Το Ουτοπικό Χωριό της Βοιωτίας Όπου οι Πρόσφυγες Παράγουν Μόνοι τους την Τροφή τους…

Της Μαρίας Λουκά-φωτογραφίες: Αλέξανδρος Κατσής

Στις Πλαταιές, πρόσφυγες και Έλληνες καλλιεργούν, μαζεύουν τους καρπούς τους και εν τέλει τρώνε τα προϊόντα που έχουν παραγάγει οι ίδιοι.

Οι Πλαταιές είναι ένα μικρό, αγροτικό και ελαφρώς καταθλιπτικό χωριό του δήμου Θηβαίων στους πρόποδες του Κιθαιρώνα, ξακουστό κυρίως για τις ένδοξες μέρες κατά την αρχαιότητα. Τη νηνεμία της σύγχρονης εποχής διατάραξε -με την καλή έννοια- μια πολυεθνική παρέα περαστικών και θαμώνων, καθώς τους τελευταίους μήνες έχουν βρεθεί εδώ Γερμανοί γιατροί, Άγγλοι καλλιτέχνες, Αμερικανίδες φοιτήτριες και κάμποσα διεθνή τηλεοπτικά δίκτυα. Όλοι, για να παρακολουθήσουν και να συνδράμουν ένα πρωτόγνωρο πείραμα αλληλεγγύης και παραγωγικής αυτοοργάνωσης που παίρνει σάρκα και οστά 60 χιλιόμετρα μακριά από την Αθήνα.

Ήρθαμε για πρώτη φορά πριν από περίπου εννέα μήνες, τον Μάρτιο του 2017, με τον «Κάστρο», έναν Σύρο πρόσφυγα παλιότερης γενιάς που ζει μόνιμα στην Ελλάδα. Μας έδειξε ένα κάπως παρατημένο κτήμα με μια μικρή αποθήκη και μας παρουσίασε ένα φιλόδοξο όραμα για την επισιτιστική αυτάρκεια και την παραγωγική απασχόληση των προσφύγων και των ακτιβιστών που ζουν στην κατάληψη στέγης του 5ου Λυκείου της Αθήνας. Για την Ελλάδα των hot spot της ντροπής, έμοιαζε περισσότερο με το ρομαντικό παραλήρημα ενός αφελούς. Λίγες μέρες μετά, έδωσε τα χέρια με τον ιδιοκτήτη και η υπογραφή του επισφράγισε την αρχή υλοποίησης του πλάνου. Με αδιαπραγμάτευτη αξία το «Ζούμε μαζί, παράγουμε μαζί», πρόσφυγες και Έλληνες ξεκίνησαν να καθαρίζουν, να σκάβουν, να φυτεύουν, να καλλιεργούν, να μαζεύουν τους καρπούς τους και εν τέλει να τρώνε τα προϊόντα που έχουν παραγάγει οι ίδιοι, με κόπο και μεράκι. Σταδιακά, τα χωράφια πολλαπλασιάστηκαν, νοικιάστηκαν μισογκρεμισμένα σπίτια που μεταμορφώθηκαν σε λειτουργικά καταλύματα, ακτιβιστές από διάφορα σημεία του πλανήτη έτρεξαν να βοηθήσουν, ήρθαν νέοι πρόσφυγες και αποχαιρέτισαν μ’ ένα μείγμα στεναχώριας και ανακούφισης όσοι πήραν το χαρτί της μετεγκατάστασης. Σχεδόν καθημερινά, τσουβάλια με πατάτες και κρεμμύδια φορτώνονται σε αυτοκίνητα και διανέμονται σε κάποιες από τις προσφυγικές καταλήψεις. Εσχάτως, στην πολύχρωμη συντροφιά τους προστέθηκαν 84 κότες και εννέα πρόβατα. Είναι το πρόπλασμα ενός χωριού πολυπολιτισμικότητας και αυτοδιαχείρισης.

Μαδρίτη: Κινήματα Πόλης, Αστικός Σχεδιασμός & Δημόσιος Χώρος…

Raphaël Besson*
Μετάφραση: Δημήτρης Πλαστήρας

Από την οικονομική κρίση του 2008, η Μαδρίτη έχει γίνει το επίκεντρο μεγάλων πολιτικών και αστικών αλλαγών. Οι Indignados της πόλης επέστρεψαν, διεκδικώντας το δικαίωμα των κατοίκων της στην πόλη καθώς και στην «κατοικία, εργασία, πολιτισμό, υγεία, παιδεία, πολιτική συμμετοχή, ελευθερία της προσωπικής ανάπτυξης και το δικαίωμα σε αγαθά πρώτης ανάγκης», όπως αναφέρουν στο μανιφέστο του κινήματος ¡Democracia real YA!¹. Αυτοί και άλλες ομάδες έχουν αναγεννήσει έτσι ένα παραδοσιακό κίνημα των Μαδριλένων πολιτών, το οποίο βασίζεται εν μέρει στην αυτοδιαχείριση.

Αυτό συναντάται σήμερα στο φαινόμενο των laboratorios ciudadanos (εργαστήρια πολιτών) που δημιουργήθηκαν σε κενούς αστικούς χώρους. Χωρίς να αποτελούν αποτέλεσμα κάποιου στρατηγικού αστικού σχεδιασμού, μοιάζουν να υλοποιήθηκαν από την αυθόρμητη παρόρμηση καθημερινών ανθρώπων και εξειδικευμένων ομάδων που εργάζονται μαζί σε τομείς όπως η συνεργατική οικονομία, η ψηφιακή τεχνολογία, η αστική οικολογία ή η κοινωνική αστικοποίηση. Αυτά τα εργαστήρια αποτελούν το γόνιμο έδαφος για έναν αστικό σχεδιασμό ανοιχτού κώδικα (urbanismo de codigo abierto) και για να ξανασκεφτούν συλλογικά τα αστικά κοινά. Η πρόκληση είναι να (ξανα)φτιάξουν την πόλη in situ², χρησιμοποιώντας πόρους της γειτονιάς αντί του να λειτουργούν σαν δημόσιες υπηρεσίες ή σαν καθιερωμένες δημοτικές οργανώσεις.

Χακεύοντας: ένα Κοινό Μαδριλένικο Παραγωγικό Μοντέλο

Τα εργαστήρια των πολιτών χρησιμοποιούν ψηφιακά εργαλεία και τη «χάκερ δεοντολογία» για να ανακτήσουν και να συνδημιουργήσουν στους άδειους χώρους της Μαδρίτης. Περίπου 20 laboratorios ciudadanos έχουν ξεπηδήσει τα τελευταία χρόνια, ανάμεσά τους τα La Tabacalera³, Esta es une plaza⁴και Campo de la Cebada⁵. Κάθε ένα από αυτά ειδικεύεται σε ένα συγκεκριμένο πεδίο, όπως η γεωργία και η αστική οικονομία, η κοινωνική και πολιτιστική ενσωμάτωση, η συλλογική τέχνη ή η ψηφιακή οικονομία.

Αυτοδιαχείριση και Κοινά Πέρα από τη δικτατορία της οικονομίας…

Γράφει ο Κώστας Χαριτάκης 

____________________________________

Αν αναγνωρίσουμε ως βασικά χαρακτηριστικά των κοινών την κοινή κτήση, την κοινή δημιουργία και την κοινή χρήση, τότε είναι φανερό ότι ο κόσμος των κοινών βρίσκεται πέρα από τον κόσμο της ιδιοκτησίας και της καταναγκαστικής εκμεταλλευτικής εργασίας.

Η δημιουργία, προστασία και εξέλιξη των κοινών δεν μπορεί προφανώς να γίνει με τους τρόπους, τις μορφές, τις διαδικασίες που βασικός τους στόχος είναι η περίφραξη και η ιδιωτική ή κρατική απαλλοτρίωση των κοινών, όπως ακριβώς συμβαίνει με την ιδιοκτησία και την διευθυνόμενη από αυτήν εργασία. Ούτε μπορεί να υπαχθεί στην ανταγωνιστική διαδικασία συσσώρευσης κεφαλαίου που κινεί την υπάρχουσα οικονομία, μετατρέποντας τον άνθρωπο και τη φύση σε οικονομικούς πόρους για την άντληση κέρδους. Ούτε, ακόμη, μπορεί να συμβιβαστεί με τη δικτατορία της οικονομίας (και της αντίστοιχής της τεχνοεπιστήμης) επί της κοινωνίας, τον αποικισμό από αυτήν όλων των πλευρών της ζωής, και την ακύρωση τελικά της δυνατότητας της κοινωνίας να αποφασίζει για το παρόν και το μέλλον της (όπως φαίνεται τόσο δραματικά σήμερα με τη θηλιά του χρέους).

Οι κυρίαρχες παραγωγικές και οικονομικές διαδικασίες είναι διαδικασίες υπαγωγής της κοινωνίας σε καθεστώς ετερονομίας, αλλοτρίωσης και εξάρτησης από το κεφάλαιο και το κράτος. Αντίθετα, τα κοινά και οι παραγωγικές διαδικασίες που τα παράγουν και τα υποβαστάζουν βασίζονται στην αυτονομία, στον αυτοκαθορισμό της κοινωνίας, στην ελεύθερη συνεργασία των ίσων, στο συλλογικό σχεδιασμό των τρόπων παραγωγής και διανομής για τις ανάγκες της κοινωνίας και όχι για το κέρδος ή τον πλούτο γενικά. Και μάλιστα, με κριτήρια και αξίες που δεν ανήκουν στη σφαίρα του “οικονομικού” αλλά στη σφαίρα του “κοινωνικού”, όπως η αλληλεγγύη, η ισότητα και η ελευθερία, σε αντιπαράθεση με τους καταναγκασμούς της οικονομικής αποδοτικότητας και της συσσώρευσης.

Αυτοδιαχείριση και Κοινά: Πέρα από τη δικτατορία της οικονομίας…

του Κώστα Χαριτάκη

---

Αν αναγνωρίσουμε ως βασικά χαρακτηριστικά των κοινών την κοινή κτήση, την κοινή δημιουργία και την κοινή χρήση, τότε είναι φανερό ότι ο κόσμος των κοινών βρίσκεται πέρα από τον κόσμο της ιδιοκτησίας και της καταναγκαστικής εκμεταλλευτικής εργασίας. Η δημιουργία, προστασία και εξέλιξη των κοινών δεν μπορεί προφανώς να γίνει με τους τρόπους, τις μορφές, τις διαδικασίες που βασικός τους στόχος είναι η περίφραξη και η ιδιωτική ή κρατική απαλλοτρίωση των κοινών, όπως ακριβώς συμβαίνει με την ιδιοκτησία και την διευθυνόμενη από αυτήν εργασία. Ούτε μπορεί να υπαχθεί στην ανταγωνιστική διαδικασία συσσώρευσης κεφαλαίου που κινεί την υπάρχουσα οικονομία, μετατρέποντας τον άνθρωπο και τη φύση σε οικονομικούς πόρους για την άντληση κέρδους. Ούτε, ακόμη, μπορεί να συμβιβαστεί με τη δικτατορία της οικονομίας (και της αντίστοιχής της τεχνοεπιστήμης) επί της κοινωνίας, τον αποικισμό από αυτήν όλων των πλευρών της ζωής, και την ακύρωση τελικά της δυνατότητας της κοινωνίας να αποφασίζει για το παρόν και το μέλλον της (όπως φαίνεται τόσο δραματικά σήμερα με τη θηλιά του χρέους).

Οι κυρίαρχες παραγωγικές και οικονομικές διαδικασίες είναι διαδικασίες υπαγωγής της κοινωνίας σε καθεστώς ετερονομίας, αλλοτρίωσης και εξάρτησης από το κεφάλαιο και το κράτος. Αντίθετα, τα κοινά και οι παραγωγικές διαδικασίες που τα παράγουν και τα υποβαστάζουν βασίζονται στην αυτονομία, στον αυτοκαθορισμό της κοινωνίας, στην ελεύθερη συνεργασία των ίσων, στο συλλογικό σχεδιασμό των τρόπων παραγωγής και διανομής για τις ανάγκες της κοινωνίας και όχι για το κέρδος ή τον πλούτο γενικά. Και μάλιστα, με κριτήρια και αξίες που δεν ανήκουν στη σφαίρα του “οικονομικού” αλλά στη σφαίρα του “κοινωνικού”, όπως η αλληλεγγύη, η ισότητα και η ελευθερία, σε αντιπαράθεση με τους καταναγκασμούς της οικονομικής αποδοτικότητας και της συσσώρευσης.

Αυτοδιαχείριση και Ιεραρχία

του Κορνήλιου Καστοριάδη

σημ.Αμετανόητου: σαν σήμερα, γεννήθηκε στην Πόλη ο Κορνήλιος Καστοριάδης, ήταν Μάρτης του 1922…

Αναδημοσίευση από το Espirit τον Φεβρουάριο του 1977
Τα κείμενα

Ζούμε σε μια κοινωνία με οργάνωση ιεραρχική, τόσο στην εργασία, την παραγωγή, την επιχείρηση όσο και στη διοίκηση, την πολιτι­κή, το Κράτος ή ακόμα και στην εκπαίδευση και την επιστημονική έρευνα. Ή ιεραρχία δεν είναι εφεύρεση της σύγχρονης κοινωνίας. Οι καταβολές της είναι πολύ μακρινές παρόλο που δεν υπήρχε πάντα, παρόλο που υπήρξαν μη ιεραρχικές κοινωνίες που λειτούργησαν θαυμάσια. Αλλά στη σύγχρονη κοινωνία το ιεραρχικό (ή, πράγμα που είναι περίπου το ίδιο, γραφειοκρατικό) σύστημα έγινε πρακτικά καθολικό. Οποιαδήποτε συλλογική δραστηριότητα, από τη στιγμή πού υπάρχει, οργανώνεται με βάση την ιεραρχική αρχή, και η ιεραρ­χία της εντολής και της εξουσίας ταυτίζεται όλο και περισσότερο με την ιεραρχία των μισθών και των αποδοχών. Έτσι οι άνθρωποι δεν μπορούν πια να φανταστούν πώς θα μπορούσε να ‘ναι κι αλλιώς, πώς θα μπορούσαν και οι ίδιοι να καθορίζονται διαφορετικά και όχι ανάλογα με τη θέση τους στην ιεραρχική πυραμίδα.

Οι υποστηρικτές του σημερινού συστήματος προσπαθούν να το δι­καιολογήσουν σαν το μόνο «λογικό», «ορθολογικό», «οικονομικό» σύστημα. Έχουμε κιόλας επιχειρήσει να δείξουμε πώς αυτά τα «επιχειρήματα»  δεν έχουν την παραμικρή αξία και δεν δικαιολογούν τί­ποτα, πως είναι ψευδή αν τα εξετάσει κανείς ένα προς ένα, και αντιφατικά αν εξεταστούν συνολικά.1 Θα έχουμε την ευκαιρία να αναφερθούμε και πάλι σ’ αυτό παρακάτω. Αλλά παρουσιάζουν το σημε­ρινό σύστημα σαν να είναι το μόνο δυνατό σύστημα, αυτό πού δήθεν επιβάλλουν οι αναγκαιότητες της σύγχρονης παραγωγής, η πολυπλο­κότητα της κοινωνικής ζωής, η μεγάλη κλίμακα όλων των δραστηριο­τήτων κλπ. Θα προσπαθήσουμε να δείξουμε ότι αυτό δεν ισχύει και ότι η ύπαρξη μιας ιεραρχίας είναι ριζικά αντίθετη με την αυτοδιαχεί­ριση.

ΒΙΟΜΕ ΕΡΓΑΣΙΑΚΟ ΠΕΙΡΑΜΑ ΜΕ ΠΑΓΚΟΣΜΙΑ ΑΠΗΧΗΣΗ

ΤΩΝ ΧΡΗΣΤΟΥ ΑΒΡΑΜΙΔΗ ΚΑΙ ΑΝΤΩΝΗ ΓΑΛΑΝΟΠΟΥΛΟΥ*

«Κανένας εργαζόμενος μη μέτοχος, κανένας μέτοχος μη εργαζόμενος» λένε οι εργαζόμενοι της ΒΙΟΜΕ. Παίρνουν στα χέρια τους το εργοστάσιο και θέλουν να ξεκινήσουν την παραγωγή, γεννώντας κύματα συμπαράστασης σε όλον τον κόσμο. Ποια είναι όμως τα σχέδια της ελληνικής κυβέρνησης; Και είναι άραγε εφικτή η «αυτοδιαχείριση» σε καπιταλιστικό πλαίσιο;
«Δεν μπορείτε εσείς, μπορούμε εμείς». Κάπως έτσι αντέδρασαν οι εργαζόμενοι της Βιομηχανικής Μεταλλευτικής στην απόφαση της Διοίκησης να βάλει λουκέτο σε ακόμη ένα εργοστάσιο του Νομού Θεσσαλονίκης.
Η ΒΙΟΜΕ, με αντικείμενο την παραγωγή χημικών προϊόντων για τον κατασκευαστικό κλάδο, ιδρύθηκε το 1982 και αποτελεί θυγατρική της Φίλκεραμ-Johnson, ιδιοκτησίας της οικογένειας Φιλίππου. Κι ενώ το 2006 κατατάσσεται στις 20 πιο επιτυχημένες επιχειρήσεις της Β. Ελλάδας, λόγω της κρίσης στον κατασκευαστικό τομέα και λανθασμένων χειρισμών της διοίκησης, το 2008 εμφανίζονται τα πρώτα προβλήματα.

Η οικογένεια Φιλίππου το 2011 καταθέτει αίτηση πτώχευσης της Φίλκεραμ. Οι συνέπειες δεν αργούν να φανούν και στη ΒΙΟΜΕ, όπου τον Ιούλιο του ίδιου έτους η διοίκηση αθετεί το συμφωνημένο χρονοδιάγραμμα αποπληρωμής των οφειλομένων. Πρώτη ένδειξη πως η ιδιοκτησία εγκαταλείπει το εργοστάσιο.

BIOME.: ΔΕΝ ΜΠΟΡΕΙΤΕ ΕΣΕΙΣ? ΜΠΟΡΟΥΜΕ ΕΜΕΙΣ!

Με εργατική αυτοδιαχείριση επαναλειτουργεί το εργοστάσιο της ΒΙΟ.ΜΕ

«Ήρθε η ώρα της Βιο.Με. Πάμε για δουλειά! Ανοίγουμε το δρόμο για εργατική αυτοδιαχείριση παντού! Ανοίγουμε το δρόμο για μια κοινωνία χωρίς αφεντικά!» γράφει στην πρώτη σελίδα το blog του Σωματείου Εργατοϋπαλλήλων της Βιομηχανικής Μεταλλευτικής.

Από αύριο ξεκινά το πρώτο εργοστάσιο που θα λειτουργεί με αυτοδιαχείρηση στην Ελλάδα. Είναι μια πρωτόγνωρη πρωτοβουλία εργατών και ευχόμαστε αυτή η προσπάθεια να δικαιωθεί και να υλοποιηθούν όλα τα σχέδια των εργατών που πήραν την πρωτοβουλία.

Από την διαδικτυακή παρουσία αυτής της συλλογικότητας αντιγράφουμε: «Οι εργαζόμενοι της Βιομηχανικής Μεταλλευτικής αγωνιζόμαστε για να περάσει το εργοστάσιο από τα χέρια του κεφαλαίου στα χέρια των εργαζομένων!

Απλήρωτοι από το Μάιο του 2011 και σε επίσχεση εργασίας με μεγάλα προβλήματα επιβίωσης αγωνιζόμαστε να κρατήσουμε μια πολύ δυναμική επιχείρηση παραγωγής δομικών υλικών ζωντανή και τους εργαζόμενους με αξιοπρέπεια και με ανορθωμένο το ανάστημα απέναντι στη λαίλαπα του ξένου και του ντόπιου κεφαλαίου! Αγωνιζόμαστε να κάνουμε πράξη ότι εμείς οι εργαζόμενοι μπορούμε χωρίς τα αφεντικά!

Αγωνιζόμαστε να αποδείξουμε πως αν δε μπορούν αυτοί εμείς μπορούμε χωρίς αυτούς και θα το καταφέρουμε!»

Πηγή. http://tsak-giorgis.blogspot.gr/2013/02/blog-post_3338.html