Με αφορμή τα εγκαίνια, στις 8 Απριλίου, της κορυφαίας έκθεσης σύγχρονης τέχνης Documenta 14, τουρίστες απo όλο τον κόσμο κατέφθασαν στο κέντρο της Αθήνας με σκοπό να επιδοθούν σε πολιτιστικό σαφάρι. Περισσότερες από 5.000 προσωπικότητες της τέχνης, όπως καλλιτέχνες, συλλέκτες, διευθυντές μουσείων, αλλά και επενδυτές, έχουν ήδη επιβεβαιώσει την παρουσία τους κατά την διάρκεια της τρίμηνης διοργάνωσης της. Γιατί όμως ενώ η D14 απευθύνεται στην ελίτ των καλλιτεχνών και των διανοούμενων, μας κάνει να θέλουμε να ασχοληθούμε λίγο μαζί της;
Η Documenta πραγματοποιήθηκε για πρώτη φορά το 1955 στο Κάσελ της Γερμανίας. Στόχος της ήταν να παρουσιάσει τα λογοκριμένα από το ναζιστικό καθεστώς έργα καλλιτεχνών και την μέχρι τότε άγνωστη στην Γερμανία πρωτοποριακή τέχνη. Η έκθεση σημείωσε τεράστια επιτυχία με αποτέλεσμα την θεσμοθέτηση και την σταθερή διεξαγωγή της στην γενέτειρα της ανά πέντε χρόνια. Ιστορικά, η Documenta δεν είναι μόνο μία απo τις σημαντικότερες εκθέσεις σύγχρονης τέχνης στον κόσμο, αλλά και η πιο ριζοσπαστική. Από καταβολής της ταυτίστηκε έντονα με την πολιτική μέσω των επιμελητών και των καλλιτεχνών που συμμετείχαν, οι οποίοι προσπάθησαν να εκφράσουν το συλλογικό τραύμα της ενοχής του γερμανικού λαού για το ολοκαύτωμα όπως και τον μετασχηματισμό του συλλογικού φαντασιακού προς μια δημοκρατική και φιλελεύθερη κατεύθυνση. Έκτοτε μέσω του συγκεκριμένου θεσμού πολλοί καλλιτέχνες εξέφρασαν με τα έργα τους διάφορες ιδέες και θεωρίες ριζοσπαστών στοχαστών όπως των Φουκώ, Ντεμπόρ, Άρρεντ, Γκουτταρί, κ.α
Η τάση της σύγχρονης τέχνης να πραγματεύεται κοινωνικοπολιτικά ζητήματα και πλευρές της Ιστορίας των κοινωνιών, είναι γνωστή, κάνοντας την να μοιάζει όλο και περισσότερο με ένα είδος έντεχνης δημοσιογραφίας. Η D14 όμως παρουσιάζει ειδικό ενδιαφέρον. Δεν πρόκειται απλώς για μία διοργάνωση με πολιτική χροιά, όπως θα ήταν αναμενόμενο στην παρούσα παγκόσμια κοινωνικοπολιτική συνθήκη, αλλά για ένα φορέα όπου παράγει πολιτικό λόγο και στοχεύει να επηρεάσει πολιτικά. Η απόφαση του διευθυντή της D14 Άνταμ Σίμτζικ να πραγματοποιηθεί το μεγαλύτερο μέρος της έκθεσης στην Αθήνα αλλά και ο τίτλος της έκθεσης “Μαθαίνοντας απ την Αθήνα” (Learning from Athens) αποτελούν καθαυτά μια πολιτική δήλωση .Στην Αθήνα, η οποία βρίσκεται στο επίκεντρο της παγκόσμιας οικονομικής κρίσης, μπορεί να δει κανείς ,σε υπερθετικό βαθμό, τα φαινόμενα εκείνα που εμφανίζουν όλο και πιο διεσταλμένα οι δυτικές κοινωνίες: φτώχεια, εξαθλίωση, αποσύνθεση κοινωνικού ιστού και εκφασισμό της κοινωνίας. Επίσης η πόλη εδώ και δύο χρόνια βιώνει έντονα και σε όλες του τις διαστάσεις το προσφυγικό-μεταναστευτικό ζήτημα. Όμως οι επιμελητές της D14 σε κάθε ευκαιρία δηλώνουν πως δεν σκοπεύουν να “καταναλώσουν” την κρίση της ελληνικής κοινωνίας και πως τους ελκύουν λιγότερο προφανή στοιχεία της πόλης . Σε συνέντευξή του ο Σίμτζικ χαρακτηριστικά αναφέρει :
Νομίζω ότι πρόκειται για μια ολοκληρωμένη ανακάλυψη ενός τόπου όπου όλα είναι πολιτική, όπου μπορείς να συζητάς παθιασμένα πολιτικά και κοινωνικά θέματα με τις ώρες, όχι όμως με τον τρόπο του παραδοσιακού καφενείου όπου ξαναλέμε σήμερα αυτά που είπαμε εχθές.