Όχι πια πρωτάρης…

Dustin Hoffman (8 Αυγούστου 1937)

—της Ειρήνης Βεργοπούλου—

Mike Nichols

1. Είμαστε στα μέσα της συναρπαστικής για όλες τις τέχνες δεκαετίας του ’60. Ο ταχύτατα ανερχόμενος σκηνοθέτης του θεάτρου και του σινεμά Mike Nichols (1931-2014) έχει δημιουργήσει θόρυβο γύρω από το όνομά του, έχοντας σκηνοθετήσει στο Μπρόντγουεϊ τις ευφυείς κωμωδίες του Neil Simon και έχοντας κάνει το μεγάλο «μπαμ» στο σινεμά, σκηνοθετώντας τα ιερά τέρατα Liz Taylor και Richard Burton στην ταινιάρα «Who’s afraid of Virginia Woolf?», από το θεατρικό έργο του Edward Albee. Ο Nichols, που ήταν Αμερικάνος δεύτερης γενιάς, παιδί Γερμανο-ρώσων Εβραίων που είχαν καταφύγει στις Η.Π.Α. για να γλυτώσουν από τους Ναζί, είναι στην πορεία χτισίματος του δικού του «μύθου», καθώς με τη φρέσκια, σπιρτόζα, θρασεία ματιά του θα βοηθήσει στην οικοδόμηση του νέου ρεύματος του Αμερικανικού σινεμά στα τότε χρόνια.

Η πρώτη έκδοση του «The Graduate», 1963.

Έχει λοιπόν αναλάβει να μεταφέρει κινηματογραφικά μια νουβέλα που είχε εκδοθεί το 1963, με τον τίτλο «The Graduate», του συγγραφέα Charles Webb. Σε αυτήν, η εξιστόρηση των ταλαιπωριών ενός νέου της μεσαίας προς ανώτερης τάξης απόφοιτου κολεγίου στις αρχές της δεκαετίας προμήνυε το αντισυμβατικό κλίμα της προοδευτικής τότε Αμερικανικής νεολαίας κατά του κατεστημένου, που θα επικρατούσε στα επόμενα χρόνια. O 20άχρονος ήρωας Benjamin Braddock, σε αμφιβολία για το παρόν και το μέλλον του, θα τα φτιάξει με τη σύζυγο του συνεργάτη του πατέρα του, αλλά θα ερωτευτεί την κόρη της και θα την απαγάγει στο τέλος την ώρα που παντρεύεται έναν άλλο, καθώς πρέπει τύπο. Ο Nichols έπρεπε να σκηνοθετήσει την κινηματογραφική μεταφορά και βρισκόταν σε αναζήτηση ενός νέου ζεν-πρεμιέ για να παίξει το ρόλο. Είχαν περάσει από ακρόαση δεκάδες υποψήφιοι, και όλοι είχαν την ίδια εμφάνιση, το ίδιο λουκ: ξανθοί, ψηλοί, ηλιοκαμένοι, εντελώς «WASP» (White Anglo-Saxon Protestants), όπως ήταν το αποδεκτό πρότυπο των καιρών και όπως είχε «ζωγραφιστεί» ο ήρωας του βιβλίου, ο Benjamin Braddock.

DVD από το amazon.com, με τον Hoffman σε πρωταγωνιστικό ρόλο, σε παράσταση του 1966.

Ο Nichols τρωγόταν με τα ρούχα του όμως: κάτι δεν του πήγαινε, κάτι άλλο έψαχνε. Σκέφτηκε να καλέσει στην Καλιφόρνια, όπου γινόντουσαν τα δοκιμαστικά, έναν νεαρό θεατρικό ηθοποιό από τη Νέα Υόρκη, τον οποίο τον είχε δει να διακρίνεται σε κάποια Μπρόντγουεϊ ανεβάσματα και που τον είχε ήδη περάσει από ακρόαση για ένα ρόλο παλιότερα. Ο νεαρός λεγόταν Dustin Hoffman και τις μέρες εκείνες έστρωνε, ύστερα από πολλές δυσκολίες στην αρχή, μια πορεία στη θεατρική σκηνή. Ο Nichols έκλεισε ραντεβού για ακρόαση στη Δυτική Ακτή, και το στούντιο τακτοποίησε το θέμα με εισιτήρια, διαμονή, κ.λπ.

τα αποθαμένα λάστιχα…

H συναρπαστικότερη μέρα του φετινού καλοκαιριού ήταν εκείνο το Σάββατο που χωθήκαμε ανάμεσα στους πάγκους στο παζάρι απ’ τις εννιάμιση το πρωί, αφήσαμε πίσω μας δυο κιλά ιδρώτα αλλά πήραμε τρεις σακούλες με γιαρμάδες, κοντούλες, ντομάτες, μελιτζάνες φλάσκες και ντοματοπιπεριές (συν μια σακούλα με υπέροχα βρακιά για μένα), στο δρόμο για το αυτοκίνητο καθίσαμε μπαϊλντισμένοι από τη ζέστη κάτω από τα πλατάνια για καφέ ανακουφισμένοι που δεν μας ανήκε κανένα από το παιδομάνι που έτρεχε ντοπαρισμένο τριγύρω μας, πήγαμε στο μπακάλικο της γειτονιάς για ρώσικο σαλάμι αέρος, λίγα ντενεκεδάκια μπίρες και τσιγάρα κι όταν γυρίσαμε στο σπίτι πετάξαμε τα ρούχα μένοντας με τα βρακιά, μόνοι οι δυο μας, οι κατεβασμένες τέντες, τα μισοκατεβασμένα στόρια και το κλιματιστικό. Συγκρατήθηκα και δεν άνοιξα το φέισμπουκ για να δω την ωραιότερη μέρα του φετινού καλοκαιριού των άλλων αλλά φαντάζομαι πως με διαφορετικά υλικά πολλές φορές καταλήγεις στο ίδιο αποτέλεσμα κι αν δεν καταλήγεις τόσο χειρότερο για τους άλλους.

Οι Ευρωπαϊκές Αξίες και οι Αποικίες…

Οι τελευταίες εξελίξεις στην ευρύτερη περιοχή της Ν.Α. Μεσογείου και ο τρόπος διαχείρισης των συνεπειών που προκύπτουν από τις αποφάσεις των «μεγάλων δυνάμεων», μας φέρνει στο νου τη στάση που είχε η Δύση απέναντι στον λεγόμενο τρίτο κόσμο, με την κατοχή νέων εδαφών και τη δημιουργία αποικιών. Ήταν η εποχή κατά την οποίαν τα πλέον εκβιομηχανισμένα ευρωπαϊκά κράτη, στην προσπάθειά τους να βρουν νέες αγορές για τα προϊόντα τους, νέες πηγές πρώτων υλών και ασφαλώς πετρέλαιο, επέκτειναν την εθνική κυριαρχία τους σε νέα εδάφη.

Η απόκτηση εμπορικών σταθμών και πολεμικών βάσεων εξασφάλιζε στα ευρωπαϊκά κράτη τον έλεγχο των θαλασσών και τον απρόσκοπτο εφοδιασμό των πολεμικών τους πλοίων. Η έξαρση αυτού του είδους της αποικιοκρατίας τερματίστηκε με το Α΄ μέρος της παγκόσμιας ανθρωποσφαγής (1914-1918), έχοντας διανύσει μια περίοδο έντασης και έξαρσης της, παράλληλα με την ευρωπαϊκή εκβιομηχάνιση. Είναι η περίοδος όπου η στρατιωτική επίθεση της Ευρώπης συνοδεύεται με την πολιτιστική αλαζονεία και την εκκλησιαστική χριστιανική ιεραποστολή προσηλυτίζοντας στα «καθολικά ευρωπαϊκά ιδεώδη». Άλλωστε, δεν ήταν λίγες οι φορές που η θρησκευτική ιεραποστολή προηγούνταν μιας στρατιωτικής επέμβασης, που λάμβανε χώρα για να προστατεύσει τους ιεραπόστολους που κινδύνευαν από τους «βάρβαρους» και «άπιστους»

Συστημικός παρασιτισμός*, μάχες με ανεμόμυλους – oι «κερδισμένοι της Μεταπολίτευσης» οδηγούν όλοι μαζί το κάρο πιο βαθειά στη χαράδρα…

Διαρκές φαινόμενο στις τελευταίες δεκαετίες στην Ελλάδα, πριν και μετά την κρίση, με κυβερνήσεις να έρχονται και να παρέρχονται, είναι το εξής: Οι σημαντικές κοινωνικές και πολιτικές διαμάχες για τη διαμόρφωση του οικονομικού και κοινωνικού περιβάλλοντος και για τη διαχείρισή του (άρα και για την απασχόληση και τη διοχέτευση της εργασίας ή για την διανομή του κοινωνικού προιόντος), εκδηλώνονται φανερά κυρίως γύρω από τους τομείς τηςανα-παραγωγής της κοινωνίας, όπως είναι λόγου χάρη τα συστήματα εκπαίδευσης και υγείας. Δεύτερο, όχι λιγότερο σημαντικό πεδίο συγκρούσεων,είναι εκείνα τα συστήματα ή υποδομές, που είτε εξυπηρετούν την παραγωγική δραστηριότητα, είτε εξασφαλίζουν (με «επικοινωνικούς» ή άλλους τρόπους) συναίνεση της κοινωνίας στο επικρατούν μοντέλο οργάνωσης και παραγωγής. Με άλλα λόγια, αυτά που διαμορφώνουν τη συναίνεση στο κοινωνικό Συμβόλαιο του «ιδιόμορφου» ελληνικού μεταπολεμικού καπιταλισμού.

Αντίθετα, ελάχιστες διαμάχες – άρα και ελάχιστο ενδιαφέρον ή δυνατότητα παρέμβασης των δρώντων παραγόντων – γίνονται άμεσα εμφανείς στους τομείς της ίδιας της (πραγματικής) παραγωγικής δραστηριότητας και ακόμη λιγότερες εκδηλώνονται γύρω από τις δραστηριότητες παραγωγής διεθνώς εμπορεύσιμων προϊόντων και και υπηρεσιών.

Το σύστημα υγείας και τα νοσοκομεία, το σύστημα εκπαίδευσης (δημόσιας ή ιδιωτικής), η δραστηριότητα των «εθνικών εργολάβων» (κυρίως στα δημόσια έργα οδικής φύσης), γενικά το πεδίο δράσης των προμηθευτών του δημοσίου, ακόμη και η προμήθεια οπλικών συστημάτων, ήταν και είναι είναι οι τομείς που μονοπωλούν το ενδιαφέρον και ορίζουν το πλαίσιο για τις διαμάχες στη δημόσια σφαίρα εδώ και πολύ καιρό, πολύ πριν τα μνημόνια, σε εποχές ανόδου ή πτώσης του ΑΕΠ.

Oλυμπιακοί αγώνες- τα σύγχρονα σταφύλια της οργής…

Αρχές της δεκαετίας του 1930 μετά το μεγάλο κραχ της προηγούμενης χρονιάς στην Αμερική, χιλιάδες εξαθλιωμένοι αγρότες με τις σοδιές κατεστραμμένες λόγω της εισβολής σύγχρονων μεθόδων καλλιέργειας (πάντοτε η επονομάζόμενη ανάπτυξη λειτουργεί σε βάρος των πληθυσμών) εκτοπίζονται με βίαιες και συνοπτικές διαδικασίες.

Και ερχόμαστε στο σήμερα, στη Βραζιλία του Μισέλ Τέμερ, του μεταβατικού προέδρου που πήρε με τον πλέον ιντριγκαδόρικο και χυδαίο τρόπο την εξουσία «ρίχνοντας» την δημοκρατικά εκλεγμένη Ντίλμα Ρούσεφ.
Ο Τέμερ με το σκάνδαλο της Petrobras να κρέμεται δαμόκλειος σπάθη πάνω από το κεφάλι του αλλά του ιδίου να μην ιδρώνει το αφτί του, επαγγέλλεται τον εθνοσωτήρα της χώρας καμαρώνοντας για την διοργάνωση των Ολυμπιακών Αγώνων του Ρίο.

Εδώ είναι που έρχεται λοιπόν η γκλαμουριά να ισοπεδώσει τα πάντα. Τα αρπαχτικά του διεθνούς κεφαλαίου με την προσωπίδα της διεθνούς επιτροπής Ο.Α σε συνεργασία με την δεξιά -νεοφιλελεύθερη κυβέρνηση συνθλίβουν τους πάμφτωχους κατοίκους του Ρίο εκτοπίζοντας τους σε απόσταση ασφαλείας ώστε να μην προσβάλλεται η αισθητική των υψηλών καλεσμένων στη χώρα της σάμπα και της διασκέδασης με τον πρόεδρο Τέμερ να δίνει εντολή να συλλαμβάνονται όσοι διαδηλώνουν κατά της πολιτικής του κατά της διάρκεια των ΟΑ.

Νέες Ακροπόλεις! – Μήπως Νέες Νεκροπόλεις;…

Του Σαράντη Δημητριάδη, ομότιμου καθηγητή γεωλογίας ΑΠΘ

Δεν ξέρω πόσο πολλοί είναι αυτοί που επιθυμούν την ανέγερση νέων Ακροπόλεων σ’ αυτή τη χώρα, υπέρ της οποίας επιχειρηματολογεί με σειρά άρθρων του ο μεταπτυχιακός φοιτητής του Πολυτεχνείου Κρήτης κ. Σωτήρης Καμενόπουλος:

http://energypress.gr/news/theloyme-nees-akropoleis-sotiris-kanelopoulos
http://elladitsamas.blogspot.gr/2016/06/blog-post_21.html

Ίσως να είναι τόσοι -ή και οι ίδιοι, πλην θανόντων- που επιθυμούσαν και την πραγματοποίηση των Ολυμπιακών αγώνων στη χώρα μας το 2004. Με τις γνωστές λαμπρές συνέπειες. Αν όμως θέλουμε σώνει και καλά την ανέγερση νέων Ακροπόλεων θα πρέπει, μαθαίνουμε, να έχουμε ως φάρο ένα τυπικό παράδειγμα από τη Σουηδία -πάλι αυτή- που μας μεταφέρει ο κ. Καμενόπουλος:

http://politesaristoteli.blogspot.gr/2016/08/blog-post_29.html
http://www.capital.gr/story/2192013

Σοφιστές: Οι Συκοφαντημένοι Στοχαστές…

Γιώργος Ν. Οικονόμου
Δρ Φιλοσοφίας

Δεν υπάρχει καμία αμφιβολία ότι ο Πλάτων είναι από τους μεγαλύτερους φιλοσόφους όλων των εποχών. Αυτό όμως δεν σημαίνει ότι πρέπει να δεχθούμε ό,τι έχει γράψει χωρίς συζήτηση και κριτική ως μοναδική και ιερή αλήθεια. Αν ήταν έτσι, τότε η φιλοσοφία θα είχε σταματήσει στον Πλάτωνα και δεν θα είχε υπάρξει ο Αριστοτέλης, ο Επίκουρος, οι στωικοί, οι σκεπτικοί ούτε οι φιλόσοφοι των Νέων Χρόνων, οι μετέπειτα και οι σημερινοί. Αυτό που έχει σημασία στο χώρο της φιλοσοφίας είναι τα ερωτήματα, η κριτική, η αμφισβήτηση και η προσπάθεια τεκμηρίωσης των απόψεων με έλλογα επιχειρήματα και νηφάλια σκέψη. Αυτό έχουν κάνει πολλοί όταν μελετούν τόσο τον Πλάτωνα όσο και τους άλλους  φιλοσόφους. Η παρούσα κριτική δεν αμφισβητεί την αξία του μεγάλου φιλοσόφου αλλά προσπαθεί να αποκαταστήσει ένα ιστορικό ατόπημα εκ μέρους του Πλάτωνα και να αποδώσει δικαιοσύνη σε μία κατηγορία στοχαστών, γνωστών με το όνομα «σοφιστές».

Το ζήτημα είναι πολύ σημαντικό, διότι ένα από τα πιο αξιοσημείωτα γεγονότα στην ιστορία της σοφιστικής σκέψεως είναι οι επιθέσεις του Πλάτωνα εναντίον της, οι οποίες φθάνουν μέχρι τη συκοφάντηση. Πράγμα που έχουν επισημάνει πολλοί ερευνητές, όπως ο G. Romeyer Dherbey, που σημειώνει ότι η πλατωνική και αριστοτελική παράδοση κατάφερε να δημιουργήσει τους «καταραμένους στοχαστές», ακριβώς όπως υπάρχουν οι καταραμένοι ποιητές. Γράφει χαρακτηριστικώς: «το ίδιο το όνομα του ‘σοφιστή’, που σημαίνει ‘σοφός’, αποσπασμένο από την αρχική σημασία του, έγινε συνώνυμο του δασκάλου της ψευδούς γνώσεως, που επιδιώκει την απάτη, χρησιμοποιώντας προς τούτο ευρέως τον παραλογισμό». [1]