Saudade: η θάλασσα μας βλέπει…

ΣΑΝ ΣΗΜΕΡΑ στις 27 Αυγούστου 1941, γεννήθηκε η Cesária Évora (1941-2011).

—του Γιώργου Τσακνιά—

Συγκρίνουν τη μουσική του Cabo Verde με τα blues και τα fado. Στο Cabo Verde έχουμε ένα ανακάτεμα πολιτισμών. Βλέπεις τη θάλασσα όπου και να πας. Η θάλασσα μας βλέπει. Η θάλασσα είναι ο τρόπος με τον οποίο οι άνθρωποι έρχονται και φεύγουν από τη χώρα. — Cesária Évora, 1941-2011

---

Πώς καταφέραμε και το βρήκαμε εκείνο το μικρό εστιατόριο με φαγητό του Cabo Verde στην Alfama, στη Λισσαβώνα; Ζήτησα οδηγίες από τους περαστικούς, εφαρμόζοντας τη θεωρία μου περί της πορτογαλικής γλώσσας: αν μιλήσεις ιταλικά με προφορά ρώσικη, πασπαλισμένη με ολίγα λαμιώτικα, συνεννοείσαι μια χαρά. Η Ελένη —που είχε κατ’ αρχάς εντοπίσει το εστιατόριο σε κάποιον ψαγμένο οδηγό— δεν πίστευε ότι είναι δυνατόν να βγάλουμε άκρη έτσι, αλλά βγάλαμε και το βρήκαμε. Ήταν μια τρύπα αλλά με ανάγλυφα στο ταβάνι, ήμασταν εμείς κι ένας γέρος πελάτης και η ιδιοκτήτρια, η τηλεόραση έπαιζε, πλαισιωμένη από τα εμβλήματα της ομάδας του Cabo Verde, και τους τοίχους κοσμούσαν τα πορτρέτα των προγόνων και της Cesária Évora. Αυτά πριν τέσσερα χρόνια. Νοσταλγώ τη Λισσαβώνα.

Ποιος θα σου δείξει
αυτόν τον δρόμο τον μακρινό;
Ποιος θα σου δείξει
αυτόν τον δρόμο τον μακρινό;
Τον δρόμο
για το Σάο Τομέ;
Η νοσταλγία, η νοσταλγία
η νοσταλγία
για την πατρίδα μου, το Σαο Νίκολαου.

Αν μου γράψεις
θα σου γράψω·
αν με ξεχάσεις
θα σε ξεχάσω·
μέχρι τη μέρα
που θα γυρίσεις.
Η νοσταλγία, η νοσταλγία
η νοσταλγία
για την πατρίδα μου, το Σαο Νίκολαου.

[Cesária Évora, Saudade]

T.W Adorno: Παραίτηση…

Μια απάντηση του T.W Adorno για τις κριτικές που δέχθηκε η Σχολή της Φρανκφούρτης για την στάση της απέναντι στην πολιτική και τα πρακτικά ζητήματα. Δημοσιεύτηκε το 1969.

Εμείς οι παλιότεροι εκπρόσωποι αυτού που καθιερώθηκε υπό την ονομασία «Σχολή της Φραγκφούρτης» κατηγορηθήκαμε πρόσφατα με προθυμία για παραίτηση. Είχαμε όντως αναπτύξει στοιχεία μιας κριτικής θεωρίας της κοινωνίας, αναφέρει η κατηγορία, αλλά δεν ήμασταν έτοιμοι να εξαγάγουμε τις πρακτικές της συνέπειες. Και έτσι, ούτε παρείχαμε προγράμματα δράσης, ούτε καν υποστηρίξαμε τη δράση αυτών που ένιωθαν πως εμπνέονται από την κριτική θεωρία.

Δεν θα καταπιαστώ με το ερώτημα, αν αυτό μπορεί να απαιτείται από θεωρητικούς διανοητές, οι οποίοι είναι σχετικά ευαίσθητοι δέκτες, κατά κανένα τρόπο απρόσβλητοι από κραδασμούς. Η αποστολή που τους έχει ανατεθεί μέσα στην κοινωνία της καταμερισμένης εργασίας μπορεί να αμφισβητηθεί, αφού οι ίδιοι μπορεί να παραμορφώνονται από αυτή. Όμως εξίσου διαμορφώνονται από αυτή• βέβαια, δεν μπορούν να καταργήσουν με την απλή βούλησή τους αυτό το οποίο έγιναν. Δεν θα ήθελα να αρνηθώ το στοιχείο της υποκειμενικής αδυναμίας που ακολουθεί την περιοριστική επικέντρωση στη θεωρία.

Το κεφάλαιο έχει πατρίδα (όποτε χρειάζεται)…

 

  

Το αμερικανικό υπουργείο οικονομικών θύμωσε. Κι όχι μόνο. Έδειξε τον θυμό του. Γιατί; Επειδή η ε.ε. ερευνά κατά πόσον διάφορες πρωτοκλασάτες αμερικανικές εταιρείες (όπως η amazon, η apple, η mcdonald’s, η starbucks) φοροδιαφεύγουν χοντρά στις μπίζνες τους στην ευρώπη· με διάφορα όχι άγνωστα κόλπα.
Είναι ένα ακόμα επεισόδιο του οικονομικού (έτσι τον λένε;) πολέμου μεταξύ ηπα και ε.ε. / ευρωζώνης. Όποτε και όπου μπορεί η Ουάσιγκτον κτυπάει τις ευρωπαϊκές επιχειρήσεις με χοντρά πρόστιμα· οι Βρυξέλες ανταποδίδουν.
Το ενδιαφέρον (για εμάς) δεν είναι αυτός καθ’ εαυτός ο δι-ατλαντικός «οικονομικός» πόλεμος. Αλλά το γεγονός ότι βγήκε μπροστά, για πρώτη φορά, ένας αμιγώς κρατικός παράγοντας: το αμερικανικό υπουργείο οικονομικών. Που κατηγορεί την ε.ε. ότι φτιάχνει μια «υπερυπηρεσία φορολογίας» – ίσως ίσως και ένα «υπερυπουργείο οικονομικών».

Ο τυχαίος θάνατος ενός «ντελιβερά»…

«Δουλεύουμε στο χιόνι, στην βροχή, δεν σου δίνουν μια γωνιά να κάτσεις»…

Γράφει ο Γρηγόρης Τραγγανίδας

Την περασμένη εβδομάδα, στην Ζάκυνθο, ένας 19χρονος «ντελιβεράς», ο Μιχάλης Τζαβαλάς, σκοτώθηκε πάνω στην δουλειά. Τον έκλαψαν οι δικοί του άνθρωποι, οι φίλοι του, η τάξη του. «Στα παιδιά που δουλεύουν ως delivery τη θερινή σεζόν ο κίνδυνος για τη σωματική τους ακεραιότητα αυξάνεται λόγω της μεγάλης αύξησης της κίνησης, της εντατικοποίησης της δουλειάς από την άλλη και την πίεση στους εργαζόμενους για να βγαίνει γρήγορα η δουλειά αλλά και του κακού οδικού δικτύου που είναι μεγάλη πληγή δυστυχώς στο νησί» έγραψε, μεταξύ άλλων, το σωματείο εργατοϋπαλλήλων ιδιωτικού τομέα Νομού Ζακύνθουαποχαιρετώντας τον.

Το delivery είναι κλασική εργασιακή «γαλέρα». Τα μηχανάκια «σερφάρουν» σε «κύματα» θανάτου για μεροκάματα πείνας, με την «ευέλικτη» και «μαύρη» δουλειά να είναι καθεστώς, με τις εξαιρέσεις να επιβεβαιώνουν τον κανόνα ή και να τον ενισχύουν: «Τα κόλπα των εργοδοτών είναι γνωστά: Ένας επιχειρηματίας μπορεί να έχει 10 υπαλλήλους, αλλά να ασφαλίζει μόνο τους δύο. Οι υπόλοιποι δουλεύουν «μαύρα». Και όλα αυτά με μισθό 3 και 3,5 ευρώ την ώρα για τους ντελιβεράδες. Υπάρχει φοβερή εντατικοποίηση της εργασίας η οποία μεταφράζεται σε συχνά και σοβαρά εργατικά ατυχήματα. Λέει το αφεντικό στον υπάλληλο: «Πήγαινε την παραγγελία αυτή όσο πιο γρήγορα μπορείς και γύρνα αμέσως να πας και τις άλλες». Αυτό σημαίνει ότι ο υπάλληλος αναγκάζεται να μετακινηθεί με το μηχανάκι του όσο πιο γρήγορα μπορεί και πάνω στην βιασύνη του να προλάβει, συμβαίνουν και τα ατυχήματα. Τρακαρίσματα, σπασμένα χέρια, σπασμένα πόδια και άλλα χειρότερα (…)» δηλώνει ο αντιπρόεδρος του Συνδικάτου Εργαζομένων Επισιτισμού – Τουρισμού Αθηνών, Γιάννης Βλάχος.

Γιατί ο άνθρωπος προτιμά από το να μη θέλει τίποτα, να θέλει το τίποτα – Ο Δ.Λιαντίνης προλογίζει Νίτσε…

Λοιπόν, αυτός που γύρευα, είμαι –  Ελύτης

Το ΙΔΕ Ο ΑΝΘΡΩΠΟΣ, πώς κανείς γίνεται, εκείνο που είναι, ο Νietzsche τό’γραψε από τις 15 Οχτώβρη ως τις 4 Νοέμβρη του 1888 στο Τουρίνο. Ύστερα από εξήντα μερόνυχτα τρελλάθηκε. Ένας ποιητής στη δική του γλώσσα θά’λεγε ότι ο ίδιος έβαλε φωτιά στο δυναμίτη του μυαλού του. Ανατινάξεις διαφορετικού οντολογικού γένους, που δε γίνεται να προσομοιασθούν με τους λαγουμιτζήδες της Ακρόπολης στα 1826 χρόνια, όπως τους ανιστορεί ο Μακρυγιάννης…

• Τρελλάθηκε· ο νέος Αποστάτας· εμ καλά έπαθε και τρελλάθηκε· και λίγο τού’πεσε. Είπε ο ευσεβής της συντροφιάς ένα δείλι σε κάποιο μπαρ της Αϊδελβέργης.

• Μα και το Χριστό σου, καημένε, τόνε σταυρώσανε σαν αρχιληστή· καλύτερα πήγε; απεκρίθηκε ο εθνικός της παρέας, που την ώρα εκείνη φαίνεται θυμήθηκε τη συνέντευξη τύπου του αθηναίου Σόλωνα στην αυλή της Λυδίας. Και πρόσθεσε:

• Σε λίγο θα μας πεις ότι γονάτισε κιόλας μπροστά στα Ευαγγέλια σαν τον Ιουλιανό. Τον παραχαραγμένο, εννοώ, από το παπαδιλίκι της Ιστοριογραφίας.

• Το περίεργο είναι πως τις τελευταίες του ώρες, όταν αγωνιζότανε να περάσει το ρέμα του Ρουβίκωνα, καθώς έγραψε στον αφοσιωμένο του Πέτερ Γκαστ, θυμήθηκε έμμονα τον Ιησού. Φαίνεται μάλιστα, σα να’ νοιωσε και συνειδητά ταυτισμένος μαζί του, αφού σε δύο από τα τελευταία τηλεγραφήματα πού’ στειλε υπόγραψε με το όνομα «Εσταυρωμένος», είπε ο τρίτος.