Στις μικρές κοινωνίες ο διχασμός γίνεται πάντα πιο φανερός επειδή οι ίδιοι άνθρωποι βρίσκονται καθημερινά σε επαφή.
Στην δική μας ιστορία που συμβαίνει σε μια μικρή κοινότητα ακόμα και τα σπίτια βρίσκονται σε επαφή.
Συμβαίνει, δε, στους ανθρώπους ότι και στους σκαντζόχοιρους. Όταν κάνει κρύο μαζεύονται κοντά για να ζεσταθούν και όσο πλησιάζουν ο ένας τον άλλον τόσο τα αγκάθια τους τρυπάνε και απομακρύνονται ξανά.
Αλλού οι άνθρωποι είναι χωρισμένοι ανάμεσα σε Βλάχους και σε Αρβανίτες η σε πανωχωρίτες και κατωχωρίτες η σε αριστερούς και δεξιούς.
[Σαν σήμερα πριν 75 χρόνια, στις 27 Σεπτεμβρίου 1941, ιδρύεται στην κατεχόμενη Αθήνα το Εθνικό Απελευθερωτικό Μέτωπο, το ΕΑΜ. Έναν χρόνο αργότερα, κυκλοφορεί ένα βιβλιαράκι με τον εύγλωττο τίτλο «Τι είναι και τι θέλει το Εθνικό Απελευθερωτικό Μέτωπο», γραμμένο από τον μεγάλο διανοητή Δημήτρη Γληνό. Αντί άλλου επετειακού κειμένου, από εκείνο το μνημειώδες έργο επιλέγω να αντιγράψω εδώ (σε μονοτονικό αλλά τηρώντας πιστά την σύνταξη, τις υπογραμμίσεις και την ορθογραφία τού πρωτοτύπου) το δεύτερο κεφάλαιό του με τίτλο «Οι προδότες και τα τσακάλια». Ξέροντας ότι προκαταλαμβάνω τον αναγνώστη, παραδέχομαι εκ προοιμίου ότι κατά την αντιγραφή δεν μπόρεσα να αποφύγω αλλεπάλληλους νοητικούς παραλληλισμούς με την σημερινή κατάσταση.]
Όταν ο Χίτλερ επροετοίμαζε στα κρυφά τα εγληματικά του σχέδια για την υποδούλωση των Ευρωπαϊκών λαών, συζητώντας κάποιαν ημέρα μ’ ένα φίλο του που τον ερωτούσε με ποιον τρόπο θα νικήσει την εσωτερική αντίσταση των λαών και θα την παραλύσει, είπε με την συνειθισμένη του ξετσιπωσιά: «Σε κάθε τόπο θα βρεθούνε κάμποσα φιλόδοξα και ιδιοτελή καθάρματα, που θα εξυπηρετήσουν πρόθυμα τους σκοπούς μου, γιατί αυτό θα είναι ο μόνος τρόπος για να αναδειχτούν και να πλουτίσουνε στη χώρα τους». Και η πρόβλεψή του αυτή επραγματοποιήθηκε δυστυχώς. Γιατί σ’ όλες τις χώρες βρέθηκαν οι διάφοροι Λαβάλ και Κουΐσλιγκ για να προδώσουνε τον τόπο τους. Έτσι και στη δική μας χώρα από την πρώτη στιγμή έτρεξαν κοντά στους καταχτητές ταφιλόδοξα και ιδιοτελή καθάρματα.
Το πρωί της 27ης Σεπτεμβρίου 1831 με το Ιουλιανό ημερολόγιο (δηλαδή στις 9 Οκτωβρίου 1831), έξω από την εκκλησία του Αγίου Σπυρίδωνος πυροβόλησαν και μαχαίρωσαν θανάσιμα τον κυβερνήτη Ιωάννη Καποδίστρια, καθώς πήγαινε να παρακολουθήσει την κυριακάτικη θεία λειτουργία.
Ένα πολύ ωραίο απόσπασμα από την τραγωδία του Ν. Καζαντζάκη “Καποδίστριας” είναι το παρακάτω:
Στη σκηνή ο Καποδίστριας και ένας παπάς που έχει έρθει να τον εξομολογήσει. Εκεί ο Κυβερνήτης λυγίζει:
Καποδίστριας: «Πολλά δεν έχω γέροντα να πω… λίγες χαρές, δουλειά πολλή, σεμνές ανάγκες. Λόγο βαρύ θα πω, ο Θεός ας με συγχωρνάει. Καμιά δεν πάτησα εντολή του, δεν θυμούμαι…
Ένα μονάχα βάρος νιώθω στην καρδιά μου. Κουράστηκα! Σιχάθηκα! Δεν τους θέλω τους Έλληνες! Συμφέροντα, ψευτιές, ατιμίες, προδοσίες…
Στο προηγούμενο άρθρο που δημοσιεύτηκε σε αυτόν τον ιστότοπο, διατύπωσα την ανάγκη αλλαγής του πολιτικού συστήματος προς την κατεύθυνσης μιας αντιπροσωπευτικής προσομοίωσης. Εκτέθηκαν τα γνωρίσματα της νεώτερης πολιτείας, καθώς και αυτά της αντιπροσωπευτικής πολιτείας, η οποία (όπως την όρισα), μεταβάλλει την κοινωνία από ιδιώτη σε θεσμό (εντολέα) του πολιτικού προσωπικού (εντολοδόχου). Ωστόσο, η συζήτηση για ένα θεωρητικό εγχείρημα που θα προκρίνει τον συνυπολογισμό της κοινωνικής βούλησης στη λήψη των αποφάσεων, θέτει ως ιδρυτική προϋπόθεση την πραγμάτευση εκ νέου ορισμένων κεντρικών εννοιών της πολιτικής θεωρίας. Στο κείμενο που ακολουθεί, το επίκεντρο της προσοχής εστιάζεται στην κομβική έννοια της ελευθερίας, η οποία, όπως θα καταδειχθεί, σε ό,τι αφορά τη σχέση κοινωνίας και πολιτικής, λειτουργεί ως εξακρίβωση του πολιτικού συστήματος.
Το θέμα μας αλιεύθηκε στο διαδίκτυο. Αφορά το πολυσυζητημένο θέμα που αποκαλείται «ρατσισμός». Βεβαίως, μέσα σε ένα λεπτό η Αμερικανίδα παιδαγωγός Jane Elliot, που είχε γίνει διάσημη για τα αντιρατιστικά ψυχολογικά της πειράματα τη δεκαετία του 60 και του 70, εξηγεί την ψυχολογία του ρατσισμού. «Δεν γεννιέσαι θρησκόληπτος ή φανατισμένος. Πρέπει να διδαχτείς πως να γίνεις κάτι τέτοιο»!
Όμως, θα παρατηρήσουμε πως αυτή η διδαχή προέρχεται από πολλές κατευθύνσεις ανάμεσα στις οποίες είναι η εξοικείωση και πρακτική που ακολουθεί αντιλήψεις που επικρατούν στο περιβάλλον εκάστου ατόμου αλλά και από ιδεολογίες οι οποίες μέσα στον αντιρατσισμό τους καλλιεργούν και διδάσκουν τον αντιρατσιστικό ρατσισμό.
Ας παρακολουθήσουμε το βίντεο.
Και η απομαγνητοφώνηση:
Μισούμε επειδή διδαχτήκαμε να μισούμε. Μισούμε επειδή είμαστε αμαθείς. Είμαστε τα «προϊόντα» αμαθών ανθρώπων, που διδάχτηκαν τη λανθασμένη εκτίμηση, ότι υπάρχουν τέσσερις ή πέντε φυλές.
Δεν υπάρχουν τέσσερις ή πέντε φυλές. Υπάρχει μόνο μία φυλή πάνω στη Γη και όλοι είμαστε μέλη της. Η ανθρώπινη φυλή. Αλλά έχουμε διαχωρίσει τους ανθρώπους σε φυλές ούτως ώστε κάποιοι από εμάς, να θεωρούμαστε υπέρτεροι των άλλων. Πιστέψαμε ότι αυτό θα «δούλευε», αλλά τελικά αυτό αποδείχτηκε κακό για όλους. Ήρθε η ώρα να ξεμπερδεύουμε με αυτήν την κατάσταση… Δεν υπάρχει το «γονίδιο» του ρατσισμού. Δεν υπάρχει το «γονίδιο» της θρησκοληψίας. Δεν γεννιέσαι θρησκόληπτος ή φανατισμένος. Πρέπει να διδαχτείς πως να γίνεις κάτι τέτοιο. Ο,τιδήποτε όμως μπορείς να το μάθεις, μπορείς και να το “ξεμάθεις”. Ήρθε η ώρα να ξεμάθουμε τον φανατισμό μας. Ήρθε η ώρα να τον ξεπεράσουμε. Όσο πιο σύντομα, τόσο το καλύτερο.
Είμαι παιδαγωγός και σαν παιδαγωγός η δουλειά μου είναι να οδηγώ τους ανθρώπους μακριά από την αμάθεια. Την αμάθεια του να πιστεύεις ότι είσαι καλύτερος ή χειρότερος από κάποιον άλλον, εξαιτίας του χρώματος που έχει το δέρμα σου… Ο χρωματισμός του δέρματος σου, δεν έχει να κάνει με την ευφυΐα σου ή με την αξία σου σαν… άνθρωπος. Ήρθε η ώρα να τελειώνουμε μ’ αυτό!…
“Ο έρωτας κι ο θάνατος ίδια σπαθιά βαστούνε κι οι δυο με τρόπο ξαφνικό και ύπουλο χτυπούνε”. Χαΐνηδες, στίχοι: Μήτσος Σταυρακάκης
Ο πόνος είναι μια πολύ προσωπική «ιστορία». Μια ατομική «υπόθεση». Είναι ένα εντελώς υποκειμενικό βίωμα, μη υποκείμενο σε αντικειμενική μέτρηση, όσο, βέβαια, δεν έχει εφευρεθεί ακόμη κάποιο «πονόμετρο» που με αντικειμενικό και αξιόπιστο τρόπο θα μπορεί να ορίσει τον πόνο, να τον συγκρίνει με άλλους πόνους, να τον ελέγξει, να τον κάνει γράφημα, συνάρτηση παραμέτρων και λοιπά και λοιπά. Γι’ αυτό και είναι «κάπως» να μιλάς για τον πόνο του Άλλου. Όπως, ίσως, και ο έρωτας στις μέρες μας, ο καθένας ζει το θαύμα του από μόνος του, αλλά ας μην το κάνουμε θέμα και αυτό.
Μοιάζει, πάντως, ο πόνος να μην μοιράζεται. Είναι πάντα ο δικός μου πόνος ή ο δικός σου πόνος. Ακόμη και ο αφορισμός, «άσε μας κι εσύ, έχουμε τον πόνο μας!» μάλλον σ’ έναν πληθυντικό της αυτού μεγαλειότητας του Εαυτού παραπέμπει, παρά σε μια μοιρασιά, σε μια «κοινωνία». Κι’ όπως το λέει ο Βιτγκενστάϊν, «δεν μπορώ να πω τον πονόδοντό μου. Εάν σας πω ότι έχω πονόδοντο, με καταλαβαίνετε νοηματικά τι εννοώ, επειδή κι εσείς έχετε περάσει κάποια στιγμή πονόδοντο. Αλλά δεν μπορείτε να πιστοποιήσετε τον δικό μου πονόδοντο».
Η ετεροχρονισμένη αναμέτρηση ανάμεσα στις δυνάμεις του φωτός (τους παπάδες) και τις δυνάμεις του σκότους (τον υπουργό παιδείας) συνεχίζεται σα βαρετό σήριαλ. Το ξαναείπαμε: αν είναι κανείς διατεθειμένος να κόψει τα σκοινιά, τα κόβει. Δεν κάθεται να τα μαδάει, κλωστή κλωστή, μία κάθε δεκαετία, ρωτώντας και την γνώμη του δεσμοφύλακα. Αλλά δεν είναι καν και καν αυτή η περίπτωση, έτσι κι αλλιώς…
Εν τω μεταξύ τα δεδομένα και τα χαρακτηριστικά των κοινωνιών δεν κρίνονται μόνο απ’ τις βλαμμένες θρησκείες στο κέντρο τους. Κρίνονται και απ’ το τι κάνουν στα όρια τους· στα «περιθώριά» τους. Τα πιτσιρίκια με ειδικές μαθησιακές ανάγκες βουλιάζουν μέσα στο εκπαιδευτικό σύστημα (συχνά μέσα και σε πνιγηρές οικογενειακές καταστάσεις), ανάμεσα σε φιλότιμους δασκάλους (μειοψηφία), χοντρόπετσους δημόσιους υπάλληλους του εκπαιδευτικού συστήματος (πλειοψηφία), κεδυ και ειδικά σχολεία. Το ότι ανάμεσά τους υπάρχει άγνωστος αριθμός μεγαλοφυιών δεν μπορεί κανείς να το αποδείξει. Ούτε να το απορρίψει. Το ότι καθένα τους και όλα μαζί αξίζουν την ίδια φροντίδα με τα «κανονικά» παιδιά είναι απλά μια ευχή. Εκτός αν δίνει λεφτά και κατευθύνσεις η καταραμένη ε.ε. Τότε μπορεί και να γίνει πράξη. Επ’ αυτού η «φιλεύσπαχνη» εκκλησία έχει να συστήσει μόνο υπομονή. Εκεί λοιπόν, στα όρια, σ’ αυτά τα ανήλικα πλάσματα με τις παράξενες συμπεριφορές και, ίσως, τις απρόοπτες ικανότητες, τελειώνει οριστικά το παραμυθάκι της αμαρτίας, της μετάνοιας, της δευτέρας παρουσίας – και των πρακτόρων τους. Τα συμπονετικά θεωρήματα των παπάδων έχουν αξία μόνο αν δίπλα χάσκει ο καιάδας. Αλλά ορισμένες κρίσιμες πλευρές του κοσμικού πολιτισμού έχουν προχωρήσει πολύ πιο πέρα, πολύ πιο μακρυά. Χάρη σε συνειδητά και αποφασισμένα ά-θρησκους, αντί-θεους. Χάρη σ’ εκείνους που δεν πίστευαν σε θεούς, πίστευαν μόνο στους ανθρώπους. Ειδικά εκείνες οι ανατρεπτικές εκφάνσεις του που έβαλαν τα όποια «περιθώρια» στο κέντρο, και διδάχτηκαν απ’ αυτά. Τι να πει το παπαδαριό για τα παιδιά με διάγνωση αυτισμού; Ότι είναι «θέλημα θεού». Όντως, αυτός ο θεός των χριστιανών κάθεται δίπλα στον καιάδα και ξεκουράζεται απ’ το «καθ’ εικόνα και ομοίωση».
Ρωτείστε και τα βοθρολύματα, ή αυτό το καινούργιο φρούτο, τον «κύριο 600 δισεκατομμύρια»…
«Ο άνθρωπος που δεν είναι ικανός να αντλεί διαρκώς από μέσα του νέους πόθους, μαζί κι έναν καινούργιο εαυτό, να γυρίζει ως επιβεβαίωση την πλάτη στο παρωχημένο και σαπισμένο, αυτός δεν είναι άνθρωπος: είναι ένας μπουρζουάς, ένας φαρμακοτρίφτης, ένας ουτιδανός.» Αμεντέο Μοντιλιάνι (http://www.modigliani-foundation.org)
Ο κόσμος σε 360 μοίρες. Το μοναδικό '0% Lies & Errors Free' website. Στιγμές και όψεις της ελληνικής (και όχι μόνο) δημόσιας πραγματικότητας από ένα ιστολόγιο που αγαπάει την έρευνα. Επειδή η αλήθεια είναι μεταδοτική.