ΓΙΑ ΤΟΝ ΦΟΪΕΡΜΠΑΧ ΑΠΟ ΤΟ 1845
ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ:
Το έργο του Φρίντριχ Έγκελς Λουδοβίκος Φόιερμπαχ και το Τέλος της Κλασικής Γερμανικής Φιλοσοφίας πρωτοδημοσιεύτηκε στο περιοδικό «Neue Ζeit», τέταρτος χρόνος, αρ. 4 και 5 και κυκλοφόρησε σε πρώτη έκδοση σε βιβλίο το 1888 από τον οίκο I.Η.W. Dietz, Stuttgart. Η ελληνική μετάφραση έγινε σύμφωνα με τη θεωρημένη γερμανική έκδοση και σε αντιπαραβολή με τη γαλλική και την αγγλική μετάφραση. Οι Θέσεις του Καρλ Μαρξ για τον Φόιερμπαχ μεταφράστηκαν από τον 3 τόμο της γερμανικής έκδοσης των «Απάντων» του Κ. Μαρξ, σελ. 5-7 και 533-535.
H Μετάφραση και οι Σημειώσεις είναι του Φ. Φωτίου, από την έκδοση του 1967 του «Θεμέλιου». (Για διευκόλυνση των αναγνωστών τις Σημειώσεις που είταν συγκεντρωμένες στο τέλος του βιβλίου τις κατανέμουμε στα αντίστοιχα κεφάλαια.
ΕΙΣΑΓΩΓΙΚΟ ΣΗΜΕΙΩΜΑ
Στον πρόλογο της Κριτικής της Πολιτικής Oικονομίας, (Βερολίνο 1859), ο Καρλ Μαρξ αφηγείται με τι τρόπο, το 1845 στις Βρυξέλλες, καταπιαστήκαμε και οι δυο μαζί να ξεκαθαρίσουμε «την αντίθεση ανάμεσα στην άποψη μας -την υλιστική αντίληψη της ιστορίας, που την επεξεργάστηκε ειδικά ο Μαρξ- και την ιδεαλιστική άποψη της γερμανικής φιλοσοφίας, ουσιαστικά, να ξεκαθαρίσουμε τους λογαριασμούς μας με την προηγούμενη φιλοσοφική μας συνείδηση. Η πρόθεση πραγματοποιήθηκε με τη μορφή μιας κριτικής της μεταχεγκελιανής φιλοσοφίας. Το χειρόγραφο,δυο χονδροί τόμοι σε όγδοο, είχε από καιρό φτάσει στον τόπο της έκδοσης του, στη Βεστφαλία, όταν λάβαμε την είδηση πως οι αλλαγμένες συνθήκες δεν επιτρέπουν την εκτύπωση. Εγκαταλείψαμε το χειρόγραφο στην τρωκτική κριτική των ποντικών πολύ πρόθυμα, μια που είχαμε πετύχει τον κύριο σκοπό μας -την κατανόηση από μας τους ίδιους».
Από τότε πέρασαν πάνω από σαράντα χρόνια και ο Μαρξ πέθανε χωρίς να έχει δοθεί σε κανένα από μας η ευκαιρία να ξαναγυρίσει στό θέμα. Για τις σχέσεις μας με το Χέγκελ έχουμε εκφραστεί σε διάφορα μέρη, πουθενά όμως με μια περιεχτική συνοχή. Στον Φόιερμπαχ, που αποτελεί, ωστόσο, από πολλές απόψεις ενδιάμεσο κρίκο ανάμεσα στη χεγκελιανή φιλοσοφία και τη δική μας αντίληψη, δεν ξαναγυρίσαμε ποτέ.
Στο μεταξύ η μαρξιστική κοσμοθεωρία βρήκε εκπροσώπους πολύ πέρα από τα σύνορα της Γερμανίας και της Ευρώπης και σε όλες τις καλλιεργημένες γλώσσες του κόσμου. Από το άλλο μέρος, η κλασική γερμανική φιλοσοφία ζει ένα είδος αναγέννησης στο εξωτερικό, ιδιαίτερα στην Αγγλία και τις Σκανδιναβικές χώρες, και φαίνεται πως και στην ίδια τη Γερμανία χόρτασαν από τα εκλεκτικά νεροζούμια που σερβίρονται στα πανεπιστήμια εκεί με το όνομα φιλοσοφία. Συνέχεια