Οι «μάγισσες της νύχτας» που έσπερναν θάνατο στους ναζί

Μαρία Ντόλινα, Υποδιοικητής Αεροπορικού Σμήνους του 125ου συντάγματος, Ηρωίδα της Σοβιετικής Ένωσης (1945). Πηγή: wikipedia.org

Όλγκα Μπελενίτσκαγια, ειδικά για τη RBTH

Οι ναζί της αποκαλούσαν «μάγισσες της νύχτας», οι γάλλοι πιλότοι από το σμήνος, «Νορμανδία-Νεμάν», «δαιμόνισσες της νύχτας», ενώ οι Ρώσοι, απλά τις ονόμαζαν χαϊδευτικά «αδελφούλες». Ηταν ένα σμήνος, αποκλειστικά από ρωσίδες, που έσπερνε τρόμο και θάνατο στους Γερμανούς.

Λίγο καιρό μετά την έναρξη του γερμανο-σοβιετικού πολέμου, στην κυβέρνηση της ΕΣΣΔ έφτασαν πολλές επιστολές γυναικών πιλότων από Αερολέσχες, αεροπορικές Σχολές, την Πολιτική Αεροπορία, κ.ο.κ.. Όλες ζητούσαν επίμονα να τις στείλουν στο μέτωπο προκειμένου να πολεμήσουν ως ίσες με τους άντρες.

Εν τω μεταξύ, η «Ηρωίδα της ΕΣΣΔ», Μαρίνα Ρασκόβα, ξακουστή σε όλη τη χώρα για τη θρυλική απευθείας πτήση από τη Μόσχα στην Άπω Ανατολή με αεροπλάνο ANT-37 «Rodina», έριξε την ιδέα να δημιουργηθεί ένα ειδικό γυναικείο σμήνος. Την άκουσαν, και υποσχέθηκαν να το σκεφτούν, όμως κάτι ανάλογο δεν υπήρχε ως τότε στην παγκόσμια αεροπορία, γι’ αυτό και η ιδέα της Ρασκόβα συνάντησε αρκετούς πολέμιους. Αλλά τα γράμματα, όλο έρχονταν και έρχονταν…

Τελικά, κατάφερε να εξασφαλίσει τη συγκατάθεση του Στάλιν για να συγκροτήσει γυναικείο Αεροπορικό Σμήνος και ήδη το φθινόπωρο του 1941 άρχισε η επιλογή των εθελοντών.

ΥΜΝΟΣ ΣΤΗΝ ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ… o «Johnny Cash» στο «San Quentin» Μια συναυλία στη φυλακή, για τους φυλακισμένους…

Μια συναυλία στη φυλακή, για τους φυλακισμένους

Ήταν 24 Φεβρουαρίου του 1969, όταν ο Johnny Cash, ο “man in black” που μετά ορκίστηκε να φοράει πάντα μαύρα ως πένθος για την κατάντια του ανθρώπου και του κόσμου, ο σημαντικότερος βάρδος της γενιάς του στην αμερικανική μουσική, κατάφερε να κάνει κάτι που δεν είχε ξαναγίνει ποτέ πριν. Να δώσει μια συναυλία στη φυλακή, για τους φυλακισμένους. H κίνηση αυτή ήταν πολύ συμβολική, αλλά σχεδόν κανείς από τους παραγωγούς ή τους ιθύνοντες δεν μπορούσε να το διακρίνει αυτό, οι εποχές ήταν πολύ διαφορετικές τότε, όλοι το θεώρησαν άκρως παράξενο και απαράδεκτο, αλλά ο Johnny επέμενε ώσπου το κατάφερε.

Μία από τις πιο κακόφημες φυλακές των Η.Π.Α. τότε ήταν το San Quentin State Prison, κι εκεί ήταν που θα γινόταν η –θρυλική πλέον– αυτή συναυλία, όπου θα γινόταν και live ηχογράφηση για να βγει δίσκος (Live at San Quentin), αλλά και θα κινηματογραφούταν.

Το υπερόπλο της Ελλάδας…

Λέγεται συχνά ότι ελάχιστοι γνωρίζουν καλύτερα τις γεωστρατηγικές εξελίξεις στις χώρες της βαλκανικής όσο οι Αμερικανοί διπλωμάτες. Όταν λοιπόν ο πρώην πρέσβης στην Αθήνα, Ντάνιελ Σπέκχαρντ, αποφάσισε πριν από μερικές ημέρες να ανοίξει τα χαρτιά του σε μια εφ’ όλης της ύλης συνέντευξη στην πολιτική επιθεώρηση Harvard Political Review (HPR), όλοι περίμεναν μια αποκαλυπτική ανάλυση για τις ισορροπίες με την Τουρκία, τις νέες σχέσεις με τη Μόσχα ή ακόμη και με το Ισραήλ. Ο Σπέκχαρντ όμως προτίμησε να εστιάσει τα σχόλιά του στο Ευρώ και το περιβόητο πλέον ενδεχόμενο ενός Grexit. «Μου προκαλεί εκνευρισμό και αγωνία το γεγονός ότι μέχρι πολύ πρόσφατα η Ευρώπη δε έδινε σημασία στα γεωστρατηγικά ζητήματα που διακυβεύοται από μια ενδεχόμενη έξοδο της Ελλάδας από την ευρωζώνη» δήλωσε ο πρώην εκπρόσωπος της αμερικανικής διπλωματίας στην Ελλάδα. Ο ίδιος έσπευσε να ξεκαθαρίσει ότι λέγοντας «Ευρώπη» εννοούσε τη Γερμανία της Μέρκελ: «Πρόσφατες δηλώσεις από το Βερολίνο αποδεικνύουν ότι ακόμη δεν κατανοούν πλήρως και δεν δίνουν την αρμόζουσα σημασία στις επιπτώσεις που θα υπάρξουν σε επίπεδο γεωστρατηγικών εξελίξεων». Για να μην υπάρξουν παρερμηνείες σε τι ακριβώς αναφερόταν ο πρώην πρέσβης, το HPR έσπευσε να διευκρινίσει ότι σε περίπτωση εξόδου από το ευρώ η Ελλάδα θα στραφεί αναγκαστικά και προς τη Ρωσία και τότε η Αθήνα μπορεί να μετατραπεί σε σημαντικό βαθμό ρυθμιστής της ενεργειακής αυτονομίας ολόκληρης της Ευρώπης. Το άρθρο έδινε ιδιαίτερη βαρύτητα στις επαφές του Έλληνα υπουργού Παραγωγικής Ανασυγκρότησης, Περιβάλλοντος και Ενέργειας, Παναγιώτη Λαφαζάνη με την ρωσική Gazprom και το ενδεχόμενο να μετατραπεί η Ελλάδα σε ενεργειακό κόμβο για το πέρασμα της ρωσικής ενέργειας προς την Ευρώπη.

”Οι Γυναίκες” του Παπαδιαμάντη…

Είναι αδιαμφισβήτητο ότι στο επίκεντρο της παπαδιαμαντικής δημιουργίας εξέχουσα σημασία καταλαμβάνουν οι γυναίκες, οι Ρωμιές, κατά το Ζήσιμο Λορεντζάτο, οι οποίες έχουν κατακτήσει το δικό τους κοινωνικό ρόλο και θέση στη κοινωνία που ζουν, δημιουργώντας έτσι έναν κατάλογο με μορφές και χαρακτήρες, αρκετά διαχρονικό και συνυφασμένο με τούς σημερινούς τύπους γυναικών. Πώς άραγε θα ήταν η πνευματική του δημιουργία χωρίς την παρουσία αυτών των ηρωίδων; Ποια ήταν η σχέση του μαζί τους;

Γράφει ο Κώστας Βάρναλης στο «Αισθητικά, κριτικά, σολωμικά»:

«Όταν τις νύχτες του χειμώνα στην τρώγλη του και τα πρωινά του καλοκαιριού κάτου από τα πεύκα της Δεξαμενής έδενε τα χέρια του απάνου στην κοιλιά του κ’ έγερνε ….το κεφάλι του στον αριστερό του τον ώμο ο “κοσμοκαλόγερος” Παπαδιαμάντης κι αναπολούσε τα περασμένα της “αμαρτωλής” ζωής του, τι μεγάλες τύψεις και τι πόθοι εξιλασμού ταράζανε τον εσωτερικό του κόσμο!

Και ποια ήταν τα “κρίματά του”! Κάποια Παρασκευή θα έφαγε ψάρι (“επτωμοφάγησεν”, όπως θα έλεγε ο ίδιος), κάποιο πρωί του Αυγούστου θα μπήκε μ’ άλλα παιδιά σε ξένο αμπέλι κι έκλεψε σταφύλια, ή όταν ήταν δεκαοχτώ χρονών, ο οφθαλμός του εσκανδαλίσθη κ’ η καρδιά του φτεροκόπησε βλέποντας άξαφνα τη γειτονοπούλα μ’ ανασκουμπωμένα μανίκια και γυμνό λαιμό να κάνει μπουγάδα στην αυλή».

Καρίλ Φερέ… (Ένας πραγματικά διεθνιστής, κοσμογυρισμένος συγγραφέας)…

Συνέντευξη: Αντώνης Ν. Φράγκος

__________________________

Ιδιαίτερα ευχάριστη ήταν η συζήτησή μας στο αίθριο των εκδόσεων Άγρα με τον ταξιδευτή Καρίλ Φερέ, έναν εργάτη, κυριολεκτικά, του λόγου, καθώς ο τρόπος δουλειάς στα μεγάλα του μυθιστορήματα απαιτεί πολύμηνη έρευνα σε διάφορες χώρες, βίωση του χώρου που περιγράφει και συγχρωτισμό με τους ντόπιους, από όπου αντλεί τους χαρακτήρες του. Γεννημένος το 1967, με βασικές μόνο σπουδές αλλά κοσμογυρισμένος ήδη από τα είκοσί του και βραβευμένος πολλάκις για τα έργα του, ο Φερέ εκφράζεται λιτά στη συζήτησή μας, με έντονες κινήσεις, ενώ δεν παύει να χαμογελά συνεχώς και να αστειεύεται.  Ένας αντιστάρ λογοτέχνης, απλός, ο φίλος της διπλανής πόρτας. Επηρεασμένος  στην έκφρασή του από το πανκ ροκ -ήρωές του οι Clash- ακολουθεί  στα κείμενά του δομές κοινωνικού νουάρ -ξέρετε, κάποιοι φόνοι ως αρχή της ίντριγκας και μάλιστα, με εξαιρετικώς λεπτομερειακές περιγραφές άγριων σκοτωμών- αλλά σύντομα μας απογειώνει σε απίθανες περιπέτειες, όπου ο Γκράχαμ Γκριν συναντά τον Ρόμπερτ Λούϊς Στίβενσον! Στα γραπτά του εμφανής η μεροληψία του για τους φτωχούς αυτού του κόσμου, για τις γυναίκες και για την απόλαυση και την ομορφιά της ζωής. Αφορμή για να γνωρίσουμε εμείς τη γραφή του υπήρξε το μυθιστόρημά  «Μαπούτσε»  για τα εγκλήματα της χούντας στην Αργεντινή. Τώρα, κυκλοφόρησε το μικρό «Οι Νύχτες του Σαν Φρανσίσκο», ενώ πολύ σύντομα αναμένεται με ενδιαφέρον ένα άλλο βιβλίο ποταμός, το  «Χάκα», μια σύγχρονη τραγωδία για την πολεμική κουλτούρα των Μαορί της Νέας Ζηλανδίας. Τώρα, δουλεύει ένα έργο για την Χιλή και συγγράφει το σενάριο στην ταινία Μαπούτσε. Γράφει επίσης, έργα για παιδιά, για μουσικούς, για το θέατρο και το ραδιόφωνο.

(φωτογραφίες: Jenny Air)

[Μια ματιά στον κόσμο] Κάτω τα χέρια από τους κουβανούς γιατρούς…

του Δημήτρη Γκιβίση

Με μεγάλη επιτυχία έγινε την Τρίτη σε πολλές πόλεις της Βραζιλίας η κινητοποίηση για την στήριξη του προγράμματος «Mais Medicos», που οργανώθηκε αυθόρμητα από «τα κάτω» και χωρίς καμία στήριξη κάποιου επίσημου φορέα. Το «Mais Medicos ξεκίνησε τον Ιούλιο του 2013 από την κυβέρνηση της Ντίλμα Ρούσεφ, που μετά από συμφωνία που έκανε με την Κούβα και την Παναμερικανική Οργάνωση Υγείας, προσπαθεί να αντιμετωπίσει το πρόβλημα έλλειψης γιατρών σε πολλές περιοχές της χώρας, με την εισαγωγή γιατρών από άλλες χώρες. Στο πρόγραμμα έχουν ενταχθεί 18.247 γιατροί, εκ των οποίων οι περίπου 14.000 είναι κουβανοί, και φέτος θα εξυπηρετήσει σχεδόν 63 εκατομμύρια ανθρώπους σε περισσότερους από 4.000 δήμους. Να σημειωθεί, ότι η Κούβα έχει 6,9 γιατρούς ανά χίλιους κατοίκους, που είναι ένας από τους καλύτερους δείκτες στον κόσμο, ενώ το αντίστοιχο ποσοστό της Βραζιλίας είναι μόλις 2.

Λίγες σκέψεις για τις Βρετανικές εκλογές * …

Michail Theodosiadis

Με τη συντριπτική ήττα των Εργατικών και την απόλυτη επικράτηση (με αυτοδυναμία) της σκληρής Βρετανικής δεξιάς τουΣυντηρητικού Κόμματος, καθώς και τον καταποντισμό των κεντροδεξιών Φιλελεύθερων Δημοκρατών (απώλεια 49 εδρών),κλείνει ο κύκλος των Βρετανικών εκλογών. Μια από τις μεγαλύτερες εκπλήξεις ήταν η άνοδος του Σκωτσέζικου αποσχιστικού Scottish National Party, που κατέστη απόλυτος νικητής σε ολόκληρη τη Σκωτία, κερδίζοντας 56 από τις 59 τοπικές έδρες συνολικά, καθώς και ο τριπλασιασμός των εκλογικών ποσοστών του λαϊκιστικού δεξιού United Kingdom Independence, το οποίο, βέβαια, λόγο της ιδιαιτερότητας του Βρετανικού εκλογικού συστήματος κατάφερε να κερδίσει μόνο μία έδρα (από τις 650) στο κοινοβούλιο του Westminster.