Philippe Lacoue-Labarthe: Από τον Χαίλντερλιν στον Μαρξ: Μύθος, μίμηση, τραγωδία

Philippe Lacoue-Labarthe (March 6, 1940 – January 27, 2007)

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ΣΤΟΝ BRUNO DUARTE

Το έργο του Φρήντριχ Χαίλντερλιν κατέχει εδώ και καιρό εξέχουσα θέση στη σκέψη του φιλόσοφου Philippe Lacoue-Labarthe. Θα μπορούσαμε να ισχυριστούμε ότι η δουλειά του πάνω στο Γερμανό ποιητή συνιστά ένα κομβικό σημείο στο οποίο τέμνονται δύο θεμελιώδη προβλήματα: αφενός, το θέατρο, το ζήτημα της αναπαράστασης και της μ ι μ ή σ ε ω ς [mimésis]·[2] αφετέρου, μια ανεξάντλητα κριτική τοποθέτηση απέναντι στη φιλοσοφία του Χάιντεγγερ και τη σχέση που συνδέει γενικότερα την τέχνη, τη φιλοσοφία και την πολιτική.

Το 1978, ο Philippe Lacoue-Labarthe μεταφράζει στα γαλλικά τη γερμανική μετάφραση της Αντιγόνης του Σοφοκλή του Χαίλντερλιν,[3] την οποία σκηνοθέτησε δύο φορές στο Εθνικό Θέατρο του Στρασβούργου (TNS), σε συνεργασία με τον Michel Deutsch. Η συνεργασία αυτή συνεχίζεται το 1982, στο ίδιο θέατρο (TNS), με τις Φοίνισσες του Ευριπίδη,[4] και το 1990, στο Κέντρο Πομπιντού, με το Θερμιδώρ του Michel Deutsch.[5] Στις σκηνοθετικές και δραματουργικές του δραστηριότητες συμπεριλαμβάνεται επίσης το Η αναπαράσταση – Θέατρο και Φιλοσοφία, που παρουσιάστηκε στο φεστιβάλ της Αβινιόν το 1984. Λίγο αργότερα γράφει και σκηνοθετεί, από κοινού με τον Michel Deutsch, το Sit venia verbo[6] (που ανεβαίνει πρώτα στο Centre dramatique des Alpes, στην Γκρενόμπλ, και στη συνέχεια στο Théâtre de la Colline, στο Παρίσι). Το 1998 ο Philippe Lacoue-Labarthe επανέρχεται στον Χαίλντερλιν και μεταφράζει τη γερμανική εκδοχή του Οιδίποδα Τύραννου·[7] πρόκειται και πάλι για μια δουλειά προοριζόμενη για το θέατρο, αν και άμεσα συνδεδεμένη αυτή τη φορά με τη δημοσίευση δύο κειμένων του: Μ ε τ ά φ ρ α σ ι ς και Το θέατρο του Χαίλντερλιν.[8]

Αντιστοίχως, η χαϊντεγγεριανή ανάγνωση του Χαίλντερλιν, καθώς και η διάσταση ιδιοποίησης και ανα-μυθολογικοποίησης που αυτή ενέχει, αποτελούν το αντικείμενο των κειμένων που βρίσκουμε στον τόμο Χάιντεγγερ – Η πολιτική του ποιήματος.[9] Πιο πρόσφατα ο Philippe Lacoue-Labarthe υπέγραψε την κινηματογραφική ταινία Andenken, je pense à vous (σειρά Proëme, Hors-Oeil, 2004), γύρω από το ποίημα του Χαίλντερλιν Andenken.[10] Συμμετείχε επίσης με τους Bernard Stiegler, Jean-Luc Nancy και Hans Jürge Syberberg στο φιλμ The Ister, των David Barison και Daniel Ross (Αυστραλία, 2004), το οποίο επίσης επικεντρώνεται στη σχέση του Χάιντεγγερ με τον Χαίλντερλιν.

Η συνέντευξη που ακολουθεί δε θίγει το τεράστιο θέμα της χαϊντεγγεριανής ερμηνείας του Χαίλντερλιν. Αφετηρία της είναι περισσότερο τα δύο κείμενα του Philippe Lacoue-Labarthe που άφησαν εποχή και που δημοσιεύτηκαν στον τόμο L’Imitation des modernes (Typographies 2) το 1986 από τις εκδόσεις Galilée: «Hölderlin et les Grecs» και «La césure du spéculatif».[11] Αναφέρεται επίσης εδώ, αν και αποσπασματικά, σε κάποιες από τις θέσεις που διατύπωσε στα βιβλία του La Fiction du politique. Heidegger, l’art et la politique (Christian Bourgois, 1987) και Le Mythe nazi (Éditions de l’Aube, 1991, σε συνεργασία με τον Jean-Luc Nancy).[12]

Εκτός ελέγχου το δημόσιο χρέος, νέα μέτρα εν όψει

Αν ένας ανυποψίαστος αναγνώστης διαβάσει τις πρώτες σελίδες από το προσχέδιο του κρατικού προϋπολογισμού νομίζει ότι ζει σε μια χώρα οικονομικό παράδεισο. Λέει κατά λέξη: “Το 2013, σε συνέχεια και ως αποτέλεσμα των μεγάλων θυσιών της Ελληνικής κοινωνίας, η ύφεση επιβραδύνεται σημαντικά και αναθεωρούνται επί τα βελτίω οι αρχικές εκτιμήσεις, η αυξητική δυναμική της ανεργίας ανακόπτεται και επιτυγχάνονται οι στόχοι της δημοσιονομικής πολιτικής, καθιστώντας εφικτή την επίτευξη του πρωτογενούς πλεονάσματος στο τέλος του έτους. Συγκεκριμένα, το εν λόγω πλεόνασμα” συνεχίζει η εισηγητική έκθεση του κρατικού προϋπολογισμού “εάν εξαιρεθεί η επίδραση της ύφεσης” (και γιατί να μην εξαιρεθεί μπορεί να προσθέσει κανείς, σιγά το πράγμα άλλωστε να μειώνεται το ΑΕΠ κατά 21,5% επί 6 συναπτά έτη, είναι κάτι που συμβαίνει τόσο συχνά στην παγκόσμια οικονομία…) “εκτιμάται ότι θα είναι το υψηλότερο μεταξύ όλων των κρατών-μελών της Ευρωζώνης, καθώς, σύμφωνα με τις προβλέψεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, το κυκλικά διορθωμένο πρωτογενές πλεόνασμα της χώρας εκτιμάται ότι θα ανέλθει στο 6,3% του ΑΕΠ, έναντι 1,7% στην Ευρωζώνη”. Θα τρώνε τη σκόνη μας οι κουτόφραγκοι, οι οποίοι πρέπει να μας ζηλεύουν ακόμη και για τις επιδόσεις στην εξέλιξη του δημόσιου χρέους!

Διαβάστε τι γράφουν οι ξετσίπωτοι ψεύτες του Σαμαρά: “Οι σημαντικές αυτές εξελίξεις αποδεικνύουν ότι η σταθεροποίηση της ελληνικής οικονομίας, που προβλέπει το Πρόγραμμα Οικονομικής Πολιτικής, βαθμιαία επιτυγχάνεται, ενώ ανεκόπη και η εκρηκτική πορεία της αύξησης του δημόσιου χρέους. Παρά το γεγονός ότι το 2013 αναμένεται προσωρινή αύξηση του δημόσιου χρέους (λόγω κυρίως της ανακεφαλαιοποίησης των τραπεζών και της συνεχιζόμενης ύφεσης), ο ρυθμός μεταβολής του προβλέπεται ότι θα αρχίσει να φθίνει μεσοπρόθεσμα από το 2014 και έπειτα”. Τέρμα οι ταλαιπωρίες που υπομείναμε με το δημόσιο χρέος, μπορεί κάλλιστα να υποθέσει κανείς διαβάζοντας τις παραπάνω ανοησίες!

Θεωρίες και νοήματα!

Η όλη ιστορία με την παρέμβαση του Κατρούγκαλου στην ανατροπή αποκτά όλο και περισσότερες διαστάσεις. Διάβασα τις κατά κάποιο τρόπο απαντήσεις της Τριανταφύλλου και του Μανδραβέλη. Και στα δύο πονήματα δεν υπάρχει προσπάθεια να αρθρωθεί ούτε ένα επιχείρημα. Αλλά αυτό που κάνει εντύπωση είναι φράσεις όπως «θεωρίες τύπου Κατρούγκαλου». Υπάρχουν δύο πιθανότητες. Είτε όντως οι δύο αυτοί άνθρωποι δεν έχουν ξανακούσει ποτέ τέτοιες θεωρίες (πράγμα μάλλον απίθανο αν σκεφτούμε τις σπουδές και τα διαβάσματά τους) ή απλά μιλάνε έτσι γιατί παρουσιάζοντας «αυτές τις θεωρίες» ως παραλογισμούς ή τρέλες τύπου Κατρούγκαλου τις τοποθετούν σε ένα συγκεκριμένο σημείο. Εκεί που δεν μπορούν να έχουν κάποια σημασία στο δημόσιο διάλογο.

Ν. Μπογιόπουλος:»Για ένα άλλο ύφος»

  Γ. Χουρμουζιάδης   

“Δεν ξέρω πόσο μακριά θα πάει αυτή η αγωνία. Πόσο θα κοστίσουν όλες αυτές οι τελευταίες πληγές, για να κλειστούν και να μην αιμορροούν πια! Να στεγνώσουν οι ιδρωμένες παλάμες που παραμένουν αμήχανες πίσω από μισόκλειστες πόρτες, από τότε που κάναμε την τελευταία χειραψία και πήρε ο καθένας το δικό του δρόμο!Ειλικρινά, σύντροφοι, δεν ξέρω πότε θα ξανακοιταχτούμε στα μάτια, χωρίς ενοχές ή ανώριμες και ξεπερασμένες υπεροψίες. Εκείνο όμως που ξέρω πολύ καλά είναι πως δεν μπορούμε να παριστάνουμε τους ικανοποιημένους ή τους σχεδόν ευτυχείς. Δεν μπορούμε να διαβάζουμε με τον ίδιο τόνο τις συγκυρίες αδιαφορώντας για τα λάθη του τονισμού μας. Τώρα μάλιστα, που τα πλαστικά οράματα της «ενωμένης» Ευρώπης υπονομεύονται από τους ίδιους τους κατασκευαστές τους και όλες εκείνες οι πομπώδεις περιγραφές του λαμπρού ευρωπαϊκού μέλλοντος αναλύονται σε τριμμένες λέξεις και φτηνές βωμολοχίες.

Γιατί ο Che Guevara δεν νικήθηκε ποτέ!

Παναγιώτης Μαυροειδής

Λένε πως αν τύχει και μια μάνα χάσει το παιδί της, τότε αυτή πεθαίνει κάθε χρόνο τουλάχιστον μια φορά. Στην επέτειο του πρόωρου θανάτου. Και πως δεν υπάρχει μεγαλύτερος πόνος και πιο βαριά ισόβια καταδίκη.