Τα Ιουλιανά σημείο καμπής στην ιστορία

του Αλέκου Αναγνωστάκη

Τα Ιουλιανά του 1965 είναι κλειδί για τη γνώση και ερμηνεία της ελληνικής μετεμφυλιακής πολιτικής ιστορίας και όχι απλά ένα μικρό επεισόδιό της, καθώς πυροδότησαν και επηρέασαν τις πολιτικές τάσεις και εξελίξεις τόσο άμεσα όσο και μακροπρόθεσμα.

Είναι η μεγαλύτερη κοινωνική έκρηξη της ελληνικής κοινωνίας, πριν την επιβολή της χούντας και μετά τη διπλή επανάσταση του ΕΑΜ και του Δημοκρατικού Στρατού το 42-49. Είναι το σημείο κορύφωσης των ανερχόμενων κοινωνικών αγώνων που βγήκαν ξανά στο προσκήνιο από την αυγή της δεκαετίας του ‘60, μετά την ήττα και οργανωμένη οπισθοχώρηση του αντάρτικου και την αναμενόμενη προσωρινή οπισθοχώρηση του εργατικού κινήματος. Είναι, θα ‘λεγε κανείς, το χρωστούμενο αυτής της ηττημένης διπλής εργατολαϊκής επανάστασης και των αντιθέσεων που συσσωρεύτηκαν εν τω μεταξύ και οξύνθηκαν στον ελληνικό χώρο, αλλά και μια υπόσχεση για τα μελλούμενα.

Μέσα σε λίγες ημέρες μετασχηματίστηκαν συνειδήσεις εργατών, αγροτών, νεολαίας που έπαιρναν την σκυτάλη για τις επερχόμενες αναμετρήσεις στα πεδία των κοινωνικών αγώνων και της θεωρίας. Αποτέλεσαν το βασικότερο σημείο πάνω στο οποίο κρίθηκαν τότε οι πολιτικές όλων των πολιτικών δυνάμεων, τόσο της Αριστεράς όσο και των πόλων εξουσίας. Συνέβαλαν καταλυτικά στην πολιτική και ιδεολογική χρεοκοπία της μετεμφυλιακής δομής της εξουσίας. Κατέρρευσαν οι πολιτικές της τότε κοινοβουλευτικής Δεξιάς. Χρεοκόπησε η μοναρχία. Αποκαλύφθηκαν τα όρια του Δημοκρατικού Κέντρου.

Τέθηκαν ξανά βαθύτερα «γιατί» και «πως» σε σχέση με την πολιτική του τότε παράνομου ΚΚΕ και της ΕΔΑ.

Το σύνολο των πολιτικών ή ιστορικο-επιστημονικών αστικών δυνάμεων, όταν δεν προκρίνει την αποσιώπηση, περιορίζει τα Ιουλιανά στην επιφάνεια, στις λίγο – πολύ δευτερεύουσες, προσωπικές αντιθέσεις Παλατιού – Γ. Παπανδρέου, στην «αποστασία – προδοσία» του Μητσοτάκη, στην «προβοκάτσια».

Στα Ιουλιανά, το στοιχείο της ορμητικής και άμεσης δράσης των λαϊκών μαζών που ανατρέπει τα πολιτικά δεδομένα είναι παρόν. Και μάλιστα ενώ στην περίπτωση του Πολυτεχνείου το «πεζοδρόμιο», δηλαδή η εργατική και νεολαιίστικη έκρηξη, συντελείται σε συνθήκες δικτατορίας, στην περίπτωση των Ιουλιανών εμφανίζεται σε συνθήκες αστικού κοινοβουλευτισμού έστω περιοριζόμενου. Η διαφορά αυτή είναι σημαντική και εξηγεί, ως ένα βαθμό και τη στάση του αστικού κόσμου απέναντι στα γεγονότα.

Είναι το ευρώ κοινό νόμισμα;

Του ΜΩΥΣΗ ΛΙΤΣΗ*

  Το ερώτημα μοιάζει ρητορικό αφού με το ίδιο ευρώ μπορείς να πληρώσεις για προϊόντα και υπηρεσίες, στην Αθήνα, το Βερολίνο ή τη Μαδρίτη χωρίς συναλλαγματικό κόστος, αν και οι προμήθειες των τραπεζών-τουλάχιστον στην Ελλάδα-παρέμειναν αλμυρές όχι μόνο για να μεταφέρεις ευρώ σε κάποια από τα κράτη μέλη της ευρωζώνης αλλά ακόμη και από τράπεζα σε τράπεζα και ας απέχει μόλις μερικά τετράγωνα…

Πόσο κοινό είναι άλλωστε ένα νόμισμα το οποίο χρησιμοποιείται ως απειλή, επειδή ένας λαός ψήφισε «λάθος» στις εκλογές ή το δημοψήφισμα, στο οποίο οι ίδιοι οι εταίροι έθεσαν το δίλημμα « ή ψηφίζετε ΝΑΙ ή Grexit»;

Αλλά αφού έτσι κι αλλιώς το Grexit έχει μπει για τα καλά στη ζωή μας, ας δούμε κάποιους από τους μύθους που περιβάλλαν τη δημιουργία του ευρώ και την ένταξη της χώρας μας σε αυτό. Παραμονές της εισόδου της χώρας μας στο ευρώ, ένα από τα κυριότερα επιχειρήματα για τα οφέλη που θα έφερνε η νέα εποχή, ήταν η…μείωση του δημόσιου χρέους. Ή σωστότερα το κόστος  εξυπηρέτησης του δημόσιου χρέους, του εξωτερικού δημόσιου χρέους, το οποίο μέχρι τότε ήταν κυρίως σε δολάρια και άλλα ξένα νομίσματα και επηρεαζόταν άμεσα από τις συνεχείς υποτιμήσεις της δραχμής. Χρειαζόντουσαν δηλαδή όλο και περισσότερες δραχμές για να αγοραστούν τα δολάρια για την εξυπηρέτηση του εξωτερικού χρέους και με δεδομένη τη συνεχή διολίσθηση του εθνικού νομίσματος, η επιβάρυνση γινόταν όλο και μεγαλύτερη.   Αφού το χρέος θα γινόταν πλέον σε ευρώ, το οποίο μετατρέπονταν αυτόματα σε εθνικό μας  νόμισμα, περιοριζόταν, έλεγαν, το βάρος εξυπηρέτησης του χρέους, το οποίο θα ήταν κυρίως σε ευρώ: σε ένα σταθερό νόμισμα με το οποίο κλείδωνε πλέον η ισοτιμία της δραχμής, η οποία άφηνε πίσω χρόνια αστάθειας και υποτιμήσεων…

 Υπερχρέωση σε ευρώ…

Σε όλα υπάρχουν όρια…

του Λευτέρη Βασιλόπουλου

---

Σε όλα υπάρχουν όρια. Ακόμα και σε μεγέθη απλησίαστα από το μυαλό ενός μόνο ανθρώπου, όπως μία ολόκληρη κοινωνία. Ακόμα και εκεί που δεν μπορείς καν να χωρέσεις στον νου σου την πληθώρα και την πολυπλοκότητα των άλλων που βρίσκονται δίπλα σου, ενάντιά σου, ακριβώς μπροστά σου.

Μία κοινωνία δοκιμάζεται στις στιγμές κρίσης της. Το τι κάνει όταν την απειλεί κάποιος εχθρός ή πως απαντά σε μια πρόκληση που της παρουσιάζεται. Ή, ακόμα, πως αποφασίζει να διαμορφώσει το ίδιο της το παρόν και μέλλον.

Έτσι, λοιπόν, σε κάθε καινούρια πυρκαγιά του κατακαλόκαιρου, βλέπω τα όρια αυτής της κοινωνίας, της νέο-ελληνικής, και καταλήγω, από έναν λυγμό εμπνεόμενος, ότι δεν υπάρχει καμία ελπίδα για αυτήν, ούτε για εμένα.

Μπορεί να ψάχνω διάφορα πολιτικά γεγονότα να με ξεσηκώσουν, να νιώσω κι εγώ κάπως συμμέτοχος στην πορεία που ακολουθούμε, ωστόσο κάποια τέτοια οριακά σκηνικά με αφήνουν χωρίς καμία προοπτική.

Σε ποιο κοινό μέλλον να πιστέψω όταν πάμε και βγάζουμε μόνοι μας τον πνεύμονά μας; Αυτό σημαίνει ότι δεν αγαπάμε την ίδια μας την ζωή. Αν κάποιος μου πει ότι δεν το έκανε αυτός, πως άλλοι είναι οι εμπρηστές, οι οικοπεδοφάγοι, οι πράκτορες, θα του απαντήσω «κι εσύ που ήσουν»;

Τι θα συνέβαινε, λες, αν σε κάθε πυρκαγιά ανέβαινε η πλειοψηφία των κατοίκων του λεκανοπεδίου πάνω στα βουνά να βοηθήσει στην κατάσβεση; Δεν θέλει πολύ, μια χούφτα χώμα να έπαιρνε κανείς και να την έριχνε προς την φωτιά, για πόσο θα έκαιγε ακόμα;

Αλλά, εκεί κρύβεται η όλη επιθυμία μας. Στην φωτιά που καίει ακόμα. Που θέλει να τα καταπιεί όλα. Όλα. Κι ας γίνουνε πουτάνα όλα.

Μόνο να περάσει η βραδιά κι αμάν αμάν να τραγουδάμε. Την ίδια στιγμή που όλα καίγονται γύρω μας έχουμε βρει αυτήν την μοναδική αντιμετώπιση των «γεγονότων»: να προσποιούμαστε ότι δεν συμβαίνουν, απορροφημένοι από την δική μας μαλακία.

Γιατί όλοι έχασαν την ουσία…(Η Μέρκελ και η μικρή Παλαιστίνια πρόσφυγας)…

Της * Susan Abulhawa  (μετάφραση, επιμέλεια : Σύλβια)

---

Την Τρίτη 14 Ιουλίου, η Γερμανίδα Καγκελάριος Άνγκελα Μέρκελ εμφανίστηκε σε μια τηλεοπτική εκπομπή, που ονομάζεται «Good Life in Germany» στην οποία μίλησε σε ντόπιους έφηβους. Ανάμεσα στο κοινό ήταν η 13 ετών Reem,  μία  παλαιστίνια πρόσφυγας που έφυγε απο το στρατόπεδο προσφύγων όπου βρισκόταν στο Λίβανο, πριν από τέσσερα χρόνια.

Mε μια ασταθή φωνή και σε άπταιστα Γερμανικά, η νεαρή Reem είπε, «έχω στόχους, όπως όλοι οι άλλοι … Θέλω να πάω στο πανεπιστήμιο».  Αλλά, όπως εξήγησε, αυτή και η οικογένειά της αντιμετωπίζουν το ενδεχόμενο της απέλασης. «Είναι πολύ δυσάρεστο να βλέπω πως οι άλλοι μπορούν να απολαύσουν τη ζωή τους και γω να μην μπορώ», είπε, «Θέλω να σπουδάσω σαν κι αυτούς».

Η καγκελάριος Μέρκελ απάντησε με τον στερεοτυπικό δυτικό φόβο για τους μεταναστές. Της είπε ότι αν η Γερμανία της επιτρέψει να μείνει, θα υπάρξουν χιλιάδες Παλαιστίνιοι πρόσφυγες, στη συνέχεια, χιλιάδες από την «Αφρική» ​​[τη μοναδική αυτή μεγάλη χώρα -sic] που θα κατακλύσουν τη Γερμανία. «Εμείς δεν μπορούμε να το αντιμετωπίσουμε αυτό», είπε. Η νεαρή Reem κατέρρευσε με λυγμούς και το βίντεο με την αλληλεπίδρασή της  με την καγκελάριο Μέρκελ, δημοσιεύτηκε παντού.

Τα πρωτοσέλιδα και οι πολιτικές αναλύσεις σε όλη την Ευρώπη και τις ΗΠΑ αναφέρονταν στην ψυχρή απάντηση της Μέρκελ προς μια γενναία νεαρή κοπέλα, απελπισμένη για εκπαίδευση, για μια σταθερή ζωή, για κάτι άλλο εκτός από τον παρατεταμένο φόβο και την αβεβαιότητα που πλαισιώνει τη ζωή της. Διάβασα τουλάχιστον 15 άρθρα με γνώμες για το θέμα αυτό και τα περισσότερα από αυτά, ενσωμάτωναν  το περιστατικό αυτό στη πολυσυζητημένη «κρίση της μετανάστευσης» σε ολόκληρη τη Δυτική Ευρώπη. Οι αριστεροί αυθεντίες επέκριναν την καγκελάριο ως άκαρδη, επιμένοντας στην ανθρωπιστική ευθύνη της Ευρώπης προς τους κολασμένους της γης. Οι δεξιοί αυθεντίες συμμερίζονταν τα συναισθήματα της Μέρκελ, ότι η Ευρώπη έχει αρκετά για να ανησυχεί
και δεν θα πρέπει να αναμένεται να επωμισθεί τα προβλήματα του κόσμου. Άλλων η προσέγγιση  ήταν απλώς πραγματιστική, επαναλαμβάνοντας τα λόγια της Eva Lohse, πρόεδρου της γερμανικής ένωσης των πόλεων, η οποία προειδοποίησε, «αγγίζουμε τα όρια των δυνατοτήτων μας.»

Όλες αυτές οι αναλύσεις έχασαν το πιο σημαντικό σημείο.

Καμία  από αυτές δεν αναφέρθηκε και δεν άγγιξε καν το γεγονός, ότι η Reem είναι πρόσφυγας, άμεσα και έμμεσα, λόγω των γερμανικων δράσεων και πράξεων. Η Reem, και οι «χιλιάδες επί χιλιάδων Παλαιστινίοι προσφύγες», όπως η Μέρκελ το έθεσε, είναι απάτριδες ακριβώς επειδή η Γερμανία, μαζί με άλλα δυτικά έθνη, συνεχίζουν να στηρίζουν τη Σιωνιστική αποικιοκρατία που απελαύνει, και συνεχίζει να απελαύνει, τους γηγενείς Παλαιστίνιους από την προγονική πατρίδα τους.

To τέλος της Ευρώπης…

ΕΡΓΟ ΤΟΥ JACK TWORKOV

---

του Σεντρίκ Ντυράν

μετάφραση: Γιάννης Χατζηδημητράκης

Όπως λέει η Άντα Κολάου, η νεοεκλεγείσα δήμαρχος της Βαρκελώνης και επικεφαλής ενός συνασπισμού εμπνευσμένου από τα κινήματα των Αγανακτισμένων: «Κανείς δεν θα βγει αμετάβλητος από αυτή την κρίση. Αυτό που μας περιμένει είναι μια νέα φεουδαρχία, με απότομη αύξηση των ανισοτήτων, μια άνευ προηγουμένου συγκέντρωση του πλούτου, νέες μορφές ανασφάλειας για την πλειοψηφία των πολιτών. Ή, μια δημοκρατική επανάσταση, όπου χιλιάδες άνθρωποι δεσμεύονται να αλλάξουν το φινάλε της ταινίας».

Είναι πολύ πιθανό να πλησιάζουμε σε αυτή την ιστορική καμπή. Η σαρωτική νίκη του Όχι στο ελληνικό δημοψήφισμα της 5ης Ιουλίου έδειξε ότι οι λαϊκές τάξεις θέλουν να σταματήσουν δεκαετίες νεοφιλελεύθερης ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης. Η επανάληψη αυτού που ο Αύγουστος Μπλανκί ονόμασε «κεφάλαιο των διαχωρισμών» λαμβάνει χώρα μια εποχή τεκτονικών μετατοπίσεων, τραντάζοντας μια ήπειρο που έχει πέσει σε ένα φαύλο κύκλο μνησικακίας και αγανάκτησης, οι οποίες έχουν να παρατηρηθούν από τα μέσα του περασμένου αιώνα

Από το αδιέξοδο θα βγούμε με την όπισθεν…

της Κρυσταλίας Πατούλη* 

Μέσα σε 6 μόλις χρόνια από τη στιγμή που άρχισε η συναλλαγή με το ευρώ (1η Μαρτίου 2002 δεν καταργήθηκε η δραχμή;) η οικονομία του κράτους βούλιαξε. Τη λύση, δε, βρήκε η ελληνική κυβέρνηση στο ΔΝΤ, ενώ υπήρχαν κι άλλες πιθανές λύσεις, που πρόσφατα ένα μεγάλο κομμάτι του κόσμου άρχισε να σκέφτεται, και σε αυτό πρέπει να πούμε ένα μεγάλο ευχαριστώ στον ΣΥΡΙΖΑ, που με την δικαιολογημένη αποτυχία του να φέρει μία επωφελή και έντιμη συμφωνία, χάσαμε και την τελευταία ελπίδα που μας τύφλωνε να δούμε και κυρίως να χωνέψουμε την πραγματικότητα…

Πριν χρόνια, το 2002 ή το πολύ το 2003, συνάντησα έναν Έλληνα οικονομολόγο από το dream team της Αμερικής που ζούσε πλέον μόνιμα εκεί, αλλά είχε έρθει για λίγο εσπευσμένα στην πατρίδα ως σύμβουλος σε μεγάλες πολυεθνικές εταιρείες.

Πολλά χρόνια μετά θα θυμόμουν και κυρίως θα αντιλαμβανόμουν τι εννοούσε, όταν μου έλεγε:

«Μετά την Ολυμπιάδα η οικονομία της χώρας θα καταρρεύσει, όπως κατέρρευσε το πάτωμα στο γάμο του Ισραήλ (βλ. βίντεο). Η Ελλάδα τέλειωσε! Φύγε από κει αν μπορείς, αλλιώς βγάλε έξω οπωσδήποτε τουλάχιστον τα χρήματά σου και επένδυσε, αν επιμένεις, μόνο σε γη και ακίνητα»

Τον είχα ρωτήσει: «Οι κυβερνήσεις δεν το ξέρουν;». «Και βέβαια το γνωρίζουν» είπε. «Και τι κάνουν γι’ αυτό;» αναρωτήθηκα. «Προσπαθούν να σωθούν και αν μπορούν, επιπλέον, να επωφεληθούν…» απάντησε.

Τότε μου είχε φανεί έως απίθανο αυτό το πολύ υπερβολικό σενάριο να… τελειώσει η Ελλάδα. Μετά από κάποια χρόνια, όμως, 4 μόλις χρόνια μετά την Ολυμπιάδα, θα ανακοίνωνε ο Γιώργος Παπανδρέου την είσοδό μας στο ΔΝΤ.

Ο πολιτισμός χάνεται όταν κοπεί το (δημόσιο) ρεύμα…

Η παράδοση των επιχειρήσεων ηλεκτρικής ενέργειας σε ιδιώτες οδηγεί αναπόδραστα σε τρομακτικές αυξήσεις των τιμολογίων. Σε ορισμένες περιπτώσεις όμως η τιμή της κιλοβατώρας φτάνει να μετριέται σε αίμα.

Στις 19 Ιανουαρίου του 1969 η Τσεχοσλοβακία και ολόκληρο το «Ανατολικό μπλοκ» αποκτά έναν ήρωα. Ο φοιτητής Γιαν Πάλατς περιλούζεται με βενζίνη και βάζει φωτιά στον εαυτό του διαμαρτυρόμενος για την σοβιετική εισβολή και κατοχή της χώρας του. Τουλάχιστον τέσσερις δεκαετίες αργότερα οι βουλγαρικές εφημερίδες θα αρχίσουν να αποκαλούν «Γιαν Πάλατς» τους ανθρώπους που αυτοπυρπολούνται σε διάφορες πόλεις της Βουλγαρίας διαμαρτυρόμενοι για την οικονομική κατάσταση, στην οποία έφερε τη χώρα η πολιτική του ΔΝΤ και της ΕΕ σε συνδυασμό με τη διαφθορά διαδοχικών κυβερνήσεων. Ο πρώτος που θα σηκώσει τον τίτλο του «Βούλγαρου Πάλατς» είναι ο 36χρονος, Πλάμεν Γκοράνοβ, ο οποίος θα λουστεί με βενζίνη στην πόλη Βάρνα, την ημέρα που πραγματοποιείται η μεγαλύτερη διαδήλωση για τις αυξήσεις στα τιμολόγια του ηλεκτρικού ρεύματος.

Δεκάδες χιλιάδες διαδηλωτές είχαν κατευθυνθεί το ίδιο πρωινό στα γραφεία της εταιρείας Energo Pro, η οποία μετά την ιδιωτικοποίηση της παραγωγής και διανομής ενέργειας, επέβαλε εξοντωτικές αυξήσεις στην τιμή της κιλοβατώρας. Στις επόμενες ημέρες των κινητοποιήσεων τα τηλεοπτικά συνεργεία κατέγραφαν μια περίεργη εικόνα: ηλικιωμένοι κυκλοφορούσαν στους δρόμους κρατώντας στο ένα χέρι τη σύνταξή τους, που κυμαίνονταν στα 160 Λέβα (80 ευρώ) και στο άλλο λογαριασμούς  του ηλεκτρικού που ξεπερνούσαν τα 110 λέβα.

Για αρκετούς φιλελεύθερους σχολιαστές, και πολύ περισσότερο για τα μέλη της ελληνικής κυβέρνησης που υποστηρίζουν ότι το ηλεκτρικό ρεύμα δεν είναι κοινωνικό αγαθό, και μόνο η αναφορά σε «Βούλγαρους Γιαν Πάλατς» αποτελεί ιεροσυλία για τις αρχές της ελευθερίας και της δημοκρατίας, που ώθησαν τον φοιτητή από την Τσεχοσλοβακία να δώσει τέλος στη ζωή του. Όσο για τις τηλεοπτικές εικόνες των συνταξιούχων, που συνέκριναν το εισόδημά τους με τα τιμολόγια του ηλεκτρικού, πρόκειται για λαϊκισμό του χειρίστου είδους.