Του Κωνσταντίνου Τσουκαλά
Ξεχάστηκε η Ρωσική Επανάσταση; Οχι βέβαια! Ομως, ακόμη και στην ίδια την πατρίδα της, οι μνήμες της αμαυρώνονται και τα συμβολικά της ίχνη γκρεμίζονται. Από την άποψη αυτή, η αντιδιαστολή με τη Γαλλική Επανάσταση είναι θεαματική. Το τρίπτυχο Ελευθερία-Ισότητα-Αδελφότητα δεν κοσμεί μόνο το γαλλικό εθνόσημο. Εμφανίζεται επί πλέον σαν απαράγραπτο θεμέλιο ολόκληρου του ευρωπαϊκού πολιτισμού.
Ως αιώνιο σύμβολο κατάλυσης της τυραννίας, η σημασία της πτώσης της Βαστίλης το 1789 δεν «μολύνθηκε» ούτε από την επιγενόμενη «τρομοκρατία» του Ροβεσπιέρου ούτε από τον αυταρχισμό του Βοναπάρτη. Αντίθετα, η πτώση των χειμερινών ανακτόρων το 1917 τείνει πλέον να νοείται ως απλό πρόδρομο σύνδρομο του θεοκατάρατου σταλινισμού. Αν ο φιλελεύθερος αποκεφαλισμός της Μαρίας Αντουανέτας μπορεί να ερμηνεύεται ως ιστορική αναγκαιότητα, η μαρξιστική εκτέλεση της τσαρίνας θεωρείται απλό προείκασμα της απάνθρωπης βαρβαρότητας.
Οι ιστορικές διαδικασίες που οδήγησαν στα καθεστώτα του «υπαρκτού σοσιαλισμού» πρέπει, φαίνεται, να απαξιωθούν στο σύνολό τους. Η ιστορία γράφεται, ξαναγράφεται και αποτιμάται ανάλογα με τα κυμαινόμενα συμφέροντα των κυρίαρχων. Με αυτήν την έννοια, ο ψυχρός πόλεμος ούτε έληξε ούτε ήταν δυνατόν να λήξει. Η πτώση του Τείχους επισφράγισε απλώς την ιδεολογική παντοδυναμία των νικητών.