Ο Δ. Μπάτσης, η παραγωγική ανασυγκρότηση της χώρας και η… εκτέλεσή του!

*του Ηλία Κοπανάκη

Πολύς λόγος γίνεται τα τελευταία χρόνια για την παραγωγική ανασυγκρότηση που χρειάζεται ο τόπος, ώστε να εξέλθει από την οικονομική και όχι μόνο κρίση που τον μαστίζει. Και αυτό είναι μια αλήθεια που δε χρειάζεται απόδειξη. Όταν όλες τις προηγούμενες δεκαετίες έκλεισαν εξ αιτίας της αντεθνικής/αντιλαϊκής πολιτικής που εφαρμόστηκε οι όποιες βιομηχανίες διέθετε η χώρα, ξεπουλήθηκαν ή έμειναν στα συρτάρια των υπουργείων αναξιοποίητες οι μεταλλευτικές/βιομηχανικές δυνατότητες της πατρίδας μας, όταν σχεδόν όλα τα πρωτογενή υλικά/προϊόντα που παράγονται εδώ, μετασχηματίζονται αλλού σε τελικά προϊόντα και το όφελος της διαφοράς το καρπώνονται ξένες εταιρείες, όταν το μόνο που μάθαμε να δημιουργούμε είναι οι παρασιτικές δομές και οι επιδοτούμενες καλλιέργειες, όταν τα πανανθρώπινα ιδανικά που πρεσβεύει η λαϊκή μας παράδοση με όποια μορφή κι αν την αναγνώσει κάποιος, αντικαταστάθηκαν με τον απόμακρο και ξενόφερτο πολιτισμικό αχταρμά, τότε είναι φυσικό μια μέρα να βρεθούμε στο σημείο που και το ψωμί που τρώμε να είναι εισαγόμενο…

Κι όμως η ανάγκη για παραγωγική ανασυγκρότηση της Ελλάδας, είχε απασχολήσει κάποιους πρωτοπόρους του πνεύματος και εραστές της πατρίδας πολλές δεκαετίες πριν. Στα δύσκολα μεταπολεμικά χρόνια. Τότε, εν μέσω του εμφυλίου πολέμου, ο νομικός και οικονομολόγος Δημήτρης Μπάτσης, πολιτικά στρατευμένος κατά τη διάρκεια της Κατοχής ενάντια στον γερμανό κατακτητή, εκδίδει στην Αθήνα το 1947 το ογκώδες βιβλίο (500 σελ. και αμέτρητους πρόσθετους πίνακες) με τίτλο «Η βαρειά βιομηχανία στην Ελλάδα», ενώ την ίδια εποχή είναι η «ψυχή» του επιστημονικού περιοδικού «Ανταίος» που ασχολείται με θέματα σχετικά με την ανοικοδόμηση της χώρας. Το βιβλίο προλογίζει ο καθηγητής και Πρύτανης του Ε.Μ.Π., Ν. Κιτσίκης, ένας ακόμα σπουδαίος επιστήμονας που ονειρευόταν με τις μελέτες του κι εκείνος μια Ελλάδα χωρίς εξαρτήσεις, μια Ελλάδα με οικονομική άνθηση.

ΕΛΛΗ ΠΑΠΠΑ «Ο Ζαχαριάδης ευθύνεται για την εκτέλεση του Μπελογιάννη»

Σταυρόπουλος Λάμπρος

«Αλμπατρος” έλεγε τον Μπελογιάννη ο Ζαχαριάδης. “Οπως το άλμπατρος είναι το πουλί που πετάει μέσα στην καταιγίδα, έτσι κι ο Μπελογιάννης ανοίγει τα φτερά του μέσα σ΄ όλες τις καταιγίδες” έλεγε ο Ζαχαριάδης. Ο Νίκος το θεωρούσε αυτό μεγάλο έπαινο και έτσι το θεώρησα κι εγώ όταν μου το είπε. Επρεπε να περάσω από πολλούς κύκλους της κολάσεως για να δω την ωμή αλήθεια. Ενα τέτοιο πουλί της καταιγίδας χρειαζόταν ο αρχηγός, ένα πουλί που θα ριχνόταν μέσα στην καταιγίδα και θα έπεφτε κεραυνοβολημένο για τη δόξα του κόμματος, που είχε ακολουθήσει τυφλά τον αρχηγό του στα λάθη του για τη δόξα του ίδιου του αρχηγού».

Με τα λόγια αυτά καταλήγει ένα από τα κείμενα της «πολιτικής διαθήκης» που άφησε η Ελλη Παππά, σύντροφος στη ζωή και στον αγώνα μιας ηρωικής μορφής του κομμουνιστικού κινήματος της χώρας, του Νίκου Μπελογιάννη, που εκτελέστηκε στις 30 Μαρτίου 1952 από το μετεμφυλιακό καθεστώς. Τα κείμενα που άφησε η ίδια αρκετά χρόνια πριν από τον θάνατό της (πέθανε τον Οκτώβριο του 2009) στον διευθυντή του Μουσείου Μπενάκη κ. Αγγ. Δεληβορριά με τον όρο να δημοσιευθούν μετά θάνατον μόλις κυκλοφόρησαν σε βιβλίο που εξέδωσε το Μουσείο υπό τον τίτλο «Μαρτυρίες μιας διαδρομής» (σε επιμέλεια του ιστορικού κ. Τ. Σακελλαρόπουλου). Φωτίζοντας άγνωστες πτυχές της υπόθεσης Μπελογιάννη, όπως και της αλληλένδετης με αυτήν υπόθεσης Πλουμπίδη, η Ελλη Παππά εξαπολύει δριμύ κατηγορώ κατά του τότε πανίσχυρου ηγέτη του ΚΚΕ Νίκου Ζαχαριάδη, στον οποίο αποδίδει την (πολιτική) ευθύνη για τη θυσία του Μπελογιάννη.

Οπως προκύπτει από τα γραπτά της, η στάση του εκτός Ελλάδος γενικού γραμματέα του κόμματος απέναντι στην ανοιχτή επιστολή του Ν. Πλουμπίδη (επικεφαλής του παράνομου μηχανισμού του ΚΚΕ) η οποία δημοσιεύθηκε λίγες ημέρες πριν από την εκτέλεση και στην οποία αναλάμβανε κάθε ευθύνη δηλώνοντας έτοιμος να παραδοθεί προκειμένου να γλιτώσει ο Μπελογιάννης το εκτελεστικό απόσπασμα ήταν η καθοριστική εκείνη κίνηση η οποία επίσπευσε και προσδιόρισε τις εξελίξεις. Ο Ζαχαριάδης είχε χαρακτηρίσει «προδότη» και «χαφιέ» τον Πλουμπίδη και κατασκεύασμα της Ασφάλειας την επιστολή του ανοίγοντας έτσι τον δρόμο για την ολοκλήρωση του μακάβριου έργου που επιτελούσε το μετεμφυλιακό καθεστώς καθώς αφαιρούσε κάθε περιθώριο (νομικό ή πολιτικό) ώστε να διασωθούν ο Μπελογιάννης και οι σύντροφοί του.

Η ουλή της ψυχής σου…

Του Γιάννη Ανδρουλιδάκη*

Κειτόσουν ακίνητη, νηφάλια, γαλήνια. Καμιά αγωνία στο πρόσωπο σου, ίχνος ανησυχίας στις ρυτίδες σου. Ο δίδυμος αδελφός του ύπνου σε νίκησε. Κι όμως μοιάζεις   έτοιμη να μιλήσεις. Να σηκωθείς και να μου πεις «ήρθες κιόλας; Καλωσόρισες». Η ψυχή σου φαίνεται να έφυγε σαν αεράκι, σαν ανάσα απαλή . Δεν ήμουν εκεί να την ακούσω. Δεν πρόλαβα. Δεν με περίμενες ετούτη τη φορά. Αναρωτήθηκα με ποια εικόνα άφησες τα επίγεια. Αν άνοιξε ξανά η ουλή της ψυχής σου, που συχνά αιμορραγούσε. Αν σε πόνεσε πάλι το παιδικό τραύμα, που σ ακολουθούσε .

Οκτώβρης του 1943. Γερμανική κατοχή. Έκανε κρύο στα ορεινά της Κρήτης. Οι Σουμπερίτες κύκλωσαν την Καλή –Συκιά. Άρχισαν ανακρίσεις. «Μαρτυράτε πουτάνες πού κρύβονται οι άντρες σας». Δε μιλάει καμιά. Κρατάς τη μητέρα σου από το φόρεμα. Φοβάσαι. Νιώθεις την απειλή, τη βαρβαρότητα. Ένας Γερμανός σε πετά βίαια πέρα. Δεν πρόλαβες να της μιλήσεις. Φωνές, χαλασμός, ουρλιαχτά. Σε λίγο θα ακουστούν ριπές. Η μάνα σου ανάμεσα στους νεκρούς. Πυρπόλησαν το χωριό. Σηκώθηκαν τα μαλλιά της κεφαλής σου, μου έλεγες. Φεύγεις αλαφιασμένη προς το δάσος. Σε βρήκαν αργότερα σε κατάσταση σοκ. Αλάλιασες. Βαθύ τραύμα κι αγιάτρευτο άνοιξε στην ψυχή σου. Μια μεγάλη ουλή απόμεινε. Ποτέ δεν έκλεισε οριστικά. Αιμορραγούσε με τη θύμηση. Πόνος διαρκής για τη μάνα που δεν έζησες. Αμέτρητες φορές μου πες την ίδια ιστορία χωρίς να αλλάξεις ούτε ένα κόμμα. Πάντα ο κόμπος και οι λυγμοί έπνιγαν την αφήγηση. «Δεν είναι από δικού μου, παιδί μου», εξηγούσες. Θυμάσαι;

Μυτιλήνη: Μια εδραιωμένη κατάσταση εξαίρεσης…

Barikat

Είναι απαραίτητο να προχωρήσουμε σε κάποιους συλλογισμούς σχετικά με το παράδοξο καθεστώς του στρατοπέδου ως χώρου εξαίρεσης: το στρατόπεδο είναι ένα τμήμα εδάφους το οποίο τίθεται εκτός της κανονικής δικαιακής τάξης, αλλά δεν είναι, για τούτο, απλώς ένας εξωτερικός χώρος. Ό ,τι σε αυτό αποκλείεται είναι, σύμφωνα με την ετυμολογική σημασία του όρου εξαίρεση, πιασμένο έξω (preso fuori), περιλαμβάνεται δια του ίδιου αποκλεισμού του. Αλλά, με τον τρόπο αυτό, ό,τι πρωτίστως συλλαμβάνεται στην τάξη είναι η ίδια εξαίρεσης. Πράγματι, δεδομένου ότι η κατάσταση εξαίρεσης είναι «ηθελημένη», εγκαινιάζει ένα νέο δικαιϊκό-πολιτικό παράδειγμα, όπου δεν είναι εφικτό να διαχωρίσουμε τον κανόνα από την εξαίρεση. Δηλαδή, το στρατόπεδο είναι η δομή όπου η κατάσταση εξαίρεσης –στην πιθανή απόφαση επί της οποίας θεμελιώνεται η κυρίαρχη εξουσία- υλοποιείται κανονικώς. Ο κυρίαρχος δεν περιορίζεται πλέον να αποφασίζει επί της εξαίρεσης, κάτι που ήταν σύμφωνο προς το πνεύμα του συντάγματος της Βαϊμάρης, βάσει της αναγνώρισης μιας δεδομένης πραγματολογικής κατάστασης (του κινδύνου για τη δημόσια ασφάλεια): αποκαλύπτοντας ολόγυμνη την εξουσία του, τώρα δημιουργεί την de facto κατάσταση ως συνέπεια της απόφασης περί της εξαίρεσης. Ως εκ τούτου, αν το εξετάσουμε καλύτερα, στο στρατόπεδο το quaestio juris[1] δεν είναι πλέον απολύτως διακριτό από το quaestio facti[2] και, υπό αυτή την έννοια, κάθε ερώτημα που αφορά τη νομιμότητα ή τη μη νομιμότητα των όσων διαδραματίζονται εντός του απλώς στερείται νοήματος. Το στρατόπεδο είναι ένα υβρίδιο δικαίου και γεγονότος, όπου οι δύο όροι έχουν καταστεί απαράλλαχτοι μεταξύ τους.

Giorgio Agamben, Homo Sacer. Κυρίαρχη εξουσία και γυμνή ζωή

Σλάβοϊ Ζίζεκ – Η εμπάθεια του τρομοκράτη…

Η «Δευτέρα Παρουσία» του Γουίλλιαμ Μπάτλερ Γέητς μοιάζει να αποτυπώνει τέλεια το σημερινό μας αδιέξοδο. «Οι καλύτεροι δίχως πεποίθηση, ενώ οι χειρότεροι ωθούνται από την ένταση του πάθους».

Αυτό αποτελεί μια άριστη περιγραφή της διαφοράς που διακρίνει σήμερα τους αναιμικούς φιλελεύθερους από τους παθιασμένους φονταμενταλιστές. «Οι καλύτεροι» δεν είναι πλέον ικανοί να στρατευτούν ολόψυχα, ενώ «οι χειρότεροι» αποδύονται σε πράξεις ρατσιστικού, θρησκευτικού, σεξιστικού φονταμενταλισμού.

Είναι όμως οι τρομοκράτες φονταμενταλιστές, είτε πρόκειται για χριστιανούς είτε για μουσουλμάνους, πραγματικά φονταμενταλιστές με την αυθεντική έννοια του όρου; Πιστεύουν πραγματικά; Εκείνο που τους λείπει είναι ένα χαρακτηριστικό το οποίο εύκολα διακρίνει κανείς σε όλους τους γνήσιους φονταμενταλιστές, από τους θιβετιανούς βουδιστές μέχρι τους Άμις των ΗΠΑ: η έλλειψη εμπάθειας και φθόνου, η βαθιά αδιαφορία για τον τρόπο ζωής των μη πιστών.

Νίκος Μπελογιάννης, 64 χρόνια από την εκτέλεσή του…

Σαν σήμερα, στις 30 Μαρτίου 1952, μέρα Κυριακή, στις 4.10 το πρωί, «εις τον συνήθη τόπον εκτελέσεων παρά το Γουδί» εκτελέστηκαν οι Νίκος Μπελογιάννης, Νίκος Καλούμενος, Ηλίας Αργυριάδης και Δημήτρης Μπάτσης, καταδικασμένοι την 1η Μαρτίου σε θάνατο για την «υπόθεση των ασυρμάτων».

Το βράδυ της Παρασκευής 28 Μαρτίου το Συμβούλιο Χαρίτων είχε απορρίψει την αίτηση χάριτος των τεσσάρων (του Μπάτση με 5-3), ενώ είχε γνωματεύσει υπέρ της απονομής χάριτος σε άλλους 4 καταδικασμένους σε θάνατο για την ίδια υπόθεση, μεταξύ των οποίων ο νεαρός Τάκης Λαζαρίδης και η Έλλη Ιωαννίδου (Παππά), που είχε πριν από μερικούς μήνες γεννήσει τον γιο του Μπελογιάννη, που ονομάστηκε επίσης Νίκος. Ο βασιλιάς Παύλος είχε εγκρίνει τις εισηγήσεις του Συμβουλίου Χαρίτων, παρά το γεγονός ότι η κυβέρνηση Πλαστήρα είχε προτείνει να μην εκτελεστεί ο Μπελογιάννης αφού τα αδικήματά του είχαν τελεστεί πριν από την 1η Νοεμβρίου 1951, οπότε και είχε αναλάβει η κυβέρνηση.

Η κυβέρνηση του Κέντρου (συνεργασία ΕΠΕΚ-Φιλελεύθερων) δεν είχε ενιαία στάση ούτε ασκούσε πραγματικά εξουσία -ο πρωθυπουργός Πλαστήρας ήταν εναντίον των εκτελέσεων, όμως ήταν άρρωστος, ενώ ο Σοφοκλής Βενιζέλος όπως και ο Γεώργιος Παπανδρέου δεν ήταν αντίθετοι. Ακριβώς για να προλάβουν το τεράστιο διεθνές κύμα διαμαρτυρίας που είχε ξεσηκωθεί, το παρακράτος του ΙΔΕΑ και ο αμερικανικός παράγοντας έσπευσαν να πραγματοποιήσουν τις εκτελέσεις κυριακάτικα, κάτι πρωτοφανές, και μάλιστα πριν καν ανατείλει ο ήλιος.

Ποιός διάλογος; Αντίλογος! …

Στα χρόνια της παντοδυναμίας του, ο Ανδρέας Παπανδρέου έλεγε ότι, αν θες να περάσεις ένα μέτρο, φτιάξε μια επιτροπή ειδικών που θα το μελετήσει και παρουσίασέ το ως πόρισμά της. Αν πάλι δεν θες να περάσεις ένα μέτρο που το ζητάει επιτακτικά ο λαός, στείλε το σε διάλογο, φροντίζοντας να συμμετέχουν σ’ αυτόν όσο γίνεται περισσότεροι (επιτροπές πολιτών, συνδικαλιστικά όργανα, ειδικοί, ερευνητικά κέντρα κλπ) ώστε να είναι πρακτικά αδύνατον να ομονοήσουν. Έτσι ούτε αποτέλεσμα θα βγει ούτε κανείς θα μπορεί να σε κατηγορήσει, εφ’ όσον εσύ τήρησες δημοκρατικές διαδικασίες.

Το τερτίπι αυτής της πομφόλυγος, αυτής της σαπουνόφουσκας που λέγεται διάλογος, το παίζουν στα δάχτυλα όλες οι κυβερνήσεις ασχέτως χρωματικής προελεύσεως, σάμπως ο διάλογος να είναι κάποιας μορφής πανάκεια διά πάσαν νόσον και πάσαν μαλακίαν. Μόνο που ο διάλογος στην σύγχρονη δημοκρατία δεν έχει τα χαρακτηριστικά που διέθετε την εποχή τού Σωκράτη, δηλαδή κάτι σε «πες εσύ να πω κι εγώ και όπου καταλήξουμε». Σήμερα τα πράγματα πάνε αλλιώς, κάπως σε «πες εσύ και καταλήγουμε όπου πω εγώ». Σήμερα φτιάχνει ο Κατρούγκαλος, ας πούμε, ένα πακέτο ασφαλιστικών μεταρρυθμίσεων, το εξετάζει με τα μεγάλα αφεντικά και, αφού καταλήξουν όλοι μαζί σε κάποιες αποφάσεις, βγαίνει και λέει «ελάτε να το κουβεντιάσουμε». Ωραίος διάλογος!

[του Κώστα Μητρόπουλου]