθε χρόνο. «Ποιό μεγαλύτερο κατηγορητήριο ενός συστήματος θα μπορούσε να υπάρξει από μια επιδημία ψυχικών ασθενειών;», σημειώνει ο ερευνητής, συγγραφέας και αρθρογράφος George Monbiot, σχολιάζοντας τα στοιχεία.

Η συγκλονιστική έκταση αυτής της «επιδημίας» γίνεται όλο και πιο ανησυχητική ενώ ταυτόχρονα γνωρίζουμε ότι μεγάλο μέρος της μπορεί να προληφθεί. Αυτό οφείλεται στην καθοριστική συσχέτιση μεταξύ κοινωνικών – περιβαλλοντικών συνθηκών και των ψυχικών διαταραχών. Ο Richard Bentall, καθηγητής κλινικής ψυχολογίας στο Πανεπιστήμιο του Λίβερπουλ, και ο Peter Kinderman, πρόεδρος της Βρετανικής Ψυχολογικής Εταιρείας, έχουν γράψει επιτακτικά για αυτήν τη σχέση τα τελευταία χρόνια, δίνοντας μεγάλη προσοχή στους «κοινωνικούς καθοριστικούς παράγοντες της ψυχολογικής μας ευημερίας». «Τα στοιχεία είναι συντριπτικά», σημειώνει ο Kinderman και τονίζει: «δεν είναι μόνο ότι υπάρχουν κοινωνικοί καθοριστικοί παράγοντες, αλλά ότι είναι συντριπτικά σημαντικοί».

Μια άρρωστη κοινωνία

Οι εμπειρίες της κοινωνικής απομόνωσης και αποξένωσης, της ανισότητας, της ιδεολογίας του υλισμού και του ίδιου του νεοφιλελευθερισμού, θεωρούνται σήμερα σημαντικές γενεσιουργές αιτίες για τις ψυχικές διαταραχές κι αυτό αντικατοπτρίζεται στους τίτλους πολλών πρόσφατων άρθρων και ομιλιών επί του θέματος από πολλούς ψυχοθεραπευτές και περιλαμβάνουν συζητήσεις για το αν ο «νεοφιλελευθερισμός είναι επικίνδυνος για την ψυχική υγεία» και αν «είναι ο νεοφιλελευθερισμός που μας κάνει να αρρωστήσουμε»;

Ανιχνευτές «κτηνών»…

Παρότι ιδεολογικά φαίνονται να είναι στους αντίποδες, στην αληθινή του ιστορία ο νεοφιλελευθερισμός ποτέ δεν ήταν πραγματικός αντίπαλος του φασισμού, ειδικά με την παλιά, κλασσική έννοια του. Η «παράνομη σχέση» έχει βαριά ιστορία. Ξεκινάει απ’ τα ‘70s, όταν τα “chigago boys”, η φουρνιά νεοφιλελεύθερων οικονομολόγων που ήταν μαθητές του γκουρού Milton Friedman στη σχολή οικονομικών του πανεπιστημίου του Σικάγο, διέπρεψαν σε διάφορα κεντρικά κυβερνητικά πόστα στις χούντες της λατινικής αμερικής, με μεγαλύτερη «επιτυχία» τους την χιλή κάτω απ’ την μπότα του μακελλάρη Πινοσέτ. (Πάντως δεν αναμένεται κάποιο διεθνές συνέδριο με θέμα “τα εγκλήματα των νεοφιλελεύθερων”…)

Αλλά και εκτός λατινικής αμερικής, σε «δημοκρατικές συνθήκες», ο ριζικός αντιεργατισμός του νεοφιλελευθερισμού πήγαινε πάντα αγκαλιά με κάθε πιθανή και απίθανη μορφή «έκτακτης ανάγκης» και ενδυνάμωσης του στρατοαστυνομικού συμπλέγματος. Για παράδειγμα οι εφευρέτες και οι εφαρμοστές της «μηδενικής ανοχής», πρώτα στις ηπα και στη συνέχεια αλλού, παινεύονταν για τον «νεοφιλελευθερισμό» τους.

Συνεπώς δεν πρέπει να προκαλεί εντύπωση ότι μία απ’ τις όλο βαθυκρατικό botox περσόνες του ντόπιου νεοφιλελευθερισμού (ποιος τον θυμάται, άραγε, στην υποδοχή του Ντέταρι στον Πειραιά; Ή στα περίεργα πόστα “συμβούλου” στις περί τον Καύκασο “μετασοβιετικές δημοκρατίες”;), ο πολύς, βαρύς κι ασήκωτος κύριος Αδριανόπουλος, πολιτικό ραμόλι, παροπλισμένος και ιδεολογικά άχρηστος πια, «ξέσπασε» σαν γνήσιος φασίστας τιτιβίζοντας με αφορμή το μακελιό στην Βαρκελώνη.

Το θέμα δεν είναι ότι θεωρεί κτήνη τους δολοφόνους στη Βαρκελώνη· όσο το ότι διατείνεται ότι τους ξέρει – ταυτόχρονα με την ισπανική και όλες τις αστυνομίες της ευρώπης…  Το θέμα, επιπλέον, είναι ότι ακόμα κι αν είχε κάποτε συνείδηση, ας πούμε ντεμέκ “οπαδού της ανθρώπινης ελευθερίας”, την έχει θάψει ήδη για να τον περιμένει στο χώμα: το πόσοι άμαχοι έχουν δολοφονηθεί τα τελευταία 14 χρόνια στο αφγανιστάν, στο ιράκ και στη συρία από πρωτοκοσμικές βόμβες ή «τζιχαντιστές» συνεργάτες / υπαλλήλους της Ουάσιγκτον και των συμμάχων της, αναγκάζοντας εκατοντάδες χιλιάδες άλλους να ξενιτεύονται για να ζήσουν, αυτό προτιμάει να το αγνοεί. Προφανώς για τον γκουρού αυτοί δεν πρέπει να ζήσουν. Τους απαγορεύεται. Ο βαθμός ελευθερίας τους είναι κάτω απ’ το μηδέν. Αν ήταν στα νεοφιλελεύθερα ντουζένια του ο κυρ Αντρέας θα τους πυροβολούσε από ένα σκάφος του λιμενικού… Ακόμα καλύτερα από το σκάφος μιας ιδιωτικής εταιρείας security…

Κάποιος πριν χρόνια είχε ονομάσει αυτήν την σύγχρονη φασιστική, ρατσιστική μεροληψία πανγουρουνισμό. Αλλά οι νεοφιλελεύθεροι ανιχνευτές κτηνών είναι κλειδωμένοι σε μια θέση· και σίγουρα δεν κοιτάνε κάποιον καθρέφτη. Έχουν στερεωμένο κι έναν ανεμιστήρα επάνω: για να διώχνει την μπόχα των ιδιοκτητών τους.

(πάνω φωτογραφία: μουσουλμάνοι / ες διαδηλώνουν χτες στη Βαρκελώνη… εναντίον (και) κάθε αυλικού του πανγουρουνισμού…)

---

Από:http://www.sarajevomag.gr/wp/2017/08/anichneftes-ktinon/

Πολυτεχνείο Κρήτης Α.Ε. …Κατάληψη Rosa Nera …

Τις τελευταίες μέρες, παρατηρούμε ότι εμπλουτίζεται το συγγραφικό έργο του Βασίλη Διγαλάκη σε τοπικά μέσα και σε κοινωνικά δίκτυα. Ο υπερδραστήριος συγγραφέας και (μέχρι τον Αύγουστο) πρύτανης του Πολυτεχνείου Κρήτης αναλαμβάνει έτσι το βαρύ φορτίο της εκπροσώπησης πρόθυμων υπερασπιστών ενός «εξευγενισμένου λιμανιού», κοινοποιώντας απεγνωσμένα το βαθύ του πόθο «να νοικοκυρέψει επιτέλους» τα ιδιοκτησιακά του Πολυτεχνείου.

 

Ποιοι είναι όμως αυτοί;

Μια κάστα μηχανικοί, δικηγόροι καθηγητάδες, αρχιτέκτονες, ξαδέρφια και λοιποί, μαθημένοι στα μαλακά τους πούπουλα και καλοσπουδαγμένοι στο εξωτερικό, που σήμερα κατέχουν και τον παχουλό μισθό και την παχουλή βίλλα, δηλώνουν όπου μπορούν την αμέριμνη συμπαράσταση τους στον εκπρόσωπο μιας διαχείρισης της παλιάς πόλης που μονάχα ο Δόγης Βενετίας τους ξεπερνά το 1252[1]. Αφού βάλαν χέρι πριν τριάντα χρόνια στα Ταμπακαριά κι έκαναν «υψηλής αισθητικής» μετατροπή της γειτονιάς των βυρδοδεψών εργατών, γλυκάθηκαν με την κρίση κι είπαν να μας φροντίσουν κι άλλο: έρχονται και μας λένε πως η παλιά πόλη των Χανίων χρειάζεται «αξιοποίηση».

Σήμερα, η Κρήτη βρίσκεται στο επίκεντρο της γενικευμένης επίθεσης ελληνικών και ξένων εταιριών που θέλουν να μετατρέψουν την ομορφιά του Μεσογειακού τοπίου σε γκολφ και σουίτες. Για να γλυκάνουν και εμάς, μας τάζουν εργασία, μας τάζουν τουριστική προβολή και χιλιάδες επισκέπτες, κέρδη μεγάλα και δόξα παγκοσμιοποιημένη.

Όμως, αυτά που δε μας λένε είναι τα κυριότερα: ολόκληρες γειτονιές αλλάζουν μορφή και γίνονται μεγάλα κέντρα διασκέδασης μόνο για πλούσιους τουρίστες και για πλούσιους ντόπιους, αφού το μόνο που θα μπορείς να κάνεις είναι να καταναλώνεις – με τα δικά τους μέτρα και φυσικά με τη δική τους τσέπη.

Μαθαίνοντας από την Αθήνα: Mια οφειλόμενη απάντηση των εργαζόμενων στην Documenta 14…

Συνέλευση Εργαζομένων Επιτηρητών στη Documenta14

Μετά από ένα μήνα εργασίας στη Documenta 14, θεωρούμε πως είναι απαραίτητη η δημοσιοποίηση ενός κειμένου που να διασαφηνίζει τους όρους με τους οποίους ξεκίνησε αυτό η συνεργασία, αλλά και τον τρόπο που οι εργαζόμενοι στη θέση του Επιτηρητή της έκθεσης (invigilator) καταφέραμε να διεκδικήσουμε τα περισσότερα, από όσα είχαν συμφωνηθεί αρχικά, με τη διοργάνωση (δηλαδή: 9 ευρώ/ώρα μεικτά ή 6 ευρώ/ώρα καθαρά και 6 ημέρες /εβδομάδα ).

Εντύπωση μας κάνει πως στην δημόσια απάντηση της σχετικά με τους μισθούς μας, η Documenta ξεχνά να αναφέρει πως αυτού είναι προϊόν διεκδίκησης από την πλευρά των εργαζομένων. Από την πρώτη στιγμή που παρατηρήσαμε τόσο μεγάλη διαφορά ανάμεσα στην προφορική συμφωνία και τη σύμβαση που μας στάλθηκε τελικά, αποφασίσαμε να συσπειρωθούμε κάνοντας συνελεύσεις και οργανώνοντας τις επόμενες κινήσεις μας. Παρότι αυτό δεν ήταν εύκολο, καθώς ανάμεσα στους εργαζόμενους στη συγκεκριμένη θέση (πάνω από 200 άτομα) υπήρχαν διαφορετικές προσεγγίσεις, για το πώς θα έπρεπε να συνεχίσουμε. Τελικά, όλο αυτό το διάστημα καταφέρνουμε να βρισκόμαστε και να διεκδικούμε μαζί.

Μέσα από την συλλογική μας κινητοποίηση καταφέραμε να ασκήσουμε πίεση και συνεπώς η Documenta14 να ανταποκριθεί άμεσα. Τελικά, πετύχαμε την αλλαγή των όρων των συμβάσεών μας προς το καλύτερο, με αποτέλεσμα να υπογράψουμε νέες, βελτιωμένες εκδοχές τους, που να ανταποκρίνονται περισσότερο στην αρχική συμφωνία. Καταφέραμε, επίσης, η Manpower να αφαιρέσει τον απαράδεκτο όρο από τη σύμβαση, που δήλωνε ότι στο ωρομίσθιο συμπεριλαμβάνονται και όλες οι νόμιμες προσαυξήσεις. (+75% τις Κυριακές, δώρα, επιδόματα).

Δεν χωρά αμφιβολία πως η εμπειρία της συλλογικής διεκδίκησης υπήρξε πολύτιμη και “εκπαιδευτική” σύμφωνα και με το λεξιλόγιο και την εκφραστική ατζέντα που χρησιμοποιεί η φετινό διοργάνωση της Documenta 14. Εξάλλου, μέσα από αυτό την εμπειρία “μάθαμε” πως εκτός από την ριζοσπαστική αφήγηση της φετινής διοργάνωσης, τις δημόσιες δράσεις οι οποίες φωτίζουν όψεις των κοινωνικών συνεπειών της λιτότητας στις χώρες του Νότου αλλά και την ριζοσπαστική – αντιφασιστική πολιτική κληρονομιά της Documenta 14 η οποία έχει την αφετηρία στη μεταπολεμική Δυτική Γερμανία, υπάρχει και η άλλη πλευρά της εταιρικής λειτουργίας με την κάθετη δομή, τις αυστηρές εσωτερικές ιεραρχίες και την αντίστοιχη εργασιακή κουλτούρα. Στην τελευταία αποδίδουμε και την αρχική αντιμετώπιση των διεκδικήσεων μας από την πλειοψηφία των στελεχών της διοίκησης της Documenta 14 και της απάντησης “όποιος δεν θέλει να υπογράψει, είναι ελεύθερος να φύγει”.

Ακόμη περισσότερο όμως, μάθαμε ότι, ακόμη και μέσα σε συνθήκες γενικευμένης κοινωνικής κρίσης και υψηλής ανεργίας, οι συλλογικές διεκδικήσεις των εργαζομένων φέρνουν αποτελέσματα και πετυχαίνουν νίκες, μικρότερες ή μεγαλύτερες. Το γεγονός ότι σε μια πρωτότυπη εργασιακή συνθήκη, πάνω από 200 άγνωστοι άνθρωποι μεταξύ τους, με διαφορετικές αφετηρίες και εμπειρίες ο καθένας και καθεμία, κατάφεραν να ενωθούν, να διεκδικήσουν και να νικήσουν, μας δίνει ελπίδα πως μέσα από τη συλλογικότητα μπορούμε να βρούμε το δίκιο μας, μπορούμε να δουλεύουμε, μπορούμε να ζούμε με αξιοπρέπεια.

Μάιος 2017

---

Από:https://barikat.gr/content/mathainontas-apo-tin-athina-mia-ofeilomeni-apantisi-ton-ergazomenon-stin-documenta-14

Ο νεοφιλελεύθερος ολοκληρωτισμός…

Γράφει ο Θανάσης Μπαντές

Οι μέθοδοι που ακολουθούνται για την επιβολή του νεοφιλελεύθερου δόγματος παρουσιάζουν όλα τα τυπικά χαρακτηριστικά της εξάπλωσης της ισχύος, όπως τα έθεσε ο Θουκυδίδης από το 400 π. Χ. Αυτός είναι και ο λόγος της πανομοιότυπης δράσης της Αμερικής σε όλες τις χώρες που καθιστούσε προτεκτοράτα. Η Αϊτή, ένα νησί της Καραϊβικής πάνω από τη Λατινική Αμερική, στο ύψος του Μεξικού, είναι ένα ακόμη παράδειγμα της νεοφιλελεύθερης επικράτησης. Ο Τσόμσκι, στο βιβλίο του «Κέρδος και Πολίτης» αναφέρει: «Η Αϊτή ήταν το πλουσιότερο αποικιακό απόκτημα του κόσμου (μαζί με τη Βεγγάλη) και πηγή ενός μεγάλου μέρους του πλούτου της Γαλλίας. Ήταν σε μεγάλο βαθμό υπό τον έλεγχο και την κηδεμονία των ΗΠΑ από τότε που εισέβαλαν οι πεζοναύτες του Ουίλσον, πριν 80 χρόνια». (σελ. 142).

Χάρτης του Μεξικού

Το 1990 ο Ζαν Μπερτράντ Αριστίντ κέρδισε τις εκλογές, αλλά το 1991 ανατράπηκε από τη δικτατορία του στρατηγού Ραούλ Σεντράς. Φυσικά, οι ΗΠΑ, επισήμως, τάχθηκαν κατά της δικτατορίας του Σεντράς. Ο Τσόμσκι σχολιάζει: «Η προσπάθεια που κατέβαλε η πρώτη δημοκρατική κυβέρνηση της Αϊτής να ανακουφίσει τους Αϊτινούς από την καταστροφή είναι αυτό που προκάλεσε την εχθρότητα της Ουάσινγκτον, το στρατιωτικό πραξικόπημα και την τρομοκρατία που ακολούθησε». (σελ. 143).

Παρά το εμπάργκο τόσο ο Μπους, όσο και ο Κλίντον φρόντισαν να τροφοδοτούν τους πραξικοπηματίες επιτρέποντας στην Texaco Oil Company να συναλλάσσεται μαζί τους: «Οι κυβερνήσεις του Μπους και του Κλίντον το υπονόμευσαν από την αρχή εξαιρώντας τις αμερικανικές εταιρείες και επιτρέποντας μυστικά στην Texaco Oil Company να τροφοδοτήσει το καθεστώς των πραξικοπηματιών και τους πλούσιους υποστηρικτές του κατά παράβαση των επισήμων κυρώσεων, ένα αποφασιστικής σημασίας γεγονός που αποκαλύφθηκε πλήρως μια μέρα πριν από την αποβίβαση των στρατευμάτων των ΗΠΑ για “αποκαταστήσουν τη δημοκρατία”, αλλά ακόμη δεν έχει φτάσει στο κοινό και είναι μάλλον απίθανο να είναι υποψήφιο για τα ιστορικά αρχεία». (σελ. 142).

Εργάτες γης στο Μεξικό

Κι αν κάποιος αμφισβητεί την πεποίθηση του Τσόμσκι ότι η Texaco Oil Company συνεργάστηκε με το καθεστώς, είναι αδύνατο να αμφισβητήσει την πολιτική και οικονομική κατάσταση της Αϊτής, πριν από την εκλογή του Αριστίντ, που ανατράπηκε από τη χούντα: «Το 1981 ένα τραπεζικό σχέδιο ανάπτυξης της USAID και της Παγκόσμιας Τράπεζας βασιζόταν στα εργοστάσια συναρμολόγησης και την αγροτική παραγωγή εξαγωγικού προσανατολισμού, αφαιρώντας γη από την παραγωγή τροφίμων και την εγχώρια κατανάλωση. Η USAID προέβλεψε “ιστορικής σημασίας αλλαγή προς βαθύτερη αλληλεξάρτηση των αγορών με αυτές των ΗΠΑ” αυτού του μοντέλου που θα έμοιαζε με “την Ταϊβάν της Καραϊβικής”. Η Παγκόσμια Τράπεζα συνταυτίστηκε και πρόσφερε τις γνωστές συνταγές για “επέκταση των ιδιωτικών επιχειρήσεων” και ελαχιστοποίηση των “κοινωνικών αντικειμενικών σκοπών”, αυξάνοντας έτσι την ανισότητα και τη φτώχεια και μειώνοντας τα επίπεδα της υγείας και της παιδείας». (σελ. 142 – 143).

Χάρτης της Αϊτής

Digital Labor, Uberization, Crowdsourcing: Εργασία και εκμετάλλευση στην ψηφιακή εποχή…

Το κείμενο είναι η βάση της διάλεξης μου στο Nosotros στις 23 Απριλίου 2016.

Τα τελευταία χρόνια η εργασία ως παραγωγική διαδικασία η οποία λαμβάνει χώρα στο πλαίσιο του καπιταλισμού έχει υποστεί σημαντικές αλλαγές σε ότι αφορά τη φύση, το περιεχόμενο, τις συνθήκες αλλά και τους στόχους της. Οι δύο βασικοί παράγοντες που καθορίζουν αυτή την εξέλιξη είναι η ιδεολογική και πολιτική ηγεμονία του νεοφιλελευθερισμού – και το πως αυτή μεταφράζεται πρακτικά μέσα στους χώρους εργασίας – καθώς και η τεχνολογική μετάλλαξη των υλικών συνθηκών παραγωγής χάρη στην ψηφιοποίηση και δικτυοποίηση των μέσων παραγωγής. Οι δύο αυτοί παράγοντες, όπως θα δείξω, είναι άμεσα αλληλένδετοι και αποτελούν τους βασικούς μοχλούς της απορρύθμισης της εργασίας.

Νεοφιλελευθερισμός και εργασία

Η φιλοσοφική βάση του νεοφιλελευθερισμού έγκειται στη θεώρηση ότι το βασικό κριτήριο δράσης των ανθρώπων είναι το άμεσο προσωπικό τους συμφέρον και ότι η ελεύθερη και απρόσκοπτη επιδίωξη του συνιστά το βέλτιστο μέσο για τη μεγιστοποίηση του πλουτισμού μιας οικονομίας.