Α Θ Α Ν Α Τ Ο Σ
της Αναστασίας Σταυροπούλου, μέλους της Πολιτικής Γραμματείας της ΑΡ.Α.Σ.
63 ΧΡΟΝΙΑ ΑΠΟ ΤΗΝ ΕΚΤΕΛΕΣΗ ΤΟΥ ΝΙΚΟΥ ΜΠΕΛΟΓΙΑΝΝΗ
“Ο Μπελογιάννης γι’ άλλη μια φορά μας έμαθε
πως να ζούμε και πως να πεθαίνουμε.
Μ’ ένα γαρύφαλλο ξεκλείδωσε όλη την αθανασία…”
Γ. Ρίτσος, 1952
Το ξημέρωμα της 30ης Μαρτίου 1952, ημέρα Κυριακή, εκτελείται στο Γουδί ο Νίκος Μπελογιάννης και οι Νίκος Καλούμενος, Ηλίας Αργυριάδης και Δημήτρης Μπάτσης. Οι δίκες και η εκτέλεση του Νίκου Μπελογιάννη και των συντρόφων του αποκαλύπτουν τις πολιτικές και ιδεολογικές διεργασίες της μετεμφυλιακής περιόδου και σηματοδοτούν τη συγκρότηση του μετεμφυλιακού κράτους, μιας ρευστής και αντιφατικής κρατικής δομής, εντός της οποίας η αντιπαλότητα των κέντρων εξουσίας πλαισιώνεται από ένα σταθερό πολιτικό προσανατολισμό: τον αντικομμουνισμό και την αυταρχική θωράκιση.
Ο Νίκος Μπελογιάννης εντάχθηκε στους κοινωνικούς αγώνες ήδη από μαθητής ενώ για την αγωνιστική του δράση αποβλήθηκε από τη Νομική Αθηνών με απόφαση της Συγκλήτου. Έγινε μέλος του ΚΚΕ το 1934 και επί δικτατορίας Μεταξά συνελήφθη και φυλακίστηκε στην Ακροναυπλιά. Με την έναρξη της κατοχής, ο Μπελογιάννης και το σύνολο των πολιτικών κρατουμένων παραδίδονται από τη δικτατορική κυβέρνηση στις γερμανικές αρχές κατοχής. Το 1943 αποδρά και εντάσσεται στην εθνική αντίσταση ως καπετάνιος της 3ης μεραρχίας του ΕΛΑΣ Πελοποννήσου. Διακρίθηκε για την μαχητική του δράση αλλά και ως διανοούμενος της αριστεράς. Ο Μπελογιάννης, πολιτικός επίτροπος της 10ης Μεραρχίας (Καστοριάς) του Δημοκρατικού Στρατού Ελλάδας, μετά την ήττα του ΔΣΕ στον εμφύλιο, βρέθηκε με άλλους μαχητές πολιτικούς πρόσφυγες στο Μπουλκές.
Ο Ηλίας Αργυριάδης, διακρίθηκε ως στέλεχος του ΚΚΕ για τη συνδικαλιστική του δράση στους αγώνες για το 8ωρο και τα ασφαλιστικά δικαιώματα των εργαζομένων ως ηλεκτρολόγος μηχανικός. Για τους αγώνες του αυτούς συλλαμβάνεται από τη μεταξική δικτατορία το 1937 κι εξορίζεται στη Φολέγανδρο. Αρνούμενος να κάνει δήλωση, φυλακίζεται στην Ακροναυπλιά και παραδίδεται στις γερμανικές αρχές κατοχής, κρατούμενος πλέον στο στρατόπεδο της Λάρισας. Δραπετεύει και εντάσσεται στον ΕΛΑΣ, προσφέροντας πολύτιμες υπηρεσίες στο Γενικό Στρατηγείο. Μετά τη συμφωνία της Βάρκιζας κρατείται από του Άγγλους στο Χασάνι από όπου και δραπετεύει. Ήδη από το 1946 προετοιμάζει κι οργανώνει το μηχανισμό των ασυρμάτων στη βίλα Αύρα Γλυφάδας, όπου και συλλαμβάνεται. Με εντολή του ΚΚΕ υπογράφει δήλωση και επιστρέφει στην παράνομη δράση.