ΠΙΣΤΗ ΚΑΙ ΕΠΙΣΤΗΜΗ

Της Tatiani Melidoni

Τον τελευταίο καιρό ακούμε όλο και πιο συχνά ανθρώπους να λένε: «Δεν πιστεύω σε καμία θρησκεία. Αυτά τα έκαναν οι παλιοί που δεν ήξεραν. Εμείς έχουμε την επιστήμη που μας εξηγεί τις απορίες μας και δεν χρειαζόμαστε ένα φανταστικό Θεό». Μπορεί όμως κάτι τέτοιο να ισχύει;

Για να το απαντήσουμε αυτό, θα πρέπει να ξεκαθαρίσουμε τι θα πει πίστη και τι επιστήμη. Κατά τον απόστολο Παύλο, «Έστιν δε πίστις ελπιζομένων υπόστασις, πραγμάτων έλεγχος ου βλεπομένων». Η πίστη δεν βλέπεται, αλλά βιώνεται. Επίσης προϋποθέτει εμπιστοσύνη σε κάποιον που γνωρίζει καλύτερα από εμάς, ο οποίος θα μας οδηγήσει στο σωστό…

Αντίθετα η επιστήμη – ή πιο σωστά η επιστημονική διαδικασία, διότι αυτό εννοούν όσοι αντιπαραβάλλουν πίστη και επιστήμη – είναι η συστηματική έρευνα της νέας γνώσης σε ένα σύστημα. Εδώ έχουμε ένα ήδη αντιληπτό σύστημα, το οποίο επεξεργαζόμαστε για να βρούμε πως λειτουργεί. Επίσης η έρευνα δεν σταματά ποτέ, καθώς η νέα γνώση έρχεται να προστεθεί πάνω στην παλιά και συχνά αλλάζει εντελώς τα όσα πιστεύαμε μέχρι εκείνη τη στιγμή.

Γίνεται ήδη αντιληπτό το βασικό πρόβλημα της άποψης που αναφέραμε: η επιστήμη δεν είναι αλάθητη. Τα νέα δεδομένα μπορεί να ανατρέψουν θεωρίες που έμειναν αναλλοίωτες για αιώνες. Δεν μπορεί λοιπόν κάποιος να τα χρησιμοποιήσει ως ασφαλή βάση για να στηρίξει την άποψη αυτή.

[ Μακάριοι οι ισορροπημένοι ]

του Roberto Fernadez Retamar

Μακάριοι οι ισορροπημένοι, εκείνα τα παράξενα όντα.
Εκείνοι που δεν είχαν μια μάνα τρελή, έναν πατέρα μεθύστακα,
ένα γιο εγκληματία,
Ένα σπίτι πουθενά, μια άγνωστη αρρώστια,
Εκείνοι που ψήθηκαν από έναν παράφορο έρωτα,
Εκείνοι που έζησαν τα δεκαεφτά πρόσωπα του χαμόγελου και κάτι παραπάνω.

Η πολιτική της εσωτερικής υποτίμησης δεν εξαλείφει τις ανισορροπίες της διαρθρωτικής ανταγωνιστικότητας μεταξύ των χωρών της ευρωζώνης.

Τον Ιούλιο 2015, η Κεντρική Τράπεζα της Ιταλίας (Banca d’Italia) δημοσίευσε τη μεθοδολογία που χρησιμοποιείται για την κατασκευή του δείκτη ανταγωνιστικότητας ως προς τη τιμή[1] και την εφάρμοσε στις τέσσερις μεγαλύτερες οικονομίες της ευρωζώνης (Γερμανία, Γαλλία, Ιταλία, Ισπανία).
Σύμφωνα με τα στοιχεία η εξέλιξη του δείκτη[2] ανταγωνιστικότητας ως προς την τιμή ,από το 2009 , παρουσιάζεται στη Γραφική παράσταση 1.

Γραφική παράσταση 1.

Πηγή: Francesco Saraceno: Squilibri nell’eurozona: non è un problema di competitività di prezzo

Στον καθρέφτη της Δύσης,

του Σαντίκ Τζαλάλ Αλ-Αζίμ

Όταν το δυτικό βλέμμα κατευθύνεται στο Ισλάμ, εγείρει ορισμένες θεμελιώδεις ερωτήσεις: είναι συμβατό το Ισλάμ με τη νεωτερικότητα, με το λαϊκό κράτος, με τη δημοκρατία, με την ελευθερία της έκφρασης, με την ανεξιθρησκία; Με άλλα λόγια, είναι συμβατό με τον εκκοσμικευμένο ουμανισμό; Ωστόσο, αυτό το βλέμμα συσκοτίζεται από μια a priori απάντηση: όχι, αυτά δεν είναι συμβατά και δεν μπορούν να είναι.

Στο όνομα της ijtihad (προσπάθεια ερμηνείας), θα ήθελα να επιχειρήσω, εγώ που τοποθετούμαι στην πλευρά των παρατηρούμενων, διαφορετικές απαντήσεις, με την ελπίδα να βελτιώσω την ποιότητα αυτού του ραγισμένου καθρέφτη, έστω και πολύ λίγο. Ασφαλώς, το Ισλάμ, ως συνεκτικό και στατικό ιδεώδες, θεμελιωμένο σε αιώνιες αρχές, δεν είναι συμβατό παρά μόνο με τον εαυτό του. Με αυτή την έννοια, αρνείται, απορρίπτει και καταπολεμά στο έπακρο την εκκοσμίκευση και τον ουμανισμό, κατά το πρότυπο κάθε άλλης μεγάλης θρησκείας, η οποία θεωρείται από την οπτική του αιώνιου χαρακτήρα της. Όμως το Ισλάμ ως ζώσα και δυναμική πεποίθηση, προσαρμοζόμενο σε πολύ διαφορετικά περιβάλλοντα και σε μεταβαλλόμενες ιστορικές συνθήκες, αποδείχτηκε συμβατό με τις κύριες μορφές κράτους και με τις ποικίλες μορφές κοινωνικής και οικονομικής οργάνωσης, που δημιούργησε η ιστορία της ανθρωπότητας: από τη μοναρχία στη δημοκρατία, από τη φυλετική οργάνωση στην αυτοκρατορία, από την πόλη-κράτος της αρχαιότητας στο σύγχρονο εθνικό κράτος. Εξίσου, το Ισλάμ ως θρησκεία, η οποία ανήκει στην παγκόσμια ιστορία και εκτείνεται σε 1400 χρόνια, αδιαφιλονίκητα κατόρθωσε να καθιερωθεί σε μεγάλη ποικιλία κοινωνιών, πολιτισμών και τρόπων ζωής· από τον φυλετικό νομαδισμό στον βιομηχανικό καπιταλισμό, περνώντας από τον γραφειοκρατικό συγκεντρωτισμό, την αγροτική φεουδαρχία και τον μερκαντιλισμό.

Σε συσχέτιση με αυτά τα ιστορικά γεγονότα, θα έπρεπε να είναι λίγο πιο ξεκάθαρο ότι το Ισλάμ όφειλε να είναι πολύ ευέλικτο, προσαρμοστικό και ευάγωγο, ώστε να επιβιώσει και να εξαπλωθεί κάτω από τόσο αντιφατικές και μεταβλητές συνθήκες. Δεν υπάρχει, λοιπόν, κατ’ αρχήν κάτι που να εμποδίζει το Ισλάμ να προσαρμοστεί και να γίνει συμβατό με την εκκοσμίκευση, τον ουμανισμό, τη δημοκρατία, τη νεωτερικότητα κλπ. Σε κάθε περίπτωση, το γεγονός ότι το Ισλάμ πραγματικά εξελίσσεται ή δεν εξελίσσεται προς αυτή την κατεύθυνση εξαρτάται από μια ιστορική ενδεχομενικότητα και μια κοινωνική-πολιτισμική δυνατότητα· καθώς αυτά συναρτώνται με το τι κάνουν πραγματικά οι μουσουλμάνοι ως φορείς των ιστορικών αντιθέσεων.

Xέρι – Χέρι…

Πάρα πολλές φορές στη διάρκεια της ταινίας κάποιος θα αρπάξει τον Σαούλ από τον γιακά και θα τον σπρώξει προς την μία ή την άλλη κατεύθυνση. Κάτι αντίστοιχο συμβαίνει και με τον θεατή: είναι σαν οσκηνοθέτης Λάζλο Νέμες να πιάνει από την πρώτη στιγμή κι εμάς από τον γιακά, να μας τσουβαλιάζει μαζί με το υπόλοιπο πλήθος στα εφιαλτικού ρεαλισμού αλλά και τόσο άρτια οργανωμένα μονόπλανά του, να χάνουμε κι εμείς εντελώς τον προσανατολισμό μας, να πηγαίνουμε κι εμείς δίπλα σε μελλοθάνατους κρατούμενους και εργάτες κρατούμενους μια εδώ και μια εκεί, ακολουθώντας τον ήρωα του έργου στην απέλπιδα προσπάθειά του να πιαστεί από ένα κλαράκι νοήματος, σε έναν τόπο – μη τόπο, σε έναν τόπο που άνθρωποι εξολοθρεύουν μαζικά, συστηματικά και συστηματοποιημένα άλλους ανθρώπους, έχοντας πειστεί ότι δεν είναι άνθρωποι. Η κάμερα του Νέμες δεν τολμά να δείξει ουρανό, δεν υπάρχει ουρανός πάνω από το Άουσβιτς (παρά μόνο αν είναι να πνιγείς), δεν υπάρχει ορίζοντας, δεν υπάρχει βλέμμα που να μπορεί να κοιτάξει προς τα πάνω, δεν υπάρχει ψηλά, δεν υπάρχει βλέμμα που να μπορεί να κοιτάξει πέρα, υπάρχει μόνο ένα ασταμάτητο πήγαινε – έλα, η δουλειά που πρέπει να βγει, η ολοένα και μεγαλύτερη ανάγκη αποτελεσματικότητας και παραγωγικότητας, η όσο το δυνατόν πιο γρήγορη και ήσυχη και τακτοποιημένη και αναίμακτη εξολόθρευση εκατομμυρίων ανθρώπων,

«Μνημονιόμετρο»…

Ένα πρακτικό τεστ για να μετρήσεις τις επιπτώσεις των Μνημονίων στη ψυχοσωματική σου υγεία

Το 1967 οι ψυχίατροι Thomas Holmes και Richard Rahe, ανέπτυξαν την Κλίμακα Βαθμολογίας Κοινωνικής Αναπροσαρμογής ( Social Readjustment Rating Scale – SRRS) , μελετώντας τα ιατρικά αρχεία πάνω από 5.000 ασθενών, σε μια προσπάθεια να ελέγξουν αν και κατά πόσο διάφορα στρεσογόνα γεγονότα, μπορούσαν να προκαλέσουν σοβαρές ασθένειες, όπως η παθολογική κατάθλιψη ή οι καρδιακές προσβολές κ.τ.λ.

του Αντώνη Ανδρουλιδάκη

---

Η έρευνα τους απέδειξε, ότι υπάρχει ισχυρή θετική συσχέτιση μεταξύ των αγχογόνων γεγονότων της ζωής και της ασθένειας των συμμετεχόντων στην έρευνα. Τα αποτελέσματα δημοσιεύτηκαν με τον τίτλο SRSS και έγιναν ευρύτερα γνωστά ως η Κλίμακα του Άγχους των Holmes και Rahe, ενώ αρκετές μεταγενέστερες έρευνες επιβεβαίωσαν, αυτό που μάλλον όλοι πλέον θεωρούμε προφανές, τη συσχέτιση, δηλαδή, μεταξύ άγχους και ασθένειας.

Ο Ντοστογιέβσκη, ο ηλίθιος και η κοινωνική συμπεριφορά…

Γράφει ο Θανάσης Μπαντές

___________________________________________

Ο πρίγκιπας Μίσκιν, ως κεντρικός χαρακτήρας του Ντοστογιέβσκη στο έργο «Ο Ηλίθιος», στέκεται επάξια στο ύψος του ρόλου απ’ την αρχή· είναι εντελώς ηλίθιος. Εξάλλου, το επιβεβαιώνει και το ιατρικό του ιστορικό. Επιληπτικός, άρτι αφιχθείς από κλινική της Ελβετίας, όπου νοσηλευότανε χάρη στην ευσπλαχνία ενός καθηγητή, με παραληρηματική συμπεριφορά, κενά μνήμης, παροδική αδυναμία ορισμού της πραγματικότητας, πλήρη σύγχυση. Ο ίδιος ο Μίσκιν τα παραδέχεται όλα, χωρίς την ελάχιστη πρόθεση να κρύψει το παραμικρό: «… ο πρίγκιπας δήλωσε ανάμεσα στ’ άλλα πως παρ’ όλο που τα θυμάται όλα, λίγα πράγματα όμως θα μπορούσε να εξηγήσει κατά τρόπο ικανοποιητικό γιατί σε πολλές περιπτώσεις πολλά του διέφευγαν. Οι συχνές κρίσεις της αρρώστιας του τον κατάντησαν ολότελα σχεδόν ηλίθιο (ο πρίγκιπας έτσι ακριβώς το είπε: ηλίθιο)». (σελ. 45).

Ο Ντοστογιέβσκη

____________________________________________

Ο προστάτης του πρίγκιπα, ο Παυλίστσεφ «συναντήθηκε κάποτε στο Βερολίνο με τον καθηγητή Σνάιντερ, έναν Ελβετό που ασχολείται μ’ αυτές ακριβώς τις αρρώστιες, έχει ένα ίδρυμα στην Ελβετία στο καντόνι Βαλέ και θεραπεύει με δική του μέθοδο – με ψυχρά ντους και γυμναστική, θεραπεύει τόσο την ηλιθιότητα όσο και την τρέλα και ταυτόχρονα διδάσκει τους ασθενείς του και φροντίζει γενικά για την πνευματική τους ανάπτυξη…». (σελ. 45). Ο πρίγκιπας, είναι απολύτως σαφής όταν αναφέρεται στον εαυτό του: «… νομίζω πως δεν έχω ούτε ένα ταλέντο ούτε ιδιαίτερες ικανότητες, απεναντίας μάλιστα, γιατί εγώ είμαι ένας άρρωστος άνθρωπος και δε σπούδασα κανονικά». (σελ. 45). Κι αν τίθεται θέμα για την οικονομική του κατάσταση: «Προς το παρόν δεν έχω καμιά περιουσία και καμιά ασχολία, προς το παρόν, κι όμως θα ‘πρεπε. Όσο για χρήματα, είχα ξένα: μου ‘δωσε ο Σνάιντερ, ο καθηγητής μου που με κουράριζε και με σπούδασε στην Ελβετία, μου ‘δωσε για το ταξίδι και μου ‘δωσε τόσα που να μου φτάσουν ίσα – ίσα, έτσι που τώρα λόγου χάρη μου ‘χουν μείνει μερικά καπίκια όλα – όλα». (σελ. 44).