Ο δημιουργός που ανέδειξε τη σκοτεινή πλευρά της αμερικανικής οικογενειακής ζωής δεν είναι πια μαζί μας
Σταχυολογεί και επιμελείται ο Αλέξανδρος Στεργιόπουλος
Ο τρόπος με τον οποίο οι άνθρωποι εισέρχονται σε αυτό το συναίσθημα (του έρωτα) και νιώθουν ότι θα σωθούν ο ένας από τον άλλο είναι φοβερός και αδύνατος» είχε πει μία από τις ελάχιστες φορές που μίλησε για κάτι πιο προσωπικό και απαντώντας σε επίμονες ερωτήσεις για την θυελλώδη μακρόχρονη σχέση του με την Τζέσικα Λανγκ. Αυτό το «αδύνατο», κατά πολλούς, καταγράφηκε με τον πιο γλαφυρό τρόπο στο έργο του Full for Love, όπου μία γυναίκα και ένας άντρας είναι τόσο ερωτευμένοι που δεν είναι ποτέ μαζί απομακρυνόμενοι διαρκώς ο ένας από τον άλλο για να τρέξουν μετά χωρίς ανάσα ο ένας στην αγκαλιά του άλλου και πάλι.
Αυτός ήταν ο Σαμ Σέπαρντ. Και δεν είναι πια μαζί μας. Ένας από τους πιο σημαντικούς θεατρικούς συγγραφείς της γενιάς του, “έφυγε” στα 73 του. Ειδικεύτηκε στη σύλληψη της σκοτεινής πλευράς της αμερικάνικης οικογενειακής ζωής. Ο Μπεν Μπράντλεϊ, σε άρθρο του στους “nytimes” σκιαγραφεί την πορτρέτο του.
Ο Σαμ Σέπαρντ, τα έργα του οποίου επαναπροσδιόρισαν το τοπίο στην Αμερικανική Δύση, πέθανε σε ηλικία 73 ετών. Το εύθραυστο και στωικά όμορφο πρόσωπο του έγινε γνωστό μέσα από τις ταινίες “Μέρες ευτυχίας” (1978), “Οι κατάλληλοι άνθρωποι” (1983) και το “Baby Boom” (1987). Εμοιαζε με τον Γκάρι Κούπερ και σε νεότερη ηλικία θα μπορούσε να κάνει καριέρα σε ταινίες γουέστερν. Ο Σέπαρντ δεν ήταν πρόθυμος να δεχτεί τον ρόλο του σταρ και πάντα ήταν καχύποπτος με τη λάμψη των διάσημων. Στις ΗΠΑ ήταν πιο γνωστός για τα θεατρικά του, αφού μέσα από τα κείμενα του δημιούργησε τα πιο πλούσια και πιστά πορτρέτα της “Αγριας Δύσης”.
Στα έργα “True West” (1980), “Fool for Love” (1983) και “Buried Child (1978, κέρδισε το Πούλιτζερ), αποσυνθέτει την παραδοσιακή εικόνα των καουμπόης και των ιδιοκτητών αγροτικών κατοικιών, των αμερικανικών ονείρων και των λευκών φρακτών και ανασχεδιάζει το τοπίο στη δική του σουρεαλιστική έκταση. Η μοναδική αλήθεια στα έργα του είναι αυτή του αντικατοπτρισμού. Από τα πρώτα του έργα, όπως το “Chicago” (1965) ως το “Heartless” (2012), παρουσίασε έναν κόσμο όπου τίποτα δεν είναι τακτοποιημένο. Αυτό αφορά κάθε παρηγορητική αντίληψη για την οικογένεια, το σπίτι, την υλική επιτυχία και την ατομική ταυτότητα. […]
Το αίσθημα της αβεβαιότητας μεταφράστηκε σε διάλογο μεταξύ ενός ασυνήθιστου λυρισμού και μερικών από τις πιο παράξενες και δυνατές εικόνες του αμερικανικού θεάτρου. Ένας νέος άνδρας στο “Buried Child” -βάναυση ιστορία επιστροφής στο σπίτι- περιγράφει, κοιτώντας τον εσωτερικό καθρέφτη του αυτοκινήτου, τη μεταμόρφωση του προσώπου του σε αυτό των προγόνων του.
Ο Σέπαρντ έγραψε περισσότερα από 55 θεατρικά, έπαιξε σε πάνω από 50 ταινίες και είχε αρκετούς ρόλους στην τηλεόραση. […] Αν και το έργο του αμέσως αναγνωρίστηκε, δεν υπήρξε ποτέ ένας ακόμη θεατρικός συγγραφέας. Αρκετοί συγγραφείς που μεγάλωσαν μελετώντας τα έργα του, σημείωσαν ότι τους ξάφνιασε η τόλμη του.
Ο Κρίστοφερ Σιν, στα έργα του οποίου περιλαμβάνεται και το βραβευμένο με Πούλιτζερ “Dying City”, βλέποντας πέρυσι το “Buried Child”, δήλωσε ότι του θύμισε τις αρετές του Σέπαρντ ως συγγραφέα. “Ενιωσα το έργο να πάλλεται με το ασυνείδητο του Σαμ Σέπαρντ και συνειδητοποίησα πόσο σπάνια το βλέπω αυτό σήμερα στο θέατρο” σημειώνει ο Σιν και προσθέτει λέγοντας “ο Σαμ πάντα έγραφε απ’ αυτό το μέρος. Μία ζώνη τραύματος, μυστηρίου, πένθους. Είτε το έργο ανήκει στην κυρίαρχη τάση είτε ήταν πειραματικό, έπαιρνε πάντα το μεγάλο ρίσκο”.
Οι ρόλοι μέσα στην οικογένεια έδειχναν στη σκηνή τη διαρκή αλλαγή και διάλυση, όπως στο εξαιρετικό “A Lie of the Mind” (1985). Οσον αφορά την αγάπη μεταξύ άνδρα και γυναίκας, ο Σέπαρντ την περιέγραφε ως “τρομερή και απίθανη”. Αργότερα εξήγησε πως “είναι αδύνατος ο τρόπος με τον οποίο μπαίνουν σε αυτό οι άνθρωποι, αισθανόμενοι ότι μπορούν να σωθούν από τον άλλο. Φαίνεται ότι πολλές φορές η σχέση γίνεται κινούμενη άμμος όταν νομίζεις ότι με κάποιον τρόπο μπορείς να σωθείς”. […]
Ο ηθοποιός Εντ Χάρις του οφείλει πολλά καθώς “ήταν σημαντικό κομμάτι της ζωής μου και θα παραμείνει”. Οι μετέχοντες στα έργα του συχνά έπρεπε να κατεδαφίζουν, κυριολεκτικά, το σετ και να εμπλέκονται έντονους σωματικούς καβγάδες. Μώλωπες, εξαρθρώσεις, σπασμένες μύτες, είναι “παράσημα” της συμμετοχής στα έργα παραγωγής του. Ωστόσο, οι συνεργάτες του θυμούνται ότι ήταν συνεργάσιμος. Μάλιστα, δεν δίσταζε να εμπιστευτεί νέους σκηνοθέτες, όπως τον Ντάνιελ Ακιν στα “Heartless” και “Fool for Love”.
Ο Σάμιουελ Σέπαρντ Ρότζερς ο 3ος, γεννήθηκε στις 5 Νοεμβρίου 1943. Ο πατέρας του ήταν αλκοολικός, νομαδικός και έχει στοιχειώσει τη δουλειά του. Ο νεαρός Σέπαρντ μεγάλωσε στη φάρμα της οικογένειας, στην πόλη Ντουέρτε της Καλιφόρνια. Σπούδασε, για λίγο, στο Mount San Antonio College ως φοιτητής γεωργίας, αλλά γρήγορα εγκατέλειψε για να πάει στη Νέα Υόρκη του 1962, μια και είχε ανακαλύψει την τζαζ και τα έργα του Σάμιουελ Μπέκετ.
Σύντομα άρχισε να γράφει τα δικά του θεατρικά, στα οποία χαρακτήρες και εικόνες ενώνονται μεταξύ τους προτείνοντας ένα ποιητικό ρυθμό ψυχεδελικό-ναρκωτικό. (ο ίδιος παραδέχθηκε ότι εκείνη την περίοδο δοκίμαζε ναρκωτικά). […]
Ο Σαμ Σέπαρντ ασχολήθηκε και με την μουσική. Έγραψε τραγούδια με τον Τζον Κέιλ και τον Μπομπ Ντύλαν (γνωστότερο το “Brownsville Girl”), και έπαιζε ντραμς για κάποιο χρονικό διάστημα σε ένα συγκρότημα που λεγόταν the Holy Modal Rounders που άνοιγε, κατά διαστήματα, τις συναυλίες των Pink Floyd. Είχε επίσης θυελλώδη σχέση με την Πάτι Σμιθ στα νιάτα του.
Μιλώντας για το πώς δημιουργεί τους χαρακτήρες του, συνόψισε την καλλιτεχνική αμφισημία που διαπερνά το έργο του και είναι ο λόγος της αντοχής του:
“Υπάρχουν αυτές οι περιοχές μέσα μας, είτε είσαι παιδί ή πατέρας ή ολόκληρος άντρας και αυτό είναι που με ενδιαφέρει πάνω απ’ όλα: Πού βρίσκονται αυτές οι περιοχές. Εννοώ, έχεις ορισμένες παραδοχές για κάποιον και ξαφνικά εμφανίζεται κάτι άλλο. Από πού έρχεται; Αυτό είναι το μυστήριο. Αυτό είναι που συναρπάζει”.
________________________________________________________
απέραντο γαλάζιο 