Αθανάσιος Γεωργιλάς
Σε προηγούμενη δημοσίευση παρουσιάσαμε την εξέλιξη των «μοντέλων της φιλελεύθερης δημοκρατίας» από το σύγγραμμα Η ιστορική πορεία της φιλελεύθερης δημοκρατίας/The Life and Times of Liberal Democracy του Καναδού Crawford Brough Macpherson. Σε αυτήν την παρουσίαση θα γενικεύσουμε τον προβληματισμό του για τις κύριες προϋποθέσεις και τα εμπόδια μιας σύγχρονης δημοκρατίας.
Πριν ξεκινήσουμε οφείλουμε να επισημάνουμε πως θα ήταν μεγάλο λάθος να θεωρήσουμε εξαιτίας αυτής της παρουσίασης πως ο Macpherson είναι κατά βάση ένας θεωρητικός της «συμμετοχικής δημοκρατίας». Κάτι τέτοιο θα ήταν μεγάλη απλούστευση και θα αδικούσε το βάθος του έργου του. Ο ίδιος περισσότερο ασχολήθηκε με την μελέτη της φιλελεύθερης δημοκρατίας παρά με την υπόθεση μιας δημοκρατίας που διανέμει εξίσου στα μέλη της το πολιτικό αγαθό. Αν κατέληξε στην πορεία της μελέτης του να διατυπώσει πολύ πιο πειστικές θέσεις και προτάσεις για τη συμμετοχική δημοκρατία από άλλους ένθερμους θιασώτες της άμεσης δημοκρατίας, αυτό οφείλεται στο γεγονός πως ο ίδιος δεν ήταν ιδεολογικά προσκολλημένος σε αυτήν την ιδέα και για τον λόγο αυτόν ήταν ελεύθερος να βλέπει πιο καθαρά τις δυνατότητες και τα όρια της άμεσης διακυβέρνησης. Ο Macpherson προσεγγίζει την άμεση δημοκρατία ως μια εξέλιξη της φιλελεύθερης δημοκρατίας, από την σκοπιά του φιλελευθερισμού και όχι ως ένα αυθαίρετο διανοητικό άλμα του νου αποκομμένο από την ιστορική πραγματικότητα, και για αυτόν τον λόγο η εργασία του έχει μια επιπλέον σημασία.
Επιπρόσθετα επιλέξαμε αυτήν την μελέτη για να παρέμβουμε με τον τρόπο μας στην επικαιρότητα της προεκλογικής περιόδου. Η χρεωκοπία του αριστερού αγωνισμού, το άδειασμα των κινημάτων από κόσμο και περιεχόμενο τα οποία είχαμε παρακολουθήσει την περίοδο 2010-2015 να επιχειρούν στα τυφλά μια μορφή κοινωνικής αυτοάμυνας, και η ηχηρή βουβαμάρα των αυτοαποκαλούμενων αμεσοδημοκρατών οι οποίοι μετά από μία βραχεία περίοδο τρυφηλότητας στην αγκαλιά του αριστερού Μορφέα αναβαπτίζονται τώρα ξανά στην κολυμβήθρα του κοινωνικού αναχωρητισμού και του αναρχισμού προκειμένου να διατηρήσουν μια ιδεολογική ιδιαιτερότητα –εφόσον δεν έχουν πολιτική– αποτελούν στο σύνολο τους λίγες από τις ενδείξεις καθολικής απουσίας πολιτικής ευπρέπειας και ηθικού οράματος για τη χώρα.